กำเมืองล้านนาในชีวิตประจำวัน

ลำดับตอนที่ #2 : ไป๋กาดกั๋นเต๊อะ

"ไป๋กาดกั๋นเต๊อะ"
 

คำศัพท์ 

การนับเลขเป็นภาษาเหนือ

1 = นึ่ง
2 = สอง
3 = สาม
4 = สี่
5 = ห้า
6 = ฮก
7 = เจ๋ด
8 = แปด
9 = เก้า
10 = ซิบ
11 = ซิบเอ๋ด
20 = ซาว
21 = ซาวเอ๋ด
20 กว่าๆ = ซาวป๋าย

ศัพท์ที่ใช้เกี่ยวกับการตวง การวัด ในภาษาเหนือ

เต๊ะ  =  วัดขนาด , วัดความสูง ความยาว
เม็ด  =  ขีด ( 10 ขีด  =  1 กิโลกรัม )
ก๋ำ  =  กำมือ
ปุ๊ก  =  พวง
เก๊า  =  ต้น
จับปอดี  =  พอดีเป๊ะ
กีด  =  แคบ
เถี่ยน  =  เล่ม (ใช้นับจำนวนมีด จอบ เสียม พร้า)
ตั๋ว  =  ตัว
ก๋อง  =  กอง
ต๋าง  =  ถัง
ก๊อกกิโล  =  กระป๋องตวง 1 กิโลกรัม
เตื้อ   =  ครั้ง
กำ  =  ที

ชื่อผลไม้ต่างๆ เป็นภาษาเหนือ มีดังนี้

1.บ่าเต้า  =  แตงโม

2.บ่าตื๋น,บ่าต้อง  =  กระท้อน

3.บ่าป้าว  =  มะพร้าว

4.บ่าหน้อแหน้  =  น้อยหน่า

5.หม่ะมุด  =  ละมุด

6.หม่ะโอ  =  ส้มโอ

7.บ่าเกี๋ยง  =  ลูกหว้า

8.บ่าก๊วยเต๊ด  =  มะละกอ

9.บ่าขะหนัด  =  สัปปะรด

10.ก๊วยค้าว  =  กล้วยหอม

11.บ่ะหนุน  =  ขนุน

12.บ่ะหนุนเรียน  =  ผลจำปาดะ

13.บ่ะเหนียงแฮ้ง  =  น้อยโหน่ง

14.บ่าขาม  =  มะขาม

15.บ่าม่วง  =  มะม่วง

16.บ่าก๊อ  =  ทับทิม

17.โหน่ยบ่ะคกลก  =  กระทกรก

18.บ่ะหมั้นก๊วย , บ่าหมั้น , บ่าก๊วย , บ่ะก๊วยก๋า  =  ฝรั่ง

19.บ่ะตัน  =  พุทรา

20.บ่าผาง  =  มะปราง

ตัวอย่างบทสนนา

แม่ค้า : บ่ะม่วงสุขบ๋อเจ้า  ถุงสิบบาท  สิบบาท (มะม่วงสุกมั้ยจ้าา ถุงละสิบบาท สิบบาท)
แม่หญิง : มีอย่างอื่นบ่? (มีอย่างอื่นมั้ย?)
แม่ค้า : มีเจ้าาา...ตั๋วจะเอาอะหยัง (มีคะ คุณจะเอาอะไร)
แม่หญิง : บ่าหน้อแหน้ 20 เม็ด บ่าก๊วยเต๊ด 2 ลูก (น้อนหน่า 2 กิโลกรัม มะละกอ 2 ลูก)
แม่ค้า :  บ่าหน้อแหน้ 20 เม็ด 60 บาท บ่าก๊วยเต๊ด 2 ลูก  25 บาท ทั้งหมด 85 บาทเจ้า (น้อนหน่า 2 กิโลกรัม 60 บ. มะละกอ 2 ลูก 25 บ.)
แม่หญิง : บ่แถมสักกำเลยเน้อ ซื้อตั้งเยอะ เอาเตอะ ของแปงขนาด  (ไม่แถมสักหน่อยเลยนะ ซื้อตั้งเยอะ เอาเถอะ ของมันแปง)
แม่ค้า : อู้จะอี้ แถมก่ได๋ บ่าก๊วย 1 ลูก (พูดอย่างนี้ แถมก็ได้ ฝรั่ง 1 ลูก) 
แม่หญิง : ยินดีขนาดเจ้าาา