ศิลปินแห่งชาติ

ลำดับตอนที่ #5 : [ พ.ศ. 2528 ]พลตรี ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมท

ศิลปินแห่งชาติสาขา วรรณศิลป์ ปี พ.ศ.2528

     ศาสตราจารย์ พลตรี หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช นักปราชญ์ นักเขียน นักการเมือง และศิลปินแห่งชาติ นับเป็นปูชนียบุคคลอีกท่านหนึ่งของไทย โดยเป็นน้องชายแท้ ๆ ของหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช ท่านเกิดเมื่อวันพฤหัสบดี ที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2454 ในเรือกลางแม่น้ำเจ้าพระยา ณ ตำบลบ้านม้า อำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี เป็นโอรสของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ กับหม่อมแดง (บุนนาค) สมรสกับ หม่อมราชวงศ์หญิงพักตร์พริ้ง ทองใหญ่ เมื่อ พ.ศ. 2479 มีบุตรธิดา 2 คน คือ หม่อมหลวงรองฤทธิ์ ปราโมช และ หม่อมหลวงหญิง วิสุมิตรา ปราโมช

     หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช พักอยู่ที่บ้านในซอยพระพินิจ ซึ่งเป็นซอยย่อยอยู่ในซอยสวนพลู ถนนสาทรใต้ เขตสาทร บ้านหลังนี้เป็นที่รู้จักกันในชื่อว่า บ้านซอยสวนพลู

หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช นับเป็นบุคคลที่มีบุคลิกและบทบาทที่หลากหลาย และมีชื่อเสียงในหลายๆ ด้าน โดยเฉพาะการประพันธ์ การแสดง และยังเป็นนักการเมือง ท่านเป็นผู้ก่อตั้งพรรคก้าวหน้า เมื่อ พ.ศ. 2488 ต่อมาได้ยุบรวมกับพรรคประชาธิปัตย์ในปีถัดมา พ.ศ. 2493 ก่อตั้งหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ก่อตั้งพรรคกิจสังคม เมื่อ พ.ศ. 2517 และดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรี คนที่ 13 ของประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2518 และมีนโยบาย "เงินผัน" ที่รู้จักกันทั่วไปในสมัยนั้น

     หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช เคยแสดงภาพยนตร์เรื่อง The Ugly American (1963) คู่กับมาร์ลอน แบรนโด เมื่อ พ.ศ. 2506 รับบทเป็นนายกรัฐมนตรี ของประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประเทศหนึ่ง ชื่อประเทศ สารขัณฑ์ (Sarkhan)

     ระหว่างการเล่นการเมือง ด้วยบุคลิกที่โดดเด่นเป็นตัวของตัวเองที่ทุกคนรู้จักดี คือ มีวาทะและบทบาทเป็นที่แสบสันต์ให้จดจำ จึงได้ฉายาจากสื่อมวลชนว่า " เฒ่าแสบ " หรือ " เฒ่าสารพัดพิษ " "เสาหลักประชาธิปไตย" "ผู้เฒ่าซอยสวนพลู" เป็นต้น

     หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2538 สิริอายุได้ 84 ปี

     การศึกษา

     ในเบื้องต้น ท่านได้เข้าศึกษาในโรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย (วังหลัง) จากนั้นได้เข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และเดินทางไปศึกษาต่อในประเทศอังกฤษ ที่โรงเรียน Trent College จากนั้น ได้สอบเข้า 'วิทยาลัยควีนส์' (The Queen's College) มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด เพื่อศึกษาวิชาปรัชญา, เศรษฐศาสตร์ และการเมือง (Philosophy, Politics and Economics - PPE) โดยสำเร็จปริญญาตรีเกียรตินิยม (และ 3 ปีต่อมา ก็ได้รับปริญญาโทจากมหาวิทยาลัยดังกล่าว ตามธรรมเนียมสำหรับผู้สำเร็จปริญญาเกียรตินิยม และได้ผ่านการใช้ความรู้ความสามารถในวิชาที่ร่ำเรียนมาจนมีประสบการณ์ช่ำชองมาระยะหนึ่ง)

     ผลงานประพันธ์

-         นวนิยาย

-         สี่แผ่นดิน

-         ไผ่แดง

-         กาเหว่าที่บางเพลง

-         หลายชีวิต

-         ซูสีไทเฮา (นวนิยาย)

-         สามก๊กฉบับนายทุน

     สารคดี

-         ฉากญี่ปุ่น

-         คนรักหมา

-         เพื่อนนอน

-         โครงกระดูกในตู้

-         กฤษฎาภินิหารอันบดบังมิได้

-         ถกเขมร

-         พม่าเสียเมือง

-         ยิว