จันทร์ “ขึ้นสูง-ลงต่ำ” ปรากฏการณ์ที่ไทยไม่เห็น

เนื้อเรื่อง

จันทร์ “ขึ้นสูง-ลงต่ำ” ปรากฏการณ์ที่ไทยไม่เห็น

โดย ผู้จัดการออนไลน์

21 มีนาคม 2549 05:15 น.

              สเปซดอทคอม/ผู้จัดการออนไลน์ - หน้าร้อนอย่างนี้อาจดูห่างไกลที่จะกล่าวถึง “ตะวันอ้อมข้าว” ปรากฏการณ์ที่ดวงอาทิตย์โพล่พ้นขอบฟ้าที่ทิศตะวันออกเฉียงใต้และโคจรอ้อมท้องฟ้าไปตกทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งเป็นสัญญาณบอกการเข้าสู่ฤดูหนาว แต่ไม่ว่าจะร้อนหรือหนาว ฤดูกาลต่างๆ ก็เป็นผลมาจากการที่แกนโลกเอียง 23.5 องศา ขณะเดียวกันเราก็ได้เห็นดวงอาทิตย์ปรากฏบนท้องฟ้าในตำแหน่งที่ต่างกันก็เพราะความเอียงของแกนโลกนี่เอง
       
       เราเห็นปรากฏการณ์ตะวันอ้อมข้าวและตำแหน่งที่เปลี่ยนไปของดวงอาทิตย์ตามสุริยวิถี (Ecliptic) กันได้ชัดเจน แต่เราอาจจะไม่ได้สนใจปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในลักษณะเดียวกันกับดวงจันทร์ ทั้งนี้อาจเป็นเพราะเราไม่เห็นความแตกต่างที่ชัดเจนนัก ในขณะที่ชาวตะวันตกซึ่งอยู่บนโลกในตำแหน่งที่สูงจากเส้นศูนย์สูตรมากกว่าคนไทยนั้น เขาให้ความสำคัญกับตำแหน่งสูง-ต่ำของดวงจันทร์ที่ปรากฏอยู่บนท้องฟ้า เพราะว่าปรากฏการณ์ดังกล่าวมีความแตกต่างอย่างชัดเจนในซีกโลกที่ค่อนไปทางเหนือ
       
       ในเว็บไซต์สเปซดอทคอมได้รายงานถึงตำแหน่งสูงสุด-ต่ำสุดของดวงจันทร์ที่ปรากฏการณ์ฟากฟ้า พร้อมทั้งบอกวันที่จะเห็นปรากฏการณ์ต่างๆ เหล่านี้ได้ เราจึงได้สอบถามไปยังนายวรเชษฐ์ บุญปลอด กรรมการสมาคมดาราศาสตร์ไทยถึงปรากฏการณ์ดังกล่าวซึ่งอธิบายว่าดวงจันทร์จะเคลื่อนในตำแหน่งจักรราศีและโคจรใกล้เคียงกับระนาบเส้นศูนย์สูตร ทำให้ปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์อยู่บนท้องฟ้าสูงสุด-ต่ำสุดนั้นเห็นได้ชัดในประเทศที่อยู่ในละติจูดที่สูงจากเส้นศูนย์สูตรขึ้น เช่น สหรัฐอเมริกาซึ่งมีตำแหน่งละติจูดที่สูงกว่าไทย ในขณะที่ไทยจะเห็นตำแหน่งของดวงจันทร์อยู่สูงจากขอบฟ้าไม่ต่างกันนัก
       
       “เมื่อดวงจันทร์อยู่ในตำแหน่งกลุ่มดาวคนยิงธนู (Sagittarius) ดวงจันทร์จะอยู่ในตำแหน่งที่ค่อนไปทางซีกฟ้าใต้จะเห็นดวงจันทร์อยู่ใกล้ขอบฟ้ามากที่สุดหรืออยู่ต่ำไปทางใต้ ส่วนกรณีที่ดวงจันทร์อยู่ในตำแหน่งใกล้กับกลุ่มดาวคนคู่ (Gemini) หรือกลุ่มดาววัว (Taurus) ซึ่งค่อนไปทางซีกฟ้าเหนือจะสังเกตเห็นดวงจันทร์อยู่สูงจากขอบฟ้ามากที่สุด ซึ่งจะทำให้คนบริเวณนั้นเห็นดวงจันทร์ได้นานที่สุด แต่เมืองไทยไม่ชัดเจนขนาดนั้น เราดูได้ตลอดไม่ว่าดวงจันทร์จะอยู่ในตำแหน่งกลุ่มดาวคนคู่หรือกลุ่มดาวคนยิงธนูก็อยู่สูงจากขอบฟ้าชัดเจน เราได้เปรียบเขาในกรณีนี้ ถ้ามีดาวหางค่อนไปทางใต้เขาจะเห็นได้ไม่ชัดเจน แต่ที่เมืองไทยจะเห็นชัดเจนกว่า แต่จริงแล้วก็ไม่สำคัญสำหรับเราเท่าไหร่”
       
       นายวรเชษฐ์กล่าวว่าแม้ปรากฏการณ์ดังกล่าวจะไม่ค่อยสำคัญกับประชาชนที่อาศัยอยู่ใต้ท้องฟ้าในแถบนี้เท่าใด แต่ช่วงเวลาที่ดวงจันทร์อยู่ในตำแหน่งเหนือสุดซึ่งผู้อยู่ในตำแหน่งละติจูดสูงๆ จะเห็นดวงจันทร์ได้นานกว่าเมื่อดวงจันทร์อยู่ในตำแหน่งที่ค่อนไปทางใต้ซึ่งดวงจันทร์จะอยู่ใกล้ขอบฟ้านั้น เป็นโอกาสสำหรับใช้กล้องส่องดูดวงจันทร์ได้ชัดเจน หรือเป็นช่วงเวลาสำหรับทำความเข้าใจการเคลื่อนที่ของดวงจันทร์ได้

http://www.manager.co.th/Science/ViewNews.aspx?NewsID=9490000038026