คู่มือตำนานเทพเจ้ากรีก-โรมัน

ลำดับตอนที่ #85 : เยือนแดนนรก ตอนที่ 1 เผชิญกับแม่น้ำทั้งหก-The six rivers

เมื่อวิญญาณคนตาย เดินทางมาถึงโลกใต้พิภพแล้ว ก็จะพบกับแม่น้ำทั้ง 6 สายครับ ว่ากันว่แม่น้ำบางสายต้องตายก่อนจึงจะได้เห็น แต่บางสายตายไม่ตายก็พบได้ครับ ชื่อของแม่น้ำเหล่านี้มักสื่อความหมายถึงอารฒณ์อันหลากหลายของความตายและคนตาย  เราพอจะจำแนกรายละเอียดของแม่น้ำแต่ละสายได้ดังนี้ 

แม่น้ำสายที่ 1 แม่น้ำสติกซ์-The River Styx

สติกซ์นั้น เป็นทั้งชื่อของเทพีแห่งความเกลียดชัง และเป็นชื่อของแม่น้ำสายแรกแห่งแดนนรกใต้พิภพ เป็นแม่น้ำที่มีชื่อเสียงโด่งดังมากที่สุดครับ  เป็นเขตแดนระหว่างโลกกับนรก และถือเป็นศูนย์กลางของแม่น้ำทั้งหมด เป็นที่รู้จักกันว่าเป็นน้ำแห่งคำสาบาน โดยเหล่าเทพมักจะมาสาบานสิ่งต่างๆไว้กับแม่น้ำสายนี้ 

และที่แม่น้ำสายนี้จะมีคนแจวเรือที่ชื่อชารอน-Charon คอยรับวิญญาณผู้ตายขึ้นเรือเพื่อพาข้ามแม่น้ำไปส่งอีกฟากของแม่น้ำ แต่การที่จะได้ขึ้นเรือของชารอนนั้น ดวงวิญาณจะต้องจ่ายค่าผ่านทางก่อน ซึ่งก็คือเงินที่ถูกยัดใส่ปากศพนั่นละ พอเราๆตายเงินที่อยู่ในปากก็จะตามมากับเราด้วย อันนั้นให้ใช้เป็นค่าผ่านทางครับ  แม่น้ำนี้รู้จักกกันในอีกชื่อว่า "แม่น้ำสีฟ้า-The Blue River" 

แม่น้ำสายที่ 2  แม่น้ำอเครอน-Acheron

แม่น้ำอาเครอน เป็นแม่น้ำที่มีอยู่จริง ไม่ตายก็เห็นได้ อยู่ใกล้กับหมู่บ้าน อีกี้-Glyki

บางตำนานก็ให้แม่น้ำสายนี้เป็นสายเริ่มครับ กล่าวคือเมื่อมาถึงจะต้องมาเจอแม่น้ำแห่งนี้ก่อนเลย และต้องเจอคนแจวเรือชารอนที่แม่น้ำแห่งนี้ ก่อนจะเจอแม่น้ำสายอื่นๆครับ   อาเครอน เป็นแม่น้ำที่มีอยู่จริงในประเทศกรีชนะครับ โดยตั้งอยู่ที่แคว้นเอพิรุส-Epirus ทางตะวันตกเฉียงเหนือของกรีช

ในด้านของตำนาน ชาวกรีก เรียกขานแม่น้ำสายนี้ ว่าเป็น "แม่น้ำแห่งความทุกข์-river of woe"  ในนรกจะเห็นแม่น้ำสายนี้เป็นสีดำสนิท และลึกเกินกว่าดวงวิญญาณใดๆจะหยั่งถึง  ซึ่งแม่น้ำอีกสองสาย อันได้แก่ แม่น้ำโคไซทัสและแม่น้ำเฟลเกธอนก็จะไหลลงมาบรรจบที่แม่น้ำอเครอนด้วย  ซึ่งบางทีก็มีการถือว่าแม่น้ำสายนี้เป็นสถานที่สำหรับให้วิญาณพักฟื้นและเยียวยา มิใช่สถานที่แห่งการลงทัณฑ์แต่อย่างใด และยังถิอเป็นชื่อของเทพองค์หนึ่งอีกด้วย

แม่น้ำสายที่ 3 แม่น้ำลีธี-Lethe

แม่น้ำแห่งการลืมเลือน หรือ เรียกอีกอย่างว่า แม่น้ำ "หลงลืม" หรือ "แม่น้ำลืมชาติ" เป็นสถานที่สำหรับให้วิญญาณดื่มน้ำเพื่อหลงลืมทุกอย่าง  ประมาณว่าพอเกิดชาติใหม่ก็จะจำเรื่องราวในชาติที่ผ่านมาไม่ได้ แม่น้ำสายนี้ไหลรอบถ้ำอันเป็นที่อยู่ของเทพนิทราฮิปนอส 

คำว่า "Lethe( λήθη )" เป็นคำภาษากรีก หมายถึง "การให้อภัย"  "ลืมเลือน" หรือ "ปกปิด" 

แม่น้ำสายที่ 4 แม่น้ำเฟลเกธอน-Phlegethon

แม่น้ำสายที่ 4 คือแม่น้ำแห่งเพลิง เป็นแม่น้ำเพลิงสมชื่อ เพราะแม่น้ำนี้ทั้งสายเป็นลาวาไฟที่ไม่มีวันมอดดับ แม่น้ำสายนี้ไหลวนอยู่รอบขุมนรกที่ลึกที่สุด ทาร์ทารัส-Tartarus  โดนคำว่า "เฟลเกธอน(Φλεγέθων)"  เป็นคำภาษากรีก แปลได้ว่า "เพลิงที่ลุกไหม้"

แม่น้ำสายที่ 5 แม่น้ำโคไซทัส-Cocytus

โคไซทัส หรือ "แม่น้ำร่ำไห้" เป็นแม่น้ำสายที่ 5 แห่งแดนนรกใต้พิภพ แม่น้ำสายนี้ไหลตรงสู่แม่น้ำอเครอน แม่น้ำโคไซทัส เป็นแม่น้ำที่เกิดจากน้ำตาของผู้ถูกทรมานในนรก และน้ำตาของผู้วายชนม์(ผู้ตาย)ที่ไม่มีการทำพิธีศพที่ถูกต้อง แม่น้ำสายนี้จึงมีรสเค็ม (แล้วใครหนอที่กล้าชิมน่ะ)  

แม่น้ำสายที่ 6 แม่น้ำโอเชียนัส-Oceanus

แม่น้ำสายสุดท้าย เป็นแม่น้ำที่ไหลเวียนอยู่รอบโลก พบได้ทั้งในโลกคนเป็นและโลกคนตาย เป็นเครื่องหมายแสดงถึงด้านตะวันออกของนรกใต้พิภพ 

นอกจากแม่น้ำหลัก 6 สายที่กล่าวมาแล้ว ยังมีแม่น้ำและทะเลสาบอีกสองสามสายที่ชาวกรีกและโรมันเชื่อว่าคือทางเชื่อมสู่นรก อันได้แก่ 

1.แม่น้ำเอริดานอส-Eridanos เป็นแม่น้ำในภาคเหนือของยุโรป ว่ากันว่าแม่น้ำนี้น้ำเป็นสีเหลืองอำพันทั้งแม่น้ำ  มีการคาดเดากันว่าจริงๆแล้วคือแม่น้ำโพ-Po ในภาคเหนือของประเทศอิตาลี และแม่น้ำโรน-Rhone ในประเทศฝรั่งเศส 

2.ทะเลสาบอะเครูเซีย-Acherusia  เป็นทะเลสาบที่อยู่ใกล้กับเมืองท่าเรือขนาดเล็ก เออร์มิโอนี่-Ermioni และเมืองอาร์โกลิส  ใกล้กับเฮราเคลีย พอนทิกา-Heraclea Pontica เป็นเมืองโบราณบนชายฝั่งของไบทิเนียในเอเชียไมเนอร์ อยู่ใกล้ระหว่างคูเมและแหลมMisenumในCampania(พื้นที่ภาคใต้ของประเทศอิตาลี) และสุดท้ายในอียิปต์อยู่ใกล้กับเมืองเมมฟิส 

3.ทะเลสาบอะเวิร์นนุส-Avernus  เป็นทะเลสาบบนปล่องภูเขาไฟ ตั้งอยู่บนปล่องภูเขาไฟอะเวิร์นนุส ตั้งอยู่บริเวณ Campania ทางตอนใต้ของประเทศอิตาลี 

4.ทะเลสาบเลอร์น่า-Lerna  ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านไมลอย-Myloi เป็นหมู่บ้านในภาคตะวันตกเฉียงใต้ของเมืองอโกลิส-Argolis ประเทศกรีช ทะสาบนี้ ตามตำนาน เป็นที่อยู่ของมังกรไฮดรา

ทะเลสาบอะเวิร์นนุส ภาพโดย  ริชาร์ด วิลสัน (1765)