รวมมิตรญี่ปุ่น

ลำดับตอนที่ #57 : ข้าว

       

ข้าวกับคนญี่ปุ่นมีความสัมพันธ์กันมาเป็นเวลายาวนานมากค แม้แต่ในเทพนิยายก็ยัง ปรากฏเรื่องราวของการเริ่มต้นปลูกข้าว การหว่านเมล็ดข้าวในฤดูใบไม้ผลิ การปักดำ ต้นกล้าข้าวในต้นฤดูร้อน การกำจัดวัชพืชและการเก็บเกี่ยวในฤดูใบไม้ร่วง ทั้งหมดนี้ ล้วนเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าตลอดเวลามากกว่า 2000 ปี เนื่องจากการปลูกข้าวนั้น ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของดินฟ้าอากาศ จึงเกิดพิธีบูชาบวงสรวงเทพเจ้าขึ้นมากมายตลอดทั้งปี โดยพิธีเหล่านี้มีความเกี่ยวข้องกับพิธีในราชสำนักและงานนักขัตฤกษ์ประจำปีของ ประชาชนทั่วๆ ไป

อย่างที่เราเรียนกันมาตอนชั้นประถมนั่นแหล่ะว่า...ข้าวอุดมด้วยคาร์โบไฮเดรตและโปรตีน ดังนั้นวิธีการรับประทานอาหารโดยมีข้าวเป็นอาหารหลักกับกับข้าวที่เป็นผักและปลาจึงกลายเป็น รูปแบบอาหารแบบประเพณีนิยมของญี่ปุ่น       ข้าวนอกจากจะนำมาหุงเพื่อรับประทานเป็นอาหารประจำวันแล้วก็ยังนำมาทำเป็นสุราและน้ำส้มอีกด้วย  นอกจากนั้นข้าวยังถูกใช้เป็นเงินตราในการจ่ายภาษีและค่าจ้างมาตั้งแต่สมัยโบราณ จนถึงกลางศตวรรษที่ 19 ทั้งผลผลิตจากที่ดิน การประเมินภาษี เงินเดือนของซามูไร และ ทรัพย์สมบัติของไดเมียวต่างวัดกันเป็น โคะกุ (เท่ากับจำนวน 180 ลิตร) ซึ่งเป็นปริมาณของข้าวที่คนๆ หนึ่งบริโภคในหนึ่งปี

อาหารเช้าแบบพื้นฐานที่สุดของญี่ปุ่นก็คือ ข้าวสวย กับซุปเต้าเจี้ยว และสิ่งที่เคียงข้างมาด้วยก็คือ ผักดอง หรือบ๊วยดองครับ นอกจากนี้ ก็มีสาหร่าย กับนัตโต (ถั่วเหลืองหมัก) ประกอบ ตั้งแต่สมัยโบราณ อาหารของคนญี่ปุ่นจะประกอบด้วยข้าวสวยกับซุปเต้าเจี้ยวและกับข้าว 1 อย่าง ชุดนี้เรียกว่า อิชิจูอิซซะอิ หรือ ซุปเต้าเจี้ยวกับกับข้าว 3 อย่าง ซึ่งเรียกว่า อิชิจูซันซะอิ แบบนี้เป็นการผสมผสานซุปเต้าเจี้ยวและ กับข้าว กับข้าวสวย ถ้าเป็นอาหารแบบง่ายๆ จะมีกับข้าว 1 จาน ถ้ายิ่งมีกับข้าวมากจานขึ้นเท่าไรก็จะเป็นการเลี้ยงที่ยิ่งใหญ่มากขึ้น

แม้ว่าปัจจุบันข้าวค่อยๆ มีบทบาทลดน้อยลง เพราะนิสัยในการบริโภคของชาวญี่ปุ่นเปลี่ยนไปเป็นแบบตะวันตก ประชาชนหันมาบริโภคขนมปัง ซีเรียลและก๋วยเตี๋ยวมากขึ้น อย่างไรก็ตามข้าวก็ยังเป็นผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญอย่างหนึ่งและเป็นอาหารหลักของคนญี่ปุ่น