คู่มือตำนานเทพเจ้ากรีก-โรมัน

ลำดับตอนที่ #3 : นิกซ์-Nyx ปฐมเทพ

นิกซ์เทพีแห่งราตรี ธิดาแห่งเคออสเช่นเดียวกับเอเรบัสเทพแห่งความมืด เทพีนิกซ์มักปรากฏกายในรูปของหญิงสาวที่มักแต่งกายด้วยชุดสีดำ หน้าที่หลักของพระนางคือทำให้เกิดกลางคืน เมื่อเคลื่อนกายไปที่ใดความมืดมิดแห่งราตรีก็จะเข้าปกคลุมที่แห่งนั้น ชาวกรีกโบราณยังเชื่อกันว่า หลังตะวันตกดินเทพีนิกซ์จะขับราชรถสีดำเหาะข้ามจักรวาลเพื่อทำให้เกิดกลางคืนสลับกับกลางวัน ด้วยความเชื่อนี้จึงทำให้เกิดกลางวันและกลางคืน ภายหลังนางได้ครองรักกับเทพเอเรบัสเทพแห่งความมืด และมีบุตรด้วยกันสององค์ นั่นคือ อีเธอร์-Aether เทพแห่งแสงสว่าง และ เฮเมร่า-Hemera  เทพีแห่งกลางวัน

ในมหากาพย์อีเลียดเล่ม 14 ของกวีโฮเมอร์ เทพฮิปนอสได้กล่าวถึงครั้งที่ตนเคยช่วยเทพีเฮร่าซึ่งขอให้ฮิปนอสทำให้มหาซุสหลับใหล เพื่อให้นางมีโอกาสกลั่นแกล้งวีรบุรุษเฮราคลีสได้ เมื่อซูสรู้สึกตัวก็โกรธมากและจะจับฮิปนอสโยนลงไปในทะเล แต่ตอนนั้นฮิปนอสได้หนีไปหานิกซ์ผู้เป็นมารดาเสียแล้ว ฮิปนอสกล่าวไปอีกว่าซูสนั้นเกรงว่าจะทำให้นิกซ์โกรธจึงได้สะกดอารมณ์ของตนและปล่อยฮิปนอสไว้ ซึ่งต่อมาฮิปนอสก็ได้หนีกลับไปหานิกซ์ทุกครั้งที่ตนทำให้ซูสพิโรธ นี่เป็นตัวอย่างให้เห็นว่า เทพีนิกซ์มีพลังมากกว่าองค์ซุสหลายเท่านัก

ภาพวาดเทพีนิกซ์ โดย วิลเลียม อาดลอฟ บุกุโร

ในด้านเกี่ยวกับลัทธิและการบูชาเทพีนิกซ์นั้น ไม่ค่อยมีหลักฐานเกี่ยวกับการบูชาพระนางเท่าใดนัก ทว่า มีการระบุถึงวิหารของพระนาง ณ เมืองเมการา กระนั้น แม้จะไม่มีหลักฐานเกี่ยวกับการบูชาพระนางเท่าใดนัก แต่นิกซ์ก็มักจะปรากฏในเรื่องราวเบื้องหลังของลัทธิต่างๆบ่อยครั้ง ในเทวสถานของเทพีอาร์เทมิสที่เมืองอีเฟซุส ประเทศตุรกี ก็เคยมีรูปปั้นของนิกซ์อยู่ด้วย ลัทธิของชาวสปาร์ตาซึ่งบูชาเทพฮิปนอสกับเทพทานาโทสก็ได้ใช้ชื่อของนิกซ์ผสมกับเทพอื่นๆ เช่น ไดโอไนซัส นิกเทลิออส "ค่ำคืน" และอโฟรไดท์ ฟิโลฟานนิกซ์ "ผู้รักราตรี" เป็นต้น 

ความรู้เพิ่มเติม 

นักกวีโฮเมอร์-Homer

โฮเมอร์ หรือ โฮแมโรส ในภาษากรีกโบราณ เป็นนักกวีหรือนักแต่งกลอนในตำนานชาวกรีก ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นผู้แต่งมหากาพย์เรื่อง อีเลียด และ โอดิสซีย์ ชาวกรีกโบราณเชื่อกันว่าโฮเมอร์เป็นนักประวัติศาสตร์ แต่นักวิชาการในปัจจุบันกลับมองโฮเมอร์ด้วยความรู้สึกสงสัย เพราะเป็นข้อมูลชีวประวัติที่สืบต่อกันมายาวนานมาก  อีกทั้งตัวกาพย์เอง ก็ถูกเล่าแบบปากต่อปากมานานนับศตวรรษ และถูกแก้ไขใหม่จนกลายมาเป็นกวี มาติน เวสต์ เชื่อว่า "โฮเมอร์" ไม่ใช่นามของกวีในประวัติศาสตร์ แต่เป็นเพียงชื่อที่ถูกสร้างขึ้นมา

ช่วงเวลาที่โฮเมอร์มีชีวิตนั้นเองก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่มาแต่โบราณและจนถึงทุกวันนี้ โดยเฮโรโดตัสอ้างว่าโฮเมอร์เกิดก่อนเขาประมาณ 400 ปี ซึ่งน่าจะเป็นช่วงประมาณ 850 ปีก่อนคริสตกาล แต่ทว่าแหล่งอ้างอิงโบราณอื่นๆ กลับให้ข้อมูลที่ซึ่งใกล้เคียงกับเวลาที่น่าจะเกิดสงครามเมืองทรอยมากกว่า  ซึ่งช่วงเวลาที่อาจจะเกิดสงครามเมืองทรอยนั้น เอราทอสเทนีส กล่าวว่าเกิดในช่วง 1194–1184 ปีก่อนคริสตกาล