คู่มือเทพปกรณัมญี่ปุ่น - Japanese mythology

ลำดับตอนที่ #43 : โอชิระซามะ-Oshira-sama เทพีแห่งม้าและการเกษตร

เรื่องราวของเทพีองค์นี้ปรากฎในตำนานพื้นบ้านของชาวญี่ปุ่นครับ โดยเล่าว่าพระนางเป็นเทพีผู้สถิตอยู่ตามบ้านเรือนคอยดูแลคุ้มครองบ้านเรือนนั้นๆ ให้สงบสุข อารมณ์ประมาณเจ้าที่ทางฝั่งประเทศไทยเราแหละครับ แต่ทั้งนี้ก็มีหลักอยู่อย่างหนึ่ง นั่นคือบ้านที่มีโอชิระซามะอยู่จะต้องไม่กินเนื้อสัตว์ และผู้หญิงเท่านั้นถึงะมีโอกาสได้สัมผัสกับสัตว์ บางคนยังมีความเชื่อว่าพระนางเป็นผู้ที่คอยเชื่อมต่อมิติของเทพเจ้าและมิติมนุษย์เข้าหากัน ทำให้มนุษย์ยังสามารถติดต่อทวยเทพได้ 

ส่วนตำนานการกำเนิดของเทพีองค์นี้ กล่าวว่าพระนางเกิดจากเด็กสาวและม้า โดยมีเรื่องเล่าไว้ว่า ....ครั้งหนึ่งเมื่อนานมาแล้ว มีชาวนายากจนอยู่คนหนึ่ง อาศัยอยู่กับลูกสาวผู้น่ารักพร้อมกับม้าตัวหนึ่ง ว่ากันว่ากันว่าผู้เป็นบุตรสาวนั้นชอบมาตัวนี้มาก ถึงขนาดไปคลุกคลีกับเจ้าม้าที่คอกทุกคืน นานวันเข้าก็กลายเป็นการร่วมรัก และเธอก็ท้องในที่สุด เมื่อพ่อของหญิงสาวรู้เรื่องก็ได้นำมาตัวนั้นไปฆ่าทิ้ง โดยแขวนเจ้าม้าไว้กับต้นหม่อน(มันเบอร์รี่-Mulberry)  โดยที่หญิงสาวไม่ทราบเรื่อง จนกระทั่งตกดึกของคืนนั้น เธอก็ทราบเรื่อง ด้วยความตกใจและเต็มไปด้วยความเศร้าโศก เธอจึงไปที่จุดใต้ต้นหม่อนและร้องไห้ขณะกอดหัวม้า ชาวนาผู้เป็นบิดาไม่อาจทนกับภาพของหญิงสาว ได้เอาขวานมาตัดหัวมาทิ้ง เล่ากัรว่าตอนนั้นร่างและวิญญาณของเจ้าม้าก็ได้ข้นสวรรค์ไป และต้นหม่อนต้นนั้นที่ได้อาบทั้งเลือดจากคอม้าและน้ำตาของหญิงสาวก็ได้เปลี่ยนเป็นเทพีโอชิระซามะ

แต่บางตำนานก็เล่าว่า.... แทนที่จะเป็นชาวนาผู้ยากจน แต่ผู้เป็นบิดาของหญิงสาวถิอว่าเป็นบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ ผู้ซึ่งได้ละทิ้งครอบครัวเพื่อไปปฏิบัติภารกิจทางการทหาร โดยปล่อยบุตรสาวไว้กับม้าตั้งแต่ทั้งคู่ยังเป็นเด็ก เวลาผ่านไปทั้งเด็กสาวและม้าได้เติบโตมาด้วยกัน จนกระทั่งวันหนึ่ง เธอพูดติดตลกกับม้าว่า 

“ถ้าเจ้าหาและนำพ่อกลับมาหาข้าได้ ข้าสัญญาว่าจะแต่งงานกับเจ้า”

เจ้าม้าเมื่อได้ยินเช่นนั้นก็ทำท่าตอบรับคำของหญิงสาวอย่างลิงโลด และพุ่งทะยานออกจากบ้านไป และได้เดินทางมาจนถึงที่อยู่ของผู้เป็นบิดาจริงๆ ทางฝั่งบิดาก็ประหลาดใจและดีใจที่ได้เห็นม้าตัวนั้น เขาจึงกระโดดข้นบนอานม้า ทันใดนั้น เจ้าก็หันหลังกลับและพุ่งไปยังทางที่มันจากมา เจ้าม้าพาพ่อของหญิงสาวกลับมาได้อย่างปลอดภัยและจากเรื่องครั้งนั้นทำให้ พ่อของหญิงสาารักม้าตัวนี้อย่างมากและหาอาหารอย่างดีสำหรับม้ามาให้มัน ทว่ามันกลับไม่ยอมกินและเอาแต่จ้องหญิงสาว ผู้เป็นพ่อสงสัยจจึงถามลูกสาวอย่างลับๆ หญิงสาวเลยบอกความจริงทั้งหมดแก่เขาเกี่ยวกับสิ่งที่น่าจะเป็นสาเหตุของพฤติกรรมของม้า ผู้เป็นพ่อกล่าวว่า 

“อย่าพูดถึงเรื่องนี้อีก เกรงว่าเจ้าจะทำให้ครอบครัวอับอาย และอย่าให้ม้าเห็นเจ้า”

จากนั้นเขาก็ใช้จังหวะที่ม้าเผลอใช้ธนูยิงเจ้าม้าจนถึงแก่ความตาย ก่อนจะนำร่างไร้วิญญาณของมันไปฝังไว้ที่ลานบ้าน หญิงสาวพอทราบเรื่องก็ได้ไปดูหลุมศพ พร้อมกับพูดติดตลกกับร่างของม้าว่า

"เจ้าเป็นเพียงสัตว์แต่คิดจะมาเป็นภรรยาของมนุษย์รึ"

ในตอนนั้นเอง เพื่อนบ้านของหญิงสาว ก็ได้มาขอหนังม้า เพิ่อนสาวคนนั้นทำการขุดหลุมศพและถลกเอาหนังของม้า ทว่าในตอนนั้นหนังของม้าก็ได้คลุมตัวหญิงสาว และเธอก็ได้หายตัวไป  เมื่อพ่อของเธอทราบเรื่องก็ได้ออกตามหาแต่ก็ไม่พบ หลายวันผ่านไป เขาก็ได้มาเจอกับต้นหม่อนต้นหนึ่ง และพบว่าที่กิ้งก้านของต้นหม่อนนี้เองมีร่างของลูกสาวของเขาพร้อมกับหนังม้าที่พันตัวเธอได้ค่อยๆเปลี่ยนสภาพกลายเป็นหนอนรังไหม และกลายเป็นเทพีโอชิระซามะในที่สุด

นอกจากนี้ยังมีวันเทศกาลสำหรับเทพีโอชิระซามะ ที่เรียกว่าเมนิจิ-Meinichi (命日หรือวันครบรอบการเสียชีวิต ) จะจัดขึ้นในวันที่ 16 ของเดือนแรก 3 และ 9 ของปฏิทินจันทรคติญี่ปุ่น 

B
E
R
L
I
N