คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #19 : พัฒนาการของยุโรปสมัยใหม่ : ยุคภูมิธรรมและแนวคิดประชาธิปไตย
ยุคภูมิธรรมและแนวคิดประชาธิปไตย
การปฏิวัติทางวิทยาศาสตร์ที่เริ่มขึ้นในสังคมตะวันตกในคริสต์ศตวรรษที่ 17 มีการเจริญก้าวหน้าทางด้านต่างๆ นำไปสู่การปฎิวัติทางภูมิปัญญาในคริสต์ศตวรรษที่ 18 ชาวตะวันตกได้เชื่อมั่นว่าความมีเหตุผลสามารถเปลี่ยนแปลงชีวิตและสังคมให้ดีขึ้นได้ มีการแสดงความคิดเห็น เรียกร้อง สิทธิเสรีภาพ ในการมีส่วนร่วมในการปกครอง และมีการพัมนาสิ่งต่างๆมากมาย ผู้คนมีความรู้ ได้รับการยกย่องในสังคมมากขึ้น และเป็นพื้นฐานสำคัญที่ทำให้ชาติตะวันตกเข้าสู่ความเจริญในยุคใหม่ ดังนั้นคริสต์ศตวรรษที่ 18 จึงได้รับสมญาว่าเป็น ยุคภูมิธรรม (The Age of Enlightenment )
นักปราชญ์การเมืองแนวประชาธิปไตย
ทอมัส ฮอบส์ (Thomas Hobbes ค.ศ. 1588-1679)
จอห์น ล็อก (John Locke ค.ศ. 1632-1704)
บารอน เดอ มองเตสกิเออร์ (Baron de Montesquieu ค.ศ. 1689-1755)
วอลแตร์ (Voltaire ค.ศ. 1694-1778)
ซอง-ชาคส์ รูโซ (Jean-Jacques Rousseau ค.ศ. 1712-1778)
ทอมัส ฮอบส์ (Thomas Hobbes ค.ศ. 1588-1679) นักปรัชญาชาวอังกฤษ
แนวคิดด้านการเมืองของฮอบส์ ปรากฏในหนังสือ ลีไวอาทัน (Leviathan) ซึ่งเป็นงานเขียนชิ้นเอกของฮอบส์
กล่าวไว้ว่า ก่อนหน้าที่มนุษย์จะอยู่ร่วมกันเป็นสังคมเมือง ได้เกิดความวุ่นวาย จึงได้ตกลงกันที่จะหาคนกลางมาทำหน้าที่ปกครอง โดยเลือกการปกครองที่สอดคล้องกับความต้องการของคนส่วนใหญ่ ทุกคนจะต้องเชื่อฟังผู้ปกครองซึ่งจะเป็นผู้ออกกฎหมายมาบังคับประชาชนต่อไป
แนวคิดอำนาจของกษัตริย์ไม่ใช่อำนาจของเทวสิทธิ์ หรืออำนาจศักดิ์สิทธิ์ แต่ความจริงเป็นอำนาจที่ประชาชนยินยอมมอบให้ ส่วนทางศาสนจักรนั้น ฮอบส์มีความเห็นว่าไม่ควรเข้ามายุ่งเกี่ยวกับการปกครองรัฐ
จอห์น ล็อก John Locke
เกิดวันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2175 เป็นปรัชญาชาวอังกฤษ หนึ่งในผู้ก่อตั้งปรัชญาสำนักประสบการณ์นิยม (Empiricism)
Two Treatises of Government (ค.ศ. 1689) แนวคิดหลักของหนังสือ คือ การเสนอทฤษฎีที่ว่ารัฐบาลจัดตั้งขึ้นโดยความยินยอมของประชาชน และต้องรับผิดชอบต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน
แนวคิดทางการเมืองของ ล็อกอาจสรุปได้ว่าประชาชนเป็นที่มาของอำนาจทางการเมืองและมีอำนาจในการจัดตั้งรัฐบาลขึ้นได้ รัฐและรัฐบาลจึงมีหน้าที่ปกครองโดยคำนึงถึงประโยชน์และสิทธิธรรมชาติของประชาชนอันได้แก่ ชีวิต เสรีภาพ และทรัพย์สิน รัฐบาลมีอำนาจภายในขอบเขตที่ประชาชนมอบให้ และจะใช้เฉพาะเพื่อผลประโยชน์ของประชาชน เท่านั้น
แนวคิดทางการเมืองดังกล่าวจึงเป็นรากฐานความคิดของระบอบประชาธิปไตยสมัยใหม่และมีอิทธิพลต่อปัญญาชนและปรัชญาเมธีของยุโรป โดยเฉพาะกลุ่มนักคิดฟิโลซอฟ (philosophes) ของฝรั่งเศส
บารอน เดอ มองเตสกิเออร์ ( Baron de Montesquieu ค.ศ. 1689-1755) หรือ ชาร์ลส์ หลุยส์ เดอ เซ็กกองดาต์ (Charies Louis de Secondat )
เขียนหนังสือเรื่องวิญญาณแห่งกฎหมาย (The Spirit of Laws ) ซึ่งใช้เวลาศึกษาค้นคว้ากว่า 20 ปี หนังสือเล่มนี้พิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกใน ค.ศ. 1748 และต่อมาได้รับการตีพิมพ์อีก 22 ครั้ง และแปลเป็นภาษาตะวันตกต่างๆ เกือบทุกภาษา
สรุปได้ว่ากฎหมายที่รัฐบาลแต่ละสังคมบัญญัติขึ้นต้องสอดคล้องกับลักษณะภูมิประเทศและเงื่อนไขทางนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ของแต่ละสังคม แต่การปกครองแบบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญเป็นรูปแบบการปกครองที่ดีที่สุด ควรแยกออกเป็น 3 ฝ่าย คือ ฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหารและฝ่ายตุลาการ เพื่อถ่วงดุลอำนาจ และง่ายต่อการตรวจสอบ
แนวคิดนี้มีอิทธิพลต่อสังคมตะวันตก รัฐธรรมนูญการปกครองประเทศของสหรัฐอเมริกา ซึ่งถือว่าเป็นแม่แบบของระบอบการปกครองในระบอบประชาธิปไตยก็ใช้แนวคิดเรื่องการแบ่งแยกอำนาจ และระบบคานอำนาจของมองเตสกิเออร์เป็นหลัก
วอลแตร์ (Voltaire ค.ศ. 1694-1778) มีชื่อจริงว่า ฟรองซัว-มารี อารูเอ (Francois – Marie Arouet ) เป็นนักคิดและนักเขียน ที่มีชื่อเสียงของฝรั่งเศส
วอลแตร์ใช้งานเขียน คัดค้านการปกครองแบบเผด็จการ และต่อต้านความงมงายไร้เหตุผล ตลอดจนเรียกร้องเสรีภาพในการแสดงออกซึ่งความคิดเห็นทางด้านต่าง ๆ ความคิดดังกล่าวของวอลแตร์สะท้อนออกในหนังสือเรื่องจดหมายปรัชญา(The Philo – sophical Letters) หรือที่รู้จักในอีกชื่อว่าจดหมายเรื่องเมืองอังกฤษ (Letter on the English)
เนื้อหาของหนังสือโจมตีสถาบันและกฎระเบียบต่างๆ ที่หล้าหลังของฝรั่งเศส นอกจากนี้วอลแตร์ยังเรียกร้องให้มีการปฏิรูปประเทศฝรั่งเศสให้ทันสมัยเหมือนอังกฤษ แต่ไม่เคยแสดงความคิดถึงการเมืองที่เขาพอใจ เขาคิดว่าการใช้เหตุผลและสติปัญญาสามารถจะแก้ไขปัญหาสังคมและการเมือง
ซอง-ชาคส์ รูโซ (Jean-Jacques Rousseau ค.ศ. 1712-1778)
เขาเขียนหนังสือ หลายเล่ม โจมตีฟอนเฟะของสังคม และการบริหารที่ล้มเหลวของรัฐบาล นอกจากนี้เขายังแสดงทัศนะเกี่ยวกับระบบการศึกษา ปัญหาความไม่เสมอภาคทางสังคมอันเป็นผลจากสภาวะแวดล้อม เรื่องการถือครองกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน และแนวทางการปกครอง และอื่น ๆ
งานเขียนชิ้นเอกของเขาซึ่งเป็นตำราทางการเมืองที่สำคัญและมีอิทธิพลมาก คือ สัญญาประชาคม (The Social Contract ) ค.ศ. 1762 ว่าด้วยปรัชญาทางการเมืองด้านการปกครองและพันธสัญญาทางการเมืองระหว่างรัฐบาลและประชาชน งานเขียนเรื่องนี้ทำให้รูโซได้ชื่อว่าเป็นผู้วางรากฐานอำนาจอธิปไตยของประชาชน
รูโซชี้ให้เห็นว่าสภาวะธรรมชาตินั้นเป็นสภาวะที่มนุษย์มีความผาสุก มีอิสรเสรีและความเสมอภาค อย่างไรก็ตามแม้มนุษย์เกิดมาเสรี แต่ทุกหนทุกแห่งมนุษย์ก็ถูกตรึงด้วยโซ่ตรวนแห่งพันธนาการแนวความคิดของรูโซถือเป็นรากฐานของระบอบประชาธิปไตยในเวลาต่อมา
การปฏิวัติอังกฤษ
หลังจากสมเด็จพระราชินีนาถอลิซาเบทที่ 1 (Elizabeth I )สิ้นพระชนม์กษัตริย์อังกฤษองค์ต่อๆ มามักจะมีความขัดแย้งกับรัฐสภาอยู่เสมอ เนื่องจากการใช้พระราชอำนาจเกินขอบเขต ใช้เงินแผ่นดินไปในทางที่ฟุ่มเฟือยและก่อสงคราม ความขัดแย้งระหว่างรัฐสภากับกษัตริย์รุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกลายเป็นสงครามกลางเมืองใน ค.ศ. 1642-1649 และรัฐสภาได้จับพระเจ้าชาร์ลที่ 1 ประหารชีวิต
จากนั้นกษัตริย์อังกฤษถูกลดอำนาจลงเรื่อย ๆ จนถึง ค.ศ. 1688 ในสมัยพระเจ้าเจมส์ที่ 2 (James II ) ที่ทรงพยายามใช้อำนาจอย่างสูงสุดอีก จึงก่อให้เกิดการปฏิวัติขึ้นโดยรัฐสภาอังกฤษได้อันเชิญพระเจ้าวิลเลียม (William ) ขึ้นครองราชย์บัลลังก์โดยพระองค์ทรงสัญญาว่าจะปฏิบัติตามพระราชบัญญัติว่าด้วยสิทธิพื้นฐานของพลเมือง ที่รัฐสภาเป็นผู้จัดร่างถวายซึ่งให้อำนาจรัฐสภาและให้สิทธิเสรีภาพแก่ชาวอังกฤษเหตุการณ์ครั้งนี้เรียกว่า การปฏิวัติอันรุ่งโรจน์ (The Glorious Revolution )
นับแต่นั้นมารัฐสภาอังกฤษได้ออกกฎหมายให้สิทธิเสรีภาพแก่ชาวอังกฤษ ปฏิรูปสังคมและการเมืองของอังกฤษ ก้าวหน้าไปตามลำดับจนถึงปัจจุบันอังกฤษได้รับการยกย่องว่าเป็นประเทศแม่แบบของการปกครองแบบประชาธิปไตย การปกครองของอังกฤษจึงยึดหลักการขนบธรรมเนียมประเพณีที่เคยปกครองกันมา และยึดกฎหมายเป็นหลักรัฐสภา
การปฏิวัติใน ค.ศ. 1688 ทำให้ระบอบราชาธิปไตยแบบเทวสิทธิ์ของอังกฤษสิ้นสุดลง และได้ยุติปัญหาขัดแย้งทางการเมืองที่กระทบกระเทือนอังกฤษมาตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 17
การปฏิวัติของชาวอเมริกัน ค.ศ.1776
สาเหตุในการปฏิวัติ
อังกฤษใช้นโยบายการค้าอย่างไม่ยุติธรรมกับอาณานิคม เนื่องจากบริเวณลุ่มแม่น้ำมิสซิสซิปปีนี้เป็นแหล่งเพาะปลูกใบชาที่สำคัญ อังกฤษใช้วิธีซื้อจากอาณานิคมในราคาถูกมาก แล้วนำไปขายในยุโรปในราคาเพิ่มหลายเท่า ทำให้ชาวอาณานิคมไม่พอใจ และประกอบกับการที่ชาวอมริกันได้รับแนวคิดจาก นักปรัชญา คือ จอห์น ล็อก ทำให้เหตุการณ์ลุกลามใหญ่ ก่อให้การประท้วงชุมนุมงานเลี้ยงน้ำชาที่บอสตัน (Boston Tea Party) ที่กรุงบอสตัน อังกฤษจึงส่งกำลังเข้าปราบปราม ก่อให้เกิดการต่อต้านอย่างหนัก
ฝรั่งเศสได้แอบส่งกำลัง อาวุธเข้าช่วยเหลืออเมริกา จนในที่สุด ทำให้อเมริกาสามารถประกาศอิสรภาพได้ในวันที่ 4 กรกฎาคม ค.ศ. 1776 ที่เมืองฟิลาเดเฟีย (วอชิงตัน ดี.ซี. ในปัจจุบัน) เกิดประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐอมเริกาคือ จอร์จ วอชิงตัน
การปฏิวัติฝรั่งเศส ค.ศ.1789
เกิดจากปัญหาเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง สาเหตุที่เศรษฐกิจอยู่ในภาวะวิกฤต เป็นเพราะฝรั่งเศสทำสงครามหลายครั้ง โดยเฉพาะ การเข้าช่วยอาณานิคมรบกับอังกฤษในสงครามประกาศอิสรภาพอเมริกัน ทำให้มีหนี้สินพ้นตัว
ในด้านสังคม ฝรั่งเศสมีการแบ่งชนชั้น เป็น 3ฐานันดร ฐานันดรที่1,2 ซึ่งมีฐานะดีกลับได้ยกเว้นไม่ต้องเสียภาษีทางตรง แต่ฐานันดรที่3มีฐานะยากจนกลับต้องเสียภาษีเต็มที่ เมื่อฝรั่งเศสกำลังจะล้มละลาย จึงได้เรียกเก็บ
เมื่อชาวอเมริกันได้ก่อการปฏิวัติใน ค.ศ. 1776 ทำให้ความหวังของนักคิดของยุคภูมิธรรมบรรลุความเป็นจริง คือ สิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาค เป็นต้น
13 ปีต่อมา วันที่ 14 กรกฎาคม ค.ศ.1789 ชาวฝรั่งเศสจึงได้ก่อ การปฎิวัติขึ้นครั้งใหญ่เพื่อล้มล้างอำนาจการปกครองแบบราชาธิปไตยและตั้งระบอบการปกครองแบบสาธารณะรัฐ
นอกจากนี้ในคำประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมืองของฝรั่ง เศษที่ประกาศเมือวันที่ 27 สิงหาคม ค.ศ.1789 ก็นำความคิดหลัก ของล็อก มองเตสกิเออร์ วอลแตร์ และรูโซ ย้อนกลับมาใช้ให้เห็นอย่างชัดเจนอีกครั้ง
สรุป
แนวความคิดประชาธิปไตยของของล็อก มองเตสกิเออร์ วอลแตร์ และรูโซ มีผลในการปลุกสำนึกทางการเมืองของชาวตะวันตกเป็นอันมาก และก่อให้เกิดการต่อสู้เพื่อให้ได้มาซึ่งประชาธิปไตยในประเทศต่างๆ
ความคิดเห็น