โรคปลอกประสาทอักเสบ (Multiple Sclerosis)

ลำดับตอนที่ #2 : หน้าที่ของระบบประสาทและหน้าที่การทำงานของไมอิลิน

ในร่างกายคนเราประกอบด้วย ระบบประสาทส่วนกลาง ซึ่งประกอบด้วยสมองและไขสันหลัง,และ ระบบประสาทส่วนปลาย  ซึ่งประกอบด้วยเส้นประสาทส่วนปลายและแขนงประสาท  รวมถึงเส้นประสาทสมองและระบบประสาทอัตโนมัติ

ระบบประสาทส่วนกลาง  ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางในการออกคำสั่งเพื่อควบคุมระบบกล้ามเนื้อหลังจากที่ได้รับข้อมูลที่ผ่านการรวบรวมและประเมินผลจากระบบประสาทส่วนปลายแล้ว ตัวอย่างเช่น ในการหยิบแก้วน้ำร้อน ระบบประสาทส่วนปลายจะรับความรู้สึกร้อน แล้วส่งผ่านกระแสประสาทไปยังระบบประสาทส่วนกลาง  ซึ่งจะทำการประมวลผลและตัดสินใจว่าควรจะปล่อยแก้วที่ร้อนให้เย็นก่อนจึงจะหยิบ  จากนั้นระบบประสาทส่วนกลางจึงส่งคำสั่งผ่านมาทางเส้นประสาทส่วนปลายซึ่งควบคุมกล้ามเนื้อให้วางแก้วนั้นลงบนโต๊ะ

 

การนำผ่านกระแสไฟฟ้าของเส้นประสาทเป็นสิ่งจำเป็นในการสั่งงานของระบบประสาทซึ่งสามารถตรวจอย่างง่ายจากการตรวจร่างกายโดยดูปฏิกิริยาตอบสนองอัตโนมัติ เช่น ปฏิกิริยารีเฟล็กซ์(Reflex) ได้แก่ การใช้ค้อนเคาะที่หัวเข่า หรือเคาะที่ข้อศอก การตรวจรีเฟล็กซ์สามารถช่วยในการวินิจฉัยแยกตำแหน่งของระบบประสาทที่ผิดปกติได้

 

ไมอิลิน

เส้นประสาทถูกห่อหุ้มด้วยฉนวนด้านนอกมีลักษณะคล้ายฉนวนที่หุ้มสายไฟฟ้าอยู่เรียกว่า  เยื่อหุ้มไมอิลิน (Myelin Sheath)

ไมอิลินเป็นส่วนประกอบทั้งในระบบประสาทส่วนกลาง ได้แก่ สมองและไขสันหลัง โดยพบในเส้นทางเดินประสาทในตำแหน่งดังกล่าว และพบในระบบประสาทส่วนปลาย ได้แก่ เส้นประสาทส่วนปลายและเส้นประสาทสมอง

เซลล์ที่ทำหน้าที่สร้างและซ่อมแซมไมอิลินในระบบประสาทส่วนกลางเรียกว่าโอลิโกเดนโดรไซด์(Oligrodendrocyte)ส่วนเซลล์ที่ทำหน้าที่สร้างและซ่อมแซมไมอิลินในระบบประสาทส่วนปลายเรียกว่าชวานเซลล์ (Schwann Cell)

   

โครงสร้างของไมอิลินมีไขมันเป็นองค์ประกอบหลักจึงมีคุณสมบัติเป็นฉนวนไฟฟ้า ไมอิลินจำเป็นสำหรับการนำกระแสประสาทอย่างรวดเร็วเนื่องจากไมอิลินเป็นฉนวนทำให้กระแสประสาทไม่สามารถส่งผ่านไปตาเส้นประสาทโดยตรงได้ จะต้องผ่านโดยการกระโดดข้ามจุดที่ไม่มีไมอิลินหุ้ม ทำให้การนำกระแสประสาทเป็นไปอย่างรวดเร็ว ดังรูปที่1.4.1 คล้ายกับจิงโจ้กระโดดไปตามจุดต่างที่ไม่มีไมอิลินหุ้มของเส้นประสาท เปรียบเทียบกับรูปที่ 1.4.2 เส้นประสาทที่มีการทำลายของไมอิลินการนำกระแสประสาทคล้ายกับการคลาน จะเห็นได้ว่า การนำกระแสไฟฟ้าเร็วกว่าถึง 100 เท่าในเส้นประสาทที่มีไมอิลินสมบูรณ์