คู่มือตำนานเทพเจ้ากรีก-โรมัน

ลำดับตอนที่ #39 : ฮาเดส-Hades มหาเทพผู้ครองยมโลก

ฮาเดสหรือที่ชาวมันเรียกคือ “พลูโต-Pluto” เทพแห่งนรกใต้พิภพ ความตายและความร่ำรวย สัญลักษณ์ของพระองค์คือหมวกล่องหนและอาวุธสองง่าม  ชื่อของพระองค์ มีความหมายว่า "สิ่งที่มองไม่เห็น"

ในช่วงสงครามไททัน ฮาเดสได้ออกมาสู้เคียงบ่าเคียงไหล่กับเหล่าเทพโอลิมเปียน จึงทำให้ซุสผู้เป็นผู้นำได้เอาชนะโครนอสผู้เป็นบิดา และได้ยุติสงครามลง

เมื่อสงครามสิ้นสุดลง ซุสได้ทำการแบ่งเขตพื้นที่กันปกครอง  และแต่งตั้งให้ทั้งพระองค์เอง โพไซดอนและฮาเดสเป็นสามมหาเทพ โดยซุสได้ปกครองผืนนภา โพไซดอนครองผืนน้ำ และฮาเดสครองนรกใต้พิภพ 

ถึงฮาเดสจะไม่ได้เป็นหนึ่งในคณะเทพโอลิมเปียนแต่พระองค์ก็เป็นเทพองค์หนึ่งที่มีความสำคัญมากทีเดียวครับ นั่นเพราะฮาเดสมีศักดิ์เป็นถึง “หนึ่งใน 3 สามมหาเทพ” ทีเดียวครับ เช่นเดียวกับซุสที่อำนาจปกครองท้องฟ้า โพไซดอนปกครองมหาสมุทร

นรกใต้พิภพ จากภาพยนตร์ เพอร์ซีย์ แจ็กสัน กับ สายฟ้าที่หายไป

เทพฮาเดสจึงได้ปกครองโลกใต้พิภพ มีตำแหน่งเป็น “ราชาแห่งยมโลก”  พระองค์คอยมีหน้าที่ตัดสินวิญญาณคนตาย ด้วยเหตุนี้พระองค์จึงได้ชื่อ  “เป็นเทพที่ยุติธรรมมากที่สุดองค์หนึ่ง” แต่บางทีก็ว่าพระองค์ไม่ได้ตัดสินเอง แต่ดวงวิญญาณคนตายไปรอรับคำตัดสินของสามเทพสุภาในยมโลกเอง 

โดยเล่าว่าวิญญาณที่ชั่วร้ายจะถูกนำไปไว้ที่นรกทาร์ทารัส-สถานที่สำหรับวิญญาณคนบาป แต่วิญญาณของผู้ที่กระทำดีจะถูกตัดสินให้ไปอยู่ที่ทุ่งเอลลีเซียม-สถานที่ที่วิญญาณจะได้อยู่อย่างสุขสงบตลอดไปหรือก็คือสวรรค์ตามตำนานชาวกรีกนั่นเอง 

ว่ากันว่าที่ปากทางเข้ายมโลกมีสุนัขสามหัวตัวใหญ่เฝ้าประตูยมโลกอยู่ สุนัขตัวนี้ชื่อเซอเบอรัส เป็นสุนัขคู่ใจของเทพฮาเดส มันมีหน้าที่ให้ดวงวิญญาณผ่านเข้าไปฟังคำตัดสินวิญญาณ แต่มันจะไม่ให้ดวงวิญญาณไหนผ่านออกมาได้อีก  ผู้คนในสมัยโบราณจะนิยมสักการะบูชาเทพฮาเดสด้วยการนำเนื้อแกะไปเผาไฟ

ฮาเดสและเซอเบอรัส ภาพโดย อกอสติโน คาร์แร็คชี่ (1592)

ครั้งหนึ่งเทพฮาเดสไปหลงเสน่ห์นางอัปสรชื่อว่า มินธี-Minthe ดังนั้นเมื่อเทพีดีมิเตอร์ผู้เป็นแม่ยายรู้เรื่องก็โกรธแค้นที่ฮาเดสคิดนอกใจธิดาของพระนาง  พระนางพิโรธโกรธเกรี้ยวจนถึงกับไล่กระทืบมินธีนางอัปสรผู้น่าสงสารตายคาบาทเลย

ฮาเดสสงสารนางอัปสรน้อยนั้น จึงเปลี่ยนร่างของนางให้กลายเป็นพืชชนิดหนึ่งมีกลิ่นหอม และได้กลายเป็น พืชประจำพระองค์ตลอดมา

ชายาอีกคนของเทพฮาเดสเป็นพรายน้ำ ชื่อ เลอซี-Leuce ธิดาของเทพไททันโอเชียนัส แต่นางเลอซีบุญน้อยป่วยตายเสียก่อนที่จะถูกเทพีดีมิเตอร์ลงทัณฑ์

หลังจากที่นางเลอซีตายไปแล้วก็กลายร่างเป็นต้นพ็อปลาร์ขาว ซึ่งกลายเป็นไม้ศักดิ์สิทธิ์ในการทำพิธีกรรมลึกลับ ณ เมืองอีเลอซีส และเป็นอันว่าหลังจากนั้นเป็นต้นมาตำนานรักราชายมโลกก็ไม่เกิดขึ้นอีกเลย

ฮาเดสและเพอร์ซิโฟเน่ภาพศีลปะ โดย Sandara

เนื่องจากฮาเดสเป็นเทพแห่งความตายในหลายๆครั้งฮาเดสจึงถือว่าเป็นเทพผู้ชั่วร้าย อย่างไรก็ตามนี่เป็นความเข้าใจผิด หน้าที่ของเทพฮาเดสคือการสร้างความสมดุลระหว่างโลกของสิ่งมีชีวิตและโลกแห่งความตายเพื่อป้องกันไม่ให้คนที่มีชีวิตอยู่รอดจากอาณาจักรแห่งความตาย และในทางกลับกัน

เนื่องจากพระองค์เป็นผู้ปกครองอาณาจักรแห่งความตาย หน้าที่ส่วนใหญ่ของพระองค์จึงเกี่ยวข้องกับความตาย แต่ตัวตนที่แท้จริงของเทพองค์นี้ไม่ใช่ทำให้ใครตายและไม่เชิงว่าเป็นเทพแห่งความตายโดยตรง

  หากแต่มรณะเทพที่แท้จริงนั้นคือเทพทานาโทส-Thanatos  ซึ่งถือเป็นเทพแห่งความตาย ความโหดร้ายและความไร้ความปรานี แต่เทพทานาโทสก็มีความเป็นธรรมของพระองค์และไม่เคยเป็นเทพผู้ชั่วร้ายแต่อย่างใด

วิหารเทพฮาเดส