การเรียนมวยไทย

ลำดับตอนที่ #11 : การบริหารกายท่ามวยไทย

การบริหารกายท่ามวยไทย

                การแสดงกายบริหารมวยไทย เป็นการแสดงอย่างหนึ่งของการส่งเสริมศิลปะมวยไทย ผู้ร่วมกิจกรรมจะได้ออกกำลังกายเกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน และแสดงออกถึงความมีระเบียบวินัยอีกด้วย สถานศึกษาควรจัดให้มีกิจกรรมดังกล่าวขึ้น ซึ่งอาจจะจัดในชั่วโมงเรียนวิชาพลศึกษา บริหารกายหน้าเสาธงก่อนเข้าเรียนหรือในโอกาสต่าง ๆ เป็นต้น

ท่าที่นำมาใช้ในการบริหารกาย ได้ประยุกต์จากท่าไหว้ครูท่ารำมวย ท่าไม้มวยไทยต่าง ๆ ซึ่งไม่คำนึงถึงความแข็งแรงและถูกต้องตามลักษณะท่าทางนัก แต่คำนึงถึงจังหวะความพร้อมเพรียง การเคลื่อนไหวเพื่อการออกกำลังกาย ความเป็นระเบียบสวยงาม ท่ากายบริหารที่นำมาแสดงต่อไปนี้ เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการกายบริหารท่ามวยไทย ซึ่งได้ดัดแปลงมาจากกรมพลศึกษาจัดทำขึ้น และจากการแสดงของโรงเรียนต่าง ๆ โดยลำดับตั้งแต่ทำไหว้ครู ท่ารำมวย ท่าไม้มวยไทย และท่าการใช้อาวุธ และการป้องกันตามลำดับ สำหรับผุ้เริ่มต้นควรใช้ 4 จังหวะ แต่ผู้ใหญ่หรือชำนาญแล้วอาจใช้เพียง 3 หรือ 2 จังหวะได้

การกายบริหารท่ามวยไทยสำหรับผู้ใหญ่

ควรเริ่มต้นด้วยท่าขึ้นพรหม และท่าร่ายรำ ในจังหวะช้า ๆ เหมือนรำมวยจีน แล้วค่อยเร็วขึ้นเมื่อถึงท้าย่างสามขุม และท่าเตรียมตั้งท่า แล้วจึงเร็วขึ้นเมื่อถึงท่าไม้มวยไทยทั้งหมดรวม 15 ท่า ทำกลับไปมาครบ 3 เที่ยวก็จะเป็นการออกกำลังกายที่ดี ช่วยให้ร่างกายทุกส่วนได้เคลื่อนไหวสนุกเพลิดเพลินทำให้เลือดไหลเวียนได้สะดวก และมีสุขภาพดี

การแสดงกายบริหารท่ามวยไทยในสถานศึกษา

โรงเรียนเป็นสถานที่เหมาะสมในการแสดงการกายบริหารท่ามวยไทยเป็นอย่างยิ่งเพราะมีสถานที่พอเพียง มีชั่วโมงฝึกปฏิบัติและมีหน้าที่ในการส่งเสริมศิลปะมวยไทยโดยเฉพาะอยู่แล้ว ในการนำการกายบริหารท่ามวยไทยไปดำเนินการ มีข้อเสนอแนะดังนี้.-

1. เริ่มฝึกเป็นรายบุคคลก่อน โดยครูสาธิตแล้วให้นักเรียนแต่ละคนทำตามแล้วทำเป็นกลุ่ม หรือทำทั้งห้องเรียนโดยใช้วิธีการนับจังหวะที่ช้า ๆ และเร็วเพื่อให้สัมพันธ์กับจังหวะดนตรี
2. ทำการฝึกทั้งชั้น เช่น ระดับชั้น ป.4 ซึ่งอาจจะมีถึง 3-4 ห้อง โดยใช้การนับเป็นจังหวะ และใช้จังหวะดนตรีประกอบสลับกัน โดยครูหรือฝึกให้มีผู้นำกายบริหารแน่ใจว่ามีความมั่นใจทำได้อย่างแน่นอน
3. แสดงกายบริหารท่ามวยไทยในกลุ่มใหญ่ทั้งโรงเรียนโดยใช้ดนตรีประกอบ

   ---

การบริหารกายท่ามวยไทย

ท่าที่ 1 ยืนถวายบังคมเร็ว

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า มือทั้งสองพนมอยู่ระหว่างอก

จังหวะ 2 โล้ตัวไปข้างหน้าเล็กน้อยแล้วทำท่าถวายบังคม โดยนิ้วมือทั้งสองแตะที่ระหว่างคิ้ว แหนงหน้าค้างไว้

จังหวะ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะ 5-8 ทำตรงกันข้าม

รูปประกอบท่าที่ 1

ท่าที่ 2 ย่างสามขุม ขวา-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่ (ท่าการ์ด)

จังหวะ 2 ยกเท้าขวาวาดไปทางขวา มือขวาวางที่หน้า ขาขวา มือซ้ายอยู่ใต้กกหูด้านซ้าย

จังหวะ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะ 5-8 ทำตรงข้าม

 

รูปประกอบท่าที่ 2

ท่าที่ 3 หมัดตรง ซ้าย-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(ท่าการ์ด)

จังหวะ 2 เหยียดแขนซ้ายพุ่งตรงไปข้างหน้า มือกำคว่ำหมัด

จังหวะ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 3

ท่าที่ 4 สอยดาว ขวา-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือ ทั้งสองข้างกำเสมอไหล่ (ท่าการ์ด)

จังหวะที่ 2 ยกศอกซ้ายขึ้นข้างหน้า เหวี่ยงมือลงระดับอก ไหล่ติดหู ศอกระดับคอ

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 4

ท่าที่ 5 ศอกตี ขวา-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(ท่าการ์ด)

จังหวะที่ 2 ยกศอกซ้ายขึ้นข้างหน้า เหวี่ยงมือลงระดับอก ไหล่ติดหูศอกระดับคอ

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 5

ท่าที่ 6 ศอกกลับ ขวา-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่ (ท่าการ์ด)

จังหวะที่ 2 ยกศอกขวาเหวี่ยงกลับมาด้านหลังพร้อมบิดลำตัวตาม

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 6

ท่าที่ 7 เข่าลา ขวา-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวท้าวซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่ (ท่าการ์ด)

จังหวะที่ 2 ยกเข่าขวาขึ้นสูงระดับอก แขนทั้งสองข้างกางออก

จังหวะที่ 3 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 7

ท่าที่ 8 เข่าตัด ขวา-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า มือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(การ์ด)

จังหวะที่ 2 ทำท่ามือจับคอ ยกเข่าขึ้นเหวี่ยงผ่านหน้าระดับโคนขา (ตีเข่าขวา)

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 8

ท่าที่ 9 เตะล่าง ขวา-ซ้าย

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(ท่าการ์ด)

จังหวะที่ 2 เหวี่ยงเท้าขวาไปข้างหน้า สูงระดับเหนือเข่าเล็กน้อย (เตะพับนอก)

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 9

ท่าที่ 10 ถีบสั่งลา

ท่าเตรียม ยืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(ท่าการ์ด)

จังหวะที่ 2 ยกเท้าซ้ายขึ้นแล้วถีบเหยียดตรงไปข้างหน้า

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

หมายเหตุ ผลัดกันเป็นฝ่ายรุกและฝ่ายรับคนละครั้ง

รูปประกอบท่าที่ 10

ท่าที่ 11 หมัดตรง-ก้มหลบ (ซ้าย-ขวา)

ท่าเตรียม ยืนหันหน้าเข้าหาคู่ อยู่ในท่ายืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(ท่าการ์ด) ทำเหมือนกันทั้งสองคน

จังหวะที่ 2 คนที่ 1 (ฝ่ายรุก) เหยียดแขนซ้ายพุ่งตรงไป ข้างหน้ามือกำคว่ำหมัด

                 คนที่ 2(ฝ่ายรับ) ก้ม ศีรษะเล็กน้อยแล้วโยกตัวไปทางขวา(เพื่อหลบหมัด) แขนอยู่ในท่าตั้งการ์ด

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

รูปประกอบท่าที่ 11

ท่าที่ 12 สอยดาว-ตั้งสู้ (ซ้าย-ขวา)

ท่าเตรียม ยืนหันหน้าเข้าหาคู่ อยู่ในท่ายืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่ (ท่าตั้งการ์ด)ทำเหมือนกันทั้งสองคน

จังหวะที่ 2 คนที่ 1 (ฝ่ายรุก) ปล่อยหมัดซ้ายลักษณะฮุคหรือสอยดาว

คนที่ 2 (ฝ่ายรับ) ก้มลำตัวลงเล็กน้อยแขนทั้งสองเรียงชิดขนานคู่กันอยู่ในท่าตั้งการ์ด(เพื่อปิดป้องหมัดฮุค)

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

หมายเหตุ ผลัดกันเป็นฝ่ายรุกและฝ่ายรับคนละครั้ง

 

รูปประกอบท่าที่ 12

ท่าที่ 13 ศอกดี-ป้องรับ (ซ้าย-ขวา)

ท่าเตรียม ยืนหันหน้าเข้าหาคู่ อยู่ในท่ายืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(ท่าตั้งการ์ด) ทำเหมือนกันทั้งสอง

จังหวะที่ 2 คนที่ 1 (ฝ่ายรับ)จากท่าตั้งการ์ด เอี้ยวตัวไปด้านขวา ยกแขนทั้งสองข้างขึ้น (ป้องกันศอก) ช่วงแขนอยู่ระหว่างศีรษะกับลำตัว

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

หมายเหตุ ผลัดกันเป็นฝ่ายรุกและฝ่ายรับคนละครั้ง

รูปประกอบท่าที่ 13

ท่าที่ 14 เข่าตัด-ปัดป้อง (ขวา-ซ้าย)

ท่าเตรียม ยืนหันหน้าเข้าหาคู่ อยู่ในท่ายืนตรง

จังหวะที่ 1 ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้า ยกมือทั้งสองข้างกำเสมอไหล่(ท่าการ์ด) ทำเหมือนกันทั้งสองคน

จังหวะที่ 2 คนที่ 1 (ฝ่ายรุก) ทำท่ามือจับคอยกเข่าขึ้น เหวี่ยงผ่านหน้าระดับโคนขา (ตีเข่าขวา)คนที่ 2 (ฝ่ายรับ) ก้มตัวลงเล็กน้อยเอี้ยวตัวไปทางด้านซ้าย

 แขนทั้งสองข้างอยู่ในท่าการ์ดต่ำ

จังหวะที่ 3 กลับสู่จังหวะที่ 1

จังหวะที่ 4 กลับสู่ท่าเตรียม

จังหวะที่ 5-8 ทำด้านตรงข้าม

หมายเหตุ ผลัดกันเป็นฝ่ายรุกและฝ่ายรับคนละครั้ง

รูปประกอบท่าที่ 14