เบื้องหลังเรื่องราวเหนือธรรมชาติ

ลำดับตอนที่ #2 : หมอดูหรือหมอเดา? ตอนที่ 1: มายากล

ทำไมคนยังเชื่อการดูดวงอยู่? 

คำตอบง่าย ๆ คือ เพราะมันน่าเชื่อถือ หมอดูทั้งหลายดูเหมือนว่าจะมีอำนาจพิเศษในการทำนายอนาคต ในการมองเห็นนิสัยของเรา ในการรู้เกี่ยวกับเรื่องที่เขาไม่มีทางรู้ได้โดยวิธีธรรมดาเลย แต่การ”ดูเหมือน”ว่าจะทำนายได้นั้น แปลว่าเขาทำนายได้จริง ๆ หรือไม่?

คำอธิบายการดูดวงนี้ทำให้ผมนึกถึงอีกอาชีพหนึ่งขึ้นมาทันที นักมายากลก็เป็นผู้ที่มีความสามารถพิเศษเหมือนกัน เขาดูเหมือนว่าจะหั่นคนเป็นครึ่งได้ สามารถทายไพ่ที่เราเลือกได้ สามารถเสกให้สิ่งของหายไปหรือกลับคืนมาได้ แต่ทั้งหมดนี้ก็ไม่ได้แปลว่านักมายากลจะมีเวทมนตร์พิเศษ

เขาเล่นกลเป็น แค่นั้นเอง

ถ้ามีคนมาบอกว่า “วันนั้นเราไปดูนักมายากลมา เขาเสกคนให้หายไปด้วยแหละ เพราะฉะนั้นเขาตัองมีพลังเหนือธรรมชาติแน่ ๆ เลย” เราก็คงจะเลิกฟังคำพูดของคนคนนั้นทันที

การดูดวงก็ไม่ต่างไปจากมายากล หรือจะพูดให้ถูกก็คือ การดูดวงเป็นมายากลขั้นสูงชนิดหนึ่ง กล่าวคือมายากลหลอกสายตาคน แต่การดูดวงสามารถหลอกความคิดคนได้

ถ้าเราอยากรู้ว่าทำไมการดูดวงถึงดูน่าเชื่อถือ เราก็ต้องเข้าใจกลบางส่วนที่หมอดูใช้

1.คำทำนายที่กำกวม มีทางถูกหลายทาง

ถ้าสังเกตให้ดี คำทำนายส่วนหนึ่งจะใช้คำที่กว้าง ๆ และตีความได้หลายแบบ เช่น คุณกำลังจะมี”การเดินทาง” คุณเพิ่งผ่านช่วง”วิกฤต”มา คุณกำลังมี”ปัญหา”อยู่ คุณกำลังเป็นห่วงเรื่อง”ความสัมพันธ์” 

คนทุกคนมันก็ต้องมีการเดินทางทั้งนั้น และคนที่ไม่มีปัญหาก็คงไม่ไปหาหมอดูหรอก

หมอดูจะอาศัยหลักการ”ทายกว้าง ให้ชี้แคบ” ซึ่งก็คือการพูดคำทำนายกว้าง ๆ ออกมา แล้วให้คนที่ไปดูนั้นตีความเข้ากับตัวเอง ถ้าเพียงแค่อ่านดูคำทำนายกว้าง ๆ นี้ ก็คงจะรู้สึกว่าไม่ค่อยน่าทึ่งสักเท่าไหร่ แต่ถ้าได้ไปฟังจากหมอดูที่เชี่ยวชาญในการปั้นเรื่องราว มันก็จะฟังดูน่าเชื่อถือขึ้นมาก

ผมเคยมีประสบการณ์ทำนองนี้ตอนที่ผมได้บัตรไปดูดวงฟรีครั้งหนึ่ง พอผมเข้าไปนั่งที่โต๊ะ หมอดูก็ถามวันเดือนปีเกิดผม คุยไปสักพักหมอดูก็บอกว่า”ดวงคุณบอกว่า คุณกำลังจะมีการเดินทางในอนาคตอันใกล้นี้” ผมจำได้ว่าตอนนั้นประทับใจมากที่เขาทายได้ตรงเผง ผมคิดในใจว่า “เขารู้ได้อย่างไรว่าเรามีกำหนดไปเรียนต่อที่ญี่ปุ่นปีหน้า?”

แต่ที่จริงพอนึกกลับไปแล้ว หมอดูก็ไม่ได้บอกว่าผมจะมีการเดินทางไปที่ไหน หรือว่าจะออกเดินทางเมื่อไหร่ ผมต่างหากที่เป็นฝ่ายเล่าให้เขาฟังว่าผมจะไปญี่ปุ่นปีหน้า เขาทายมากว้าง ๆ และผมเป็นคนชี้ให้แคบเอง

นี่ขนาดสำหรับคนที่ไม่เชื่อการดูดวงอย่างผม คำทำนายยังฟังดูน่าเชื่อถือขนาดนี้เลย ถ้าเป็นคนที่เชื่อเต็มที่ มันคงจะยิ่งน่าเชื่อถือมากกว่านั้นอย่างแน่นอน

2.คำทำนายที่ใช้ได้กับคนเกือบทุกคน

สมมุติว่าคุณไปหาหมอดูคนหนึ่ง หมอดูก็ถามวันเดือนปีเกิดของคุณ แล้วก็บอกนิสัยคุณมาดังต่อไปนี้

“คุณมีความต้องการที่จะให้คนรอบข้างชอบและชื่นชมคุณ ในบางเวลาคุณจะสามารถเข้ากับคนอื่นได้ง่าย แต่ก็มีบางทีที่คุณจะรู้สึกไม่อยากเปิดเผยตัวเองมากเกินไป คุณต้องการชีวิตที่มีสีสันและความแปลกใหม่พอสมควร และคุณรู้สึกอึดอัดเมื่อต้องเผชิญกับกฏระเบียบและข้อจำกัด คุณเชื่อมั่นว่าคุณเป็นคนที่มีความคิดเป็นของตัวเอง และจะไม่ยอมรับแนวคิดอื่นโดยไม่มีเหตุผล คุณมีความฝันบางอย่างที่เกินจริงไปพอสมควร”

คุณจะรู้สึกทึ่งหรือไม่?

จริง ๆ แล้วผมนำคำทำนายนิสัยนี้มาจากการทดลองจิตวิทยาอันหนึ่ง ในการทดลองนั้น ศาสตราจารย์เบอร์แทรม ฟอเรอร์ (Bertram Forer) ได้แจกคำทำนายนิสัยที่เหมือนกันให้แก่นักเรียนทุกคนในห้อง (โดยที่ไม่ให้รู้ว่าทุกคนได้คำทำนายเหมือนกัน) แล้วให้นักเรียนประเมินว่าตรงกับนิสัยตนเองขนาดไหน ปรากฎว่ามีนักเรียน 87 เปอร์เซนต์ที่ให้คะแนนความแม่นยำ 4 หรือ 5 คะแนน (จากคะแนนเต็ม 5) คำทำนายนิสัยนี้แม่นยำ เพราะว่ามันเป็นคำทำนายที่ดูเหมือนจะลึกซึ้ง แต่จริง ๆ แล้วมันอธิบายถึงนิสัยที่เป็นจริงสำหรับคนส่วนใหญ่ 

พอคุณรู้กลนี้แล้ว คุณอาจจะรู้สึกแปลกใจที่คนจะคิดว่าคำอธิบายนิสัยที่กลาง ๆ ขนาดนั้นจะฟังดูน่าเชื่อถือ แต่ถ้าคุณอยู่ในสถานการณ์เดียวกันและบรรยากาศเดียวกันกับคนที่ไปหาหมอดูแล้ว มันก็ไม่น่าแปลกใจที่คำกลาง ๆ เหล่านั้นจะฟังดูแม่นยำขึ้นมาทันที

นอกจากกลเหล่านี้แล้ว หมอดูก็ยังมีความได้เปรียบด้านอื่น ๆ อยู่ ซึ่งก็มาจากลักษณะเฉพาะตัวบางด้านของจิตวิทยามนุษย์ ที่ทำให้การดูดวงน่าเชื่อถือขึ้นไปอีก 

ไว้ผมจะอธิบายเกี่ยวกับปัจจัยด้านจิตวิทยาในบทความตอนต่อไป