สมบัติของผู้ดี...

ลำดับตอนที่ #3 : ผู้ดี...ย่อมมีสัมมาคารวะ

ภาคที่ 3 ผู้ดีย่อมมีสัมมาคารวะ

            1. กายจริยา หมายถึง การแสดสัมมาคารวะทางกาย ดังโบราณท่านกล่าวไว้ว่า กิริยาส่อชาติ มารยาทส่อสกุล โดยแยกออกได้ดังนี้

                 1)   ผู้ดีย่อมนั่งด้วยกิริยาอันสุภาพเฉพาะหน้าผู้ใหญ่
                 2)   ผู้ดีย่อมไม่ขึ้นผ่านหน้าผู้ใหญ่
                 3)   ผู้ดีย่อมไม่หันหลังให้ผู้ใหญ่
                 4)   ผู้ดีย่อมแหวกที่หรือหาที่นั่งอันสมควรแก่ผู้ใหญ่หรือผู้หญิง
                 5)   ผู้ดีย่อมไม่ทัดหรือคาบบุหรี่ คาบกล้อง และสูบควันให้ไปรมผู้อื่น
                 6)   ผู้ดีย่อมเปิดหมวกเมื่อเข้าชายคาบ้านผู้อื่น
                 7)   ผู้ดีย่อมเปิดหมวกในที่เคารพ เช่น โบสถ์ วิหาร ไม่ว่าแห่งศาสนาใด
                 8)   ผู้ดีเป็นผู้น้อยย่อมเคารพผู้ใหญ่ก่อน
                 9)   ผู้ดีเป็นผู้ชายควรเคารพผู้หญิงก่อน
               10)   ผู้ดีเป็นผู้ลาย่อมเป็นผู้เคารพก่อน
               11)   ผู้ดีเป็นผู้เห็นก่อนโดยมากย่อมเคารพก่อน
               12)   ผู้ดีเมื่อใดเคารพตนก่อนย่อมต้องตอบเขาทุกคน ไม่เฉยเสีย
               
          2. วจีจริยา หมายถึง การแสดงสัมมาคารวะทางวาจา โดยแยกออกได้ดังนี้
              
               1)   ผู้ดีย่อมไม่พูดจาล้อเลียนหลอกลวงผู้ใหญ่
               2)   ผู้ดีย่อมไม่กล่าวร้ายถึงญาติมิตรที่รักใคร่นับถือของผู้ฟังแก่ผู้ฟัง
               3)   ผู้ดีย่อมไม่กล่าววาจาติเตียนสิ่งเคารพหรือที่เคารพของผู้อื่นแก่ตัวเขา
               4)   ผู้ดีเมื่อจะขอทำล่วงเกินแก่ผู้ใดย่อมต้องขออนุญาตตัวเขาก่อน
               5)   ผู้ดีเมื่อตนทำพลาดพลั้งสิ่งใดแก่บุคคลผู้ใดควรออกวาจาขอโทษเสมอ
               6)   ผู้ดีเมื่อผู้ใดได้เเสดงคุณธรรมต่อตนอย่างไรควรออกวาจาขอบคุณเขาเสมอ

         3. มโนจริยา หมายถึงการแสดงความมีน้ำใจอันดีงามเป็นสัมมาคารวะ 
โดยแยกออกได้ดังนี้

               1)   ผู้ดีย่อมเคารพยำเกรงบิดามารดาและอาจารย์
               2)   ผู้ดีย่อมนับถือนอบน้อมต่อผู้ใหญ่
               3)   ผู้ดีย่อมมีความอ่อนหวานต่อผู้น้อย