วามสุที่ถูมอ้าม
พระไพศาล วิสาโล
"ุเป็นนหนึ่หรือไม่ที่เื่อว่า ยิ่มีเินทอมาเท่าไร ็ยิ่มีวามสุมาเท่านั้น วามเื่อัล่าวูเผิน ๆ ็น่าะถู้อโยไม่้อเสียเวลาพิสูน์ แ่ถ้าเป็นเ่นนั้นริ ประเทศไทยน่าะมีนป่วย้วยโริน้อยล มิใ่เพิ่มมาึ้น ทั้ ๆ ที่รายไ้อนไทยสูึ้นทุปี ในทำนอเียวันผู้ัาร็น่าะมีวามสุมาว่าพนัานระับล่า ๆ เนื่อามีเินเือนมาว่า แ่วามริ็ไม่เป็นเ่นนั้นเสมอไป
ไม่นานมานี้มหาเศรษีนหนึ่อไทยไ้ให้สัมภาษ์หนัสือพิมพ์ว่า เารู้สึเบื่อหน่ายับีวิ เาพูถึัวเอว่า "ีวิ(อผม)เริ่มหม่าทาธุริ" ลึลไปว่านั้นเายัรู้สึว่าัวเอไม่มีวามหมาย เาเยพูว่า "ผมะมีวามหมายอะไร ็เป็นแ่....มหาเศรษีหมื่นล้านนหนึ่"
เมื่อเินหมื่นล้านไม่ทำให้มีวามสุ เาึอยู่เยไม่ไ้ ในที่สุวิ่เ้นนไ้เป็นรัมนรี ะที่เศรษีหมื่นล้านนอื่น ๆ ยัมุ่หน้าหาเิน่อไป ้วยวามหวัว่าถ้าเป็นเศรษีแสนล้านะมีวามสุมาว่านี้ ำถาม็ือ เาะมีวามสุเพิ่มึ้นริหรือ ?
ำถาม้า้นมีประโยน์ไม่มานัสำหรับนทั่วไป เพราะาินี้ไม่มีวาสนาแม้แ่ะเป็นเศรษีร้อยล้าน้วย้ำ แ่อย่าน้อย็อบำถามที่อยู่ในใอนำนวนไม่น้อยไ้บ้าว่า ทำไมอัรมหาเศรษีทั้หลาย รวมทั้บิล เส์ ึไม่หยุหาเินเสียที ทั้ ๆ ที่มีสมบัิมหาศาล นานั่ินนอนินไป ๗ าิ็ยัไม่หม
แ่ถ้าเราอยาะ้นพบำอบให้มาว่านี้ ็น่าะย้อนถามัวเอ้วยว่า ทำไมถึไม่หยุื้อแผ่นีีเสียทีทั้ ๆ ที่มีอยู่แล้วนับหมื่นแผ่น ทำไมถึไม่หยุื้อเสื้อผ้าเสียทีทั้ ๆ ที่มีอยู่แล้วเือบพันัว ทำไมถึไม่หยุื้อรอเท้าเสียทีทั้ ๆ ที่มีอยู่แล้วนับร้อยู่
แผ่นีีที่มีอยู่มามายนั้น บานฟัทั้าิ็ยัไม่หม ในทำนอเียวัน เสื้อผ้า หรือรอเท้า ที่มีอยู่มามายนั้น บาน็เอามาใส่ไม่รบทุัวหรือทุู่้วย้ำ มีหลายัวหลายู่ที่ื้อมาโยไม่ไ้ใ้เลย แ่ทำไมเราถึยัอยาะไ้อีไม่หยุหย่อน
ใ่หรือไม่ว่า สิ่ที่เรามีอยู่แล้วในมือนั้นไม่ทำให้เรามีวามสุไ้มาว่าสิ่ที่ไ้มาใหม่ มีเสื้อผ้าอยู่แล้วนับร้อย็ไม่ทำให้ิใเบ่บานไ้เท่าับเสื้อ ๑ ัวที่ไ้มาใหม่ มีีีอยู่แล้วนับพัน็ไม่ทำให้รู้สึื่นเ้นไ้เท่าับีี ๑ แผ่นที่ไ้มาใหม่ ในทำนอเียวันมีเินนับร้อยล้านในธนาาร็ไม่ทำให้รู้สึปลาบปลื้มใเท่าับเมื่อไ้มาใหม่อี ๑ ล้าน
พูอีอย่า็ือ นเรานั้นมัมีวามสุาารไ้ มาว่าวามสุาาร มี มีเท่าไร็ยัอยาะไ้มาใหม่ เพราะเรามัิว่าอใหม่ะให้วามสุแ่เราไ้มาว่าสิ่ที่มีอยู่เิม บ่อยรั้อที่ไ้มาใหม่นั้น็เหมือนับอเิมไม่ผิเพี้ยน แ่เพียเพราะว่ามันเป็นอใหม่ ็ทำให้เราีใแล้วที่ไ้มา
ะว่าไปนี่อาเป็นสัาาที่มีอยู่ับสัว์หลายนิไม่เพาะแ่มนุษย์เท่านั้น ถ้าโยนน่อไ่ให้หมา หมา็ะวิ่ไปาบ แ่ถ้าโยนน่อไ่ิ้นใหม่ไปให้ มันะรีบายอเ่าและาบิ้นใหม่แทน ทั้ ๆ ที่ทั้สอิ้น็มีนาเท่าัน ไม่ว่าหมาัวไหน็าม อเ่าที่มีอยู่ในปาไม่น่าสนใเท่าับอใหม่ที่ไ้มา
ถ้าหาว่าอใหม่ให้วามสุไ้มาว่าอเ่าริ ๆ เรื่อ็น่าะบล้วยี แ่ปัหา็ืออใหม่นั้นไม่นาน็ลายเป็นอเ่า และวามสุที่ไ้มานั้นในที่สุ็าหายไป ผล็ือลับมารู้สึ "เย ๆ" เหมือนเิม และันั้นึ้อไล่ล่าหาอใหม่มาอี เพื่อหวัะให้มีวามสุมาว่าเิม แ่แล้ว็วลับมาสูุ่เิม เป็นเ่นนี้ไม่รู้บ น่าิว่าีวิเ่นนี้ะมีวามสุริหรือ ? เพราะไล่ล่าแ่ละรั้็้อเหนื่อย ไหนะ้อวนวายหาเินหาทอ ไหนะ้อแ่ับผู้อื่นเพื่อให้ไ้มาึ่สิ่ที่้อาร รั้นไ้มาแล้ว็้อรัษาเอาไว้ให้ไ้ ไม่ให้ใรมาแย่ไป แถมยั้อเปลือสมอหาเรื่อใ้มันเพื่อให้รู้สึุ้ม่า ยิ่มีมาิ้น็ยิ่้อเสียเวลาในารเลือว่าะใ้อันไหน่อน ทำนอเียวับนที่มีเินมา ๆ ็้อยุ่ยาับารัสินใว่าะไปเที่ยวลอนอน นิวยอร์ เวัส โเียว มาเ๊า หรือินีย์ี
ถ้าเราเพียแ่รู้ัแสวหาวามสุาสิ่ที่มีอยู่แล้ว ีวิะยุ่ยาน้อยลและโปร่เบามาึ้น อันที่ริวามพอใในสิ่ที่เรามีนั้นไม่ใ่เรื่อยา แ่ที่เป็นปัหา็เพราะเราอบมอออไปนอัว และเอาสิ่ใหม่มาเทียบับอที่เรามีอยู่ หาไม่็เอาัวเอไปเปรียบเทียบับนอื่น เมื่อเห็นเามีอใหม่ ็อยามีบ้า ไม่มีอะไรที่ะทำให้เราทุ์ไ้บ่อยรั้เท่าับารอบเปรียบเทียบัวเอับนอื่น ารเปรียบเทียบึเป็นหนทาลัไปสู่วามทุ์ที่ใร ๆ ็นิยมใ้ัน
นิสัยอบเปรียบเทียบับนอื่น ทำให้เราไม่เยมีวามพอใในสิ่ที่นมีเสียที แม้มีแฟนที่ี ็ยัไม่พอใ เพราะรู้สึว่าแฟนอนอื่นสวยว่า หล่อว่า หรือเอาใเ่ว่า แม้มีลูที่น่ารั ็ยัไม่พอใเพราะรู้สึว่าสู้ลูอนอื่นไม่ไ้ แม้ะมีหน้าาี ็ยัรู้สึว่าัวเอไม่สวย เพราะไปเปรียบเทียบัวเอับาราหรือพรีเนเอร์ในหนัโษา
ารมอแบบนี้ทำให้ "าทุน" สอสถาน ือนอาะไม่มีวามสุับสิ่ที่มีอยู่แล้ว ยัเป็นทุ์เพราะไม่ไ้สิ่ที่อยา พูอีอย่าือไม่มีวามสุับปัุบัน แถมยัเป็นทุ์เพราะอนาที่พึปรารถนายัมาไม่ถึ ไม่มีอะไรที่เป็นอุทธาหร์สอนใไ้ีเท่าับนิทานอีสปเรื่อหมาาบเนื้อ ำไ้ว่า มีหมาัวหนึ่ไ้เนื้อิ้นให่มา ะที่ำลัเิน้ามสะพาน มันมอลมาที่ลำธาร เห็นเาอหมาัวหนึ่ (ึ่็ือัวมันเอ) ำลัาบเนื้อิ้นให่ เนื้อิ้นนั้นูให่ว่าิ้นที่มันำลัาบเสียอี ้วยวามโลภ (และหล) มันึายเนื้อที่าบอยู่ เพื่อะไปาบิ้นเนื้อที่เห็นในน้ำ ผล็ือเมื่อเนื้อน้ำ ิ้นเนื้อในน้ำ็หายไป มันึสูทั้เนื้อที่าบอยู่และเนื้อที่เห็นในน้ำ
บ่อเิแห่วามสุมีอยู่ับเราทุนในะนี้อยู่แล้ว เพียแ่เรามอ้ามไปหรือไม่รู้ัใ้เท่านั้น เมื่อใที่เรามีวามทุ์ แทนที่ะมอหาสิ่นอัว ลอพิาราสิ่ที่เรามีอยู่และเป็นอยู่ ไม่ว่า มิรภาพ รอบรัว สุภาพ ทรัพย์สิน รวมทั้ิใอเรา ล้วนสามารถบันาลวามสุให้แ่เราไ้ทั้นั้น อเพียแ่เรารู้ัื่นม รู้ัมอ และัารอย่าถู้อเท่านั้น
แทนที่ะแสวหาแ่วามสุาารไ้ ลอหันมาแสวหาวามสุาาร มี หรือาสิ่ที่ มี ั้น่อไปือารแสวหาวามสุาาร ให้ ล่าวือยิ่ให้วามสุ ็ยิ่ไ้รับวามสุ สุเพราะเห็นน้ำาอผู้อื่นเปลี่ยนเป็นรอยยิ้ม และสุเพราะภาภูมิใที่ไ้ทำวามีและทำให้ีวิมีวามหมาย าุนั้นแหละ็ไม่ยาที่เราะ้นพบวามสุาาร ไม่มี นั่นือสุาารปล่อยวา ไม่ยึถือในสิ่ที่มี และเพราะเหุนั้น แม้ไม่มีหรือสูเสียไป ็ยัเป็นสุอยู่ไ้
เิมาทั้ที น่าะมีโอาสไ้สัมผัสับวามสุาาร ให้ และ าร ไม่มี เพราะนั่นือสุที่สบเย็นและยั่ยืนอย่าแท้
พระไพศาล วิสาโล
"ุเป็นนหนึ่หรือไม่ที่เื่อว่า ยิ่มีเินทอมาเท่าไร ็ยิ่มีวามสุมาเท่านั้น วามเื่อัล่าวูเผิน ๆ ็น่าะถู้อโยไม่้อเสียเวลาพิสูน์ แ่ถ้าเป็นเ่นนั้นริ ประเทศไทยน่าะมีนป่วย้วยโริน้อยล มิใ่เพิ่มมาึ้น ทั้ ๆ ที่รายไ้อนไทยสูึ้นทุปี ในทำนอเียวันผู้ัาร็น่าะมีวามสุมาว่าพนัานระับล่า ๆ เนื่อามีเินเือนมาว่า แ่วามริ็ไม่เป็นเ่นนั้นเสมอไป
ไม่นานมานี้มหาเศรษีนหนึ่อไทยไ้ให้สัมภาษ์หนัสือพิมพ์ว่า เารู้สึเบื่อหน่ายับีวิ เาพูถึัวเอว่า "ีวิ(อผม)เริ่มหม่าทาธุริ" ลึลไปว่านั้นเายัรู้สึว่าัวเอไม่มีวามหมาย เาเยพูว่า "ผมะมีวามหมายอะไร ็เป็นแ่....มหาเศรษีหมื่นล้านนหนึ่"
เมื่อเินหมื่นล้านไม่ทำให้มีวามสุ เาึอยู่เยไม่ไ้ ในที่สุวิ่เ้นนไ้เป็นรัมนรี ะที่เศรษีหมื่นล้านนอื่น ๆ ยัมุ่หน้าหาเิน่อไป ้วยวามหวัว่าถ้าเป็นเศรษีแสนล้านะมีวามสุมาว่านี้ ำถาม็ือ เาะมีวามสุเพิ่มึ้นริหรือ ?
ำถาม้า้นมีประโยน์ไม่มานัสำหรับนทั่วไป เพราะาินี้ไม่มีวาสนาแม้แ่ะเป็นเศรษีร้อยล้าน้วย้ำ แ่อย่าน้อย็อบำถามที่อยู่ในใอนำนวนไม่น้อยไ้บ้าว่า ทำไมอัรมหาเศรษีทั้หลาย รวมทั้บิล เส์ ึไม่หยุหาเินเสียที ทั้ ๆ ที่มีสมบัิมหาศาล นานั่ินนอนินไป ๗ าิ็ยัไม่หม
แ่ถ้าเราอยาะ้นพบำอบให้มาว่านี้ ็น่าะย้อนถามัวเอ้วยว่า ทำไมถึไม่หยุื้อแผ่นีีเสียทีทั้ ๆ ที่มีอยู่แล้วนับหมื่นแผ่น ทำไมถึไม่หยุื้อเสื้อผ้าเสียทีทั้ ๆ ที่มีอยู่แล้วเือบพันัว ทำไมถึไม่หยุื้อรอเท้าเสียทีทั้ ๆ ที่มีอยู่แล้วนับร้อยู่
แผ่นีีที่มีอยู่มามายนั้น บานฟัทั้าิ็ยัไม่หม ในทำนอเียวัน เสื้อผ้า หรือรอเท้า ที่มีอยู่มามายนั้น บาน็เอามาใส่ไม่รบทุัวหรือทุู่้วย้ำ มีหลายัวหลายู่ที่ื้อมาโยไม่ไ้ใ้เลย แ่ทำไมเราถึยัอยาะไ้อีไม่หยุหย่อน
ใ่หรือไม่ว่า สิ่ที่เรามีอยู่แล้วในมือนั้นไม่ทำให้เรามีวามสุไ้มาว่าสิ่ที่ไ้มาใหม่ มีเสื้อผ้าอยู่แล้วนับร้อย็ไม่ทำให้ิใเบ่บานไ้เท่าับเสื้อ ๑ ัวที่ไ้มาใหม่ มีีีอยู่แล้วนับพัน็ไม่ทำให้รู้สึื่นเ้นไ้เท่าับีี ๑ แผ่นที่ไ้มาใหม่ ในทำนอเียวันมีเินนับร้อยล้านในธนาาร็ไม่ทำให้รู้สึปลาบปลื้มใเท่าับเมื่อไ้มาใหม่อี ๑ ล้าน
พูอีอย่า็ือ นเรานั้นมัมีวามสุาารไ้ มาว่าวามสุาาร มี มีเท่าไร็ยัอยาะไ้มาใหม่ เพราะเรามัิว่าอใหม่ะให้วามสุแ่เราไ้มาว่าสิ่ที่มีอยู่เิม บ่อยรั้อที่ไ้มาใหม่นั้น็เหมือนับอเิมไม่ผิเพี้ยน แ่เพียเพราะว่ามันเป็นอใหม่ ็ทำให้เราีใแล้วที่ไ้มา
ะว่าไปนี่อาเป็นสัาาที่มีอยู่ับสัว์หลายนิไม่เพาะแ่มนุษย์เท่านั้น ถ้าโยนน่อไ่ให้หมา หมา็ะวิ่ไปาบ แ่ถ้าโยนน่อไ่ิ้นใหม่ไปให้ มันะรีบายอเ่าและาบิ้นใหม่แทน ทั้ ๆ ที่ทั้สอิ้น็มีนาเท่าัน ไม่ว่าหมาัวไหน็าม อเ่าที่มีอยู่ในปาไม่น่าสนใเท่าับอใหม่ที่ไ้มา
ถ้าหาว่าอใหม่ให้วามสุไ้มาว่าอเ่าริ ๆ เรื่อ็น่าะบล้วยี แ่ปัหา็ืออใหม่นั้นไม่นาน็ลายเป็นอเ่า และวามสุที่ไ้มานั้นในที่สุ็าหายไป ผล็ือลับมารู้สึ "เย ๆ" เหมือนเิม และันั้นึ้อไล่ล่าหาอใหม่มาอี เพื่อหวัะให้มีวามสุมาว่าเิม แ่แล้ว็วลับมาสูุ่เิม เป็นเ่นนี้ไม่รู้บ น่าิว่าีวิเ่นนี้ะมีวามสุริหรือ ? เพราะไล่ล่าแ่ละรั้็้อเหนื่อย ไหนะ้อวนวายหาเินหาทอ ไหนะ้อแ่ับผู้อื่นเพื่อให้ไ้มาึ่สิ่ที่้อาร รั้นไ้มาแล้ว็้อรัษาเอาไว้ให้ไ้ ไม่ให้ใรมาแย่ไป แถมยั้อเปลือสมอหาเรื่อใ้มันเพื่อให้รู้สึุ้ม่า ยิ่มีมาิ้น็ยิ่้อเสียเวลาในารเลือว่าะใ้อันไหน่อน ทำนอเียวับนที่มีเินมา ๆ ็้อยุ่ยาับารัสินใว่าะไปเที่ยวลอนอน นิวยอร์ เวัส โเียว มาเ๊า หรือินีย์ี
ถ้าเราเพียแ่รู้ัแสวหาวามสุาสิ่ที่มีอยู่แล้ว ีวิะยุ่ยาน้อยลและโปร่เบามาึ้น อันที่ริวามพอใในสิ่ที่เรามีนั้นไม่ใ่เรื่อยา แ่ที่เป็นปัหา็เพราะเราอบมอออไปนอัว และเอาสิ่ใหม่มาเทียบับอที่เรามีอยู่ หาไม่็เอาัวเอไปเปรียบเทียบับนอื่น เมื่อเห็นเามีอใหม่ ็อยามีบ้า ไม่มีอะไรที่ะทำให้เราทุ์ไ้บ่อยรั้เท่าับารอบเปรียบเทียบัวเอับนอื่น ารเปรียบเทียบึเป็นหนทาลัไปสู่วามทุ์ที่ใร ๆ ็นิยมใ้ัน
นิสัยอบเปรียบเทียบับนอื่น ทำให้เราไม่เยมีวามพอใในสิ่ที่นมีเสียที แม้มีแฟนที่ี ็ยัไม่พอใ เพราะรู้สึว่าแฟนอนอื่นสวยว่า หล่อว่า หรือเอาใเ่ว่า แม้มีลูที่น่ารั ็ยัไม่พอใเพราะรู้สึว่าสู้ลูอนอื่นไม่ไ้ แม้ะมีหน้าาี ็ยัรู้สึว่าัวเอไม่สวย เพราะไปเปรียบเทียบัวเอับาราหรือพรีเนเอร์ในหนัโษา
ารมอแบบนี้ทำให้ "าทุน" สอสถาน ือนอาะไม่มีวามสุับสิ่ที่มีอยู่แล้ว ยัเป็นทุ์เพราะไม่ไ้สิ่ที่อยา พูอีอย่าือไม่มีวามสุับปัุบัน แถมยัเป็นทุ์เพราะอนาที่พึปรารถนายัมาไม่ถึ ไม่มีอะไรที่เป็นอุทธาหร์สอนใไ้ีเท่าับนิทานอีสปเรื่อหมาาบเนื้อ ำไ้ว่า มีหมาัวหนึ่ไ้เนื้อิ้นให่มา ะที่ำลัเิน้ามสะพาน มันมอลมาที่ลำธาร เห็นเาอหมาัวหนึ่ (ึ่็ือัวมันเอ) ำลัาบเนื้อิ้นให่ เนื้อิ้นนั้นูให่ว่าิ้นที่มันำลัาบเสียอี ้วยวามโลภ (และหล) มันึายเนื้อที่าบอยู่ เพื่อะไปาบิ้นเนื้อที่เห็นในน้ำ ผล็ือเมื่อเนื้อน้ำ ิ้นเนื้อในน้ำ็หายไป มันึสูทั้เนื้อที่าบอยู่และเนื้อที่เห็นในน้ำ
บ่อเิแห่วามสุมีอยู่ับเราทุนในะนี้อยู่แล้ว เพียแ่เรามอ้ามไปหรือไม่รู้ัใ้เท่านั้น เมื่อใที่เรามีวามทุ์ แทนที่ะมอหาสิ่นอัว ลอพิาราสิ่ที่เรามีอยู่และเป็นอยู่ ไม่ว่า มิรภาพ รอบรัว สุภาพ ทรัพย์สิน รวมทั้ิใอเรา ล้วนสามารถบันาลวามสุให้แ่เราไ้ทั้นั้น อเพียแ่เรารู้ัื่นม รู้ัมอ และัารอย่าถู้อเท่านั้น
แทนที่ะแสวหาแ่วามสุาารไ้ ลอหันมาแสวหาวามสุาาร มี หรือาสิ่ที่ มี ั้น่อไปือารแสวหาวามสุาาร ให้ ล่าวือยิ่ให้วามสุ ็ยิ่ไ้รับวามสุ สุเพราะเห็นน้ำาอผู้อื่นเปลี่ยนเป็นรอยยิ้ม และสุเพราะภาภูมิใที่ไ้ทำวามีและทำให้ีวิมีวามหมาย าุนั้นแหละ็ไม่ยาที่เราะ้นพบวามสุาาร ไม่มี นั่นือสุาารปล่อยวา ไม่ยึถือในสิ่ที่มี และเพราะเหุนั้น แม้ไม่มีหรือสูเสียไป ็ยัเป็นสุอยู่ไ้
เิมาทั้ที น่าะมีโอาสไ้สัมผัสับวามสุาาร ให้ และ าร ไม่มี เพราะนั่นือสุที่สบเย็นและยั่ยืนอย่าแท้
