สรุปเนื้อหา วิชาอารยธรรมตะวันตก และประวัติศาสตร์ ม.5

ลำดับตอนที่ #28 : สงครามเย็น ตอนที่ 3 (จบ)

สงครามเย็น ตอนที่ 3 (จบ)

5. วิกฤตการณ์โลกที่เกิดจากสงครามเย็น

- วิกฤตการณ์เบอร์ลิน

กำแพงเบอร์ลินถือเป็นสัญลักษณ์แห่งการแบ่งแยกระหว่าง 2 มหาอำนาจ

ในปีค.ศ. 1955 นิกิตา ครุสชอฟ  ผู้นำคนใหม่ของสหภาพโซเวียตได้สั่งให้สร้างกำแพงกั้นระหว่างเบอร์ลินตะวันตกและตะวันออก เพราะชาวเยอรมนีตะวันออกหลั่งไหลกันออกจากประเทศ คอมมิวนิสต์จึงต้องแก้ปัญหาด้วยการสร้างกำแพงดังกล่าวและมีมาตราการเด็ดขาดห้ามมิให้ประชาชนข้ามกำแพงโดยไม่ได้รับอนุญาต กำแพงเบอร์ลินจึงถือเป็นสัญลักษณ์แห่งการแบ่งแยกระหว่าง 2 มหาอำนาจ

- วิกฤตการณ์คิวบา


                            แผนที่แสดงรัศมีของการใช้ขีปนาวุธที่คิวบา

การประจัญหน้าระหว่างสหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตก้าวขึ้นไปถึงใกล้ระดับการสู้รบ

เมื่อ ค.ศ. 1959 ฟิเดล คาสโตร ( Fidel Catro ) ผู้นำฝ่ายซ้ายได้นำกำลังโค่นล้มรัฐบาลของบานิสตา

ซึ่งสหรัฐอเมริกาหนุนหลัง แต่มีการฉ้อราษฎร์บังหลวงอย่างมาก ขณะที่ประชาชนยากจนอย่างมาก

เมื่อคาสโตรประสบความสำเร็จในการจัดตั้งรัฐบาลเผด็จการนิยมคอมมิวนิสต์ ทำให้ผู้นำสหรัฐอเมริกาขณะนั้นคือ ประธานาธิบดีเคเนดี ( JFK ) อนุมัติแผนลับในการยกพลขึ้นบกที่อ่าวหมู คิวบา แต่ไม่ประสบความสำเร็จ  สหภาพโซเวียตผู้สนับสนุนคิวบาจึงตอบโต้โดยวางแผนจะติดตั้งขีปนาวุธในคิวบา ( ห่างจากสหรัฐฯ 90 ไมล์ ) ทั้งเป็นอำนาจต่อรองการที่สหรัฐอเมริกาติดตั้งขีปนาวุธในตุรกี  ติดพรมแดนสหภาพ

โซเวียต ในค.ศ. 1962 สหรัฐอเมริกาพบว่าเรือบันทุกขีปนาวุธของสหภาพโซเวียต เข้าไปใกล้คิวบา

จึงตกลงใจประกาศจะใช้กำลังทหารหากโซเวียตไม่ถอนกำลัง  แต่ในที่สุดทั้งสองฝ่ายสามารถตกลงกันได้ โดยโซเวียตยอมถอนขีปนาวุธกลับไป แลกกับการที่สหรัฐ ฯ สัญญาจะไม่บุกคิวบา

ความเสี่ยงด้านข้อมูลข่าวสารในช่วงเวลาดังกล่าวทำให้ทั้งสองฝ่ายติดตั้งโทรศัพท์สายด่วน ( Hot line ) เพื่อติดต่อกันโดยตรงระหว่างผู้นำทั้งสองมหาอำนาจ

- สงครามเกาหลี


เหตุการณ์ในสงครามเกาหลี (เรียงลำดับตามเข็มนาฬิกาจากล่างสุด) : ร้อยโทบัลโดเมโร โลเปซ แห่งนาวิกโยธินสหรัฐฯ นำกำลังพลเคลื่อนเข้าสู่เมืองอินชอน; กองทัพสหประชาชาติข้ามเส้นรุ้งที่ 38 องศาเหนือ; กองทหารสหรัฐฯ จับเชลยฝ่ายคอมมิวนิสต์จีนในแนวรบเกาหลีตอนกลางที่เมืองฮองซอง; เครื่องบินบี-26 ของกองทัพอากาศเกาหลีที่ 5 ทำการทิ้งระเบิดใส่เป้าหมายของเกาหลีเหนือ; เด็กหญิงชาวเกาหลีอุ้มน้องชายหนีภัยสงครามมายังฝั่งเกาหลีใต้

การขยายอำนาจของทั้งสองฝ่ายนำไปสู่การปะทะกันทางทหารในสงครามเกาหลี โดยเกาหลีเหนือโดยสหภาพโซเวียตสนับสนุนกำลังอาวุธ บุกเข้าโจมตีเกาหลีใต้ ทำใหสหรัฐกังวลต่อการคุกคามของคอมมิวนิสต์มากขึ้น จึงเพิ่มความร่วมมือทางทหารกับประเทศพันธมิตรทั่วโลก ในภูมิภาคต่าง ๆจึงมีการรวมกลุ่มทางทหารในส่วนต่าง ๆของโลก ได้แก่  

SEATO ประกอบด้วย สหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฝรั่งเศส ปากีสถาน ประเทศไทย ฟิลลิปปินส์ ออสเตรเลียและนิวซีแลนด์   

CENTO ประกอบด้วย ตุรกี อิหร่าน อิรัค ปากีสถาน อังกฤษและสหรัฐอเมริกา

- สงครามเวียดนาม








                                    ภาพสงครามเวียดนาม

ปีค.ศ. 1955-1975 เป็นสงครามระหว่างเวียดนามเหนือ และเวียดนามใต้ที่สนับสนุนโดยสหรัฐอเมริกา เพื่อตัดสินว่าควรรวมเวียดนามเป็นหนึ่งเดียวตามข้อตกลงเจนีวา ค.ศ. 1954 หรือไม่ สงครามจบลงด้วยชัยชนะของเวียดนามเหนือ และรวมประเทศเวียดนามทั้งสองเข้าด้วยกัน ซึ่งปกครองโดยพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศเวียดนาม ในประเทศเวียดนามเองเรียกสงครามนี้ว่า สงครามปกป้องชาติจากอเมริกัน หรือ สงครามอเมริกัน

6. กลุ่มโลกในสมัยสงครามเย็น

- กลุ่มโลกที่ 1 เสรีนิยม แกนนำคือสหรัฐอเมริกา

- กลุ่มโลกที่ 2 คอมมิวนิสต์ แกนนำคือสหภาพโซเวียต

- กลุ่มโลกที่ 3 ประเทศกำลังพัฒนา  (กลุ่มประเทศไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด) แกนนำคือจีน

- มีโอกาสรับความช่วยเหลือจากทั้ง 2 ฝ่าย

- รอดพ้นจากการโจมตีเมื่อเกิดสงคราม

- มีอิสระในการดำเนินนโยบายต่างประเทศ

- ประณามการครอบครองอาณานิคม

- คัดค้านการรวมกลุ่มทางทหาร

- ประณามการแบ่งสีผิว

- เรียกร้องให้มีการลดอาวุธ และเลิกทดลองอาวุธนิวเคลียร์