คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #11 : อันดับที่1"ปรีดี พนมยงค์"
ศาสราารย์[1]ร. ปรีี พนมย์ หรือ หลวประิษ์มนูธรรม (11 พฤษภาม พ.ศ. 2443 — 2 พฤษภาม พ.ศ. 2526) เป็นผู้นำะราษรสายพลเรือน ผู้่อารเปลี่ยนแปลารปรออสยามาระบอบสมบูราาสิทธิราย์ มาเป็นระบอบประาธิปไย เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 และเป็นผู้ให้ำเนิรัธรรมนูบับแรอประเทศไทย[2] เยำรำแหน่นายรัมนรีอประเทศไทย 3 สมัย[3] และรัมนรีว่าารระทรว่า ๆ อีหลายสมัย เป็นผู้่อั้และผู้ประศาสน์ารเพียนเียวอมหาวิทยาลัยวิาธรรมศาสร์และารเมือ[4] และเป็นผู้่อั้ธนาาราิไทย (ปัุบัน ือ ธนาารแห่ประเทศไทย)[5]
ใน่วสรามโลรั้ที่สอ ปรีีเป็นผู้นำบวนารเสรีไทย่อ้านอทัพัรวรริี่ปุ่น ทำให้ประเทศไทยรอพ้นาารเป็นผู้แพ้สราม[6][7][8] นอานี้เายัไ้รับแ่ั้เป็นผู้สำเร็ราารแทนพระอ์ ในรัาลที่ 8[9] และไ้รับพระบรมราโอารโปรเล้าฯ ยย่อในานะ "รับุรุษอาวุโส"[10]
ปรีี้อยุิบทบาททาารเมือหลัเหุาร์พระบาทสมเ็พระปรเมนทรมหาอานันทมหิลสวรร โยถูล่าวหาาพรรารเมือฝ่ายร้ามว่ามีส่วนเี่ยว้อับเหุาร์ัล่าว[11] ่อมาเิารรัประหาร พ.ศ. 2490 เป็นเหุให้เา้อลี้ภัยารเมือไปยัประเทศีนและฝรั่เศสรวมระยะเวลาว่า 30 ปี และไม่ไ้ลับสู่ประเทศไทยอีเลยนระทั่ถึแ่อสัรรม[12]เมื่อวันที่ 2 พฤษภาม พ.ศ. 2526[13][14][15]
ระหว่าที่ลี้ภัยอยู่่าประเทศ ปรีีไ้ำเนินารฟ้อร้อผู้ใส่วามหมิ่นประมาท่อศาลยุิธรรม ผลปราว่าศาลัสินให้นะทุี และยัไ้รับวามรับรอาทาราารลอนเินบำนาและหนัสือเินทาอไทย[16][17]
ในปี พ.ศ. 2542 ที่ประุมสมัยสามัรั้ที่ 30 ออ์ารยูเนสโ รุปารีส ประเทศฝรั่เศส ไ้มีมิประาศให้ ปรีี พนมย์ เป็น "บุลสำัอโล" และไ้ร่วมเลิมลอในวาระรบรอบ 100 ปี าาลอเา ระหว่า พ.ศ. 2543 - พ.ศ. 2544[18] นอานี้นิยสารเอเียวียัไ้เสนอื่ออเาเ้าิำแหน่ "Asian Of The Century" อี้วย[19]
เนื้อหา
- 1 ีวิในวัยเยาว์
- 2 ารศึษา
- 3 ารสมรสและรอบรัว
- 4 หน้าที่าราน่อนเ้าสู่ารเมือ
- 5 บทบาททาารเมือ่อนสรามโลรั้ที่สอ
- 6 บทบาทใน่วสรามโลรั้ที่สอ
- 7 บทบาททาารเมือหลัสรามโลรั้ที่สอ
- 8 ปัิมวัย
- 9 านเียน
- 10 เรื่อราอิสริยาภร์
- 11 ารเิูเียริ
- 12 อ้าอิ
- 13 แหล่้อมูลอื่น
ีวิในวัยเยาว์
ปรีี พนมย์ เิเมื่อวันที่ 11 พฤษภาม พ.ศ. 2443 เรือนแพหน้าวัพนมย์ ำบลท่าวาสุรี อำเภอรุเ่า ัหวัพระนรศรีอยุธยา ในรอบรัวาวนาไทย เป็นบุรนที่ 2 าำนวนพี่น้อ 6 น อนายเสีย และนาลูันทน์ พนมย์[20]
บรรพบุรุษอปรีีั้ถิ่นานอยู่ใล้วัพนมย์มาเป็นเวลา้านาน โยที่บรรพบุรุษ้าบิานั้นสืบเื้อสายมาาพระนมในสมัยอาาัรอยุธยา ื่อ "ประย์"[21] พระนมประย์เป็นผู้สร้าวัในที่สวนอัวเอ โยั้ื่อวัามผู้สร้าว่า วัพระนมย์ หรือ วัพนมย์ าลเวลาล่วเลยมานเมื่อมีารประาศพระราบััินานนามสุล พ.ศ. 2456 ทายาทึไ้ใ้นามสุลว่า "พนมย์"[22] และไ้อุปถัมภ์วันี้เรื่อยมานถึปัุบัน[23]
บรรพบุรุษรุ่นปู่-ย่าอปรีีประอบิาร้าายมีานะเป็นหบีให่[24][25] แ่นายเสียบิาอปรีีเป็นนอบีวิอิสระไม่อบประอบอาีพ้าายเริ รอยามบรรพบุรุษ ึหันไปยึอาีพสิรรม เริ่ม้น้วยารทำป่าไม้ และ่อมาไ้ไปบุเบิถาพร้าเพื่อับอที่ทำนาบริเวทุ่หลว อำเภอวัน้อย[26] แ่็้อประสบับปัหาภัยธรรมาิ โล้าป่า และแมลที่มารบวนทำลาย้น้าวทำให้ผลผลิออมาไม่ี ไม่สามารถาย้าวไ้ ้ำร้ายรับาลไ้ให้สัมปทานบริษัทุลอแห่หนึุ่ลอผ่านที่ินอนาย เสียและยัเรียเ็บ่าุลอ (ูประวัิลอรัสิ)[27] ึ่บิาอปรีี้อู้เินมา่ายเป็น่ารอนาในอัราไร่ละ 4 บาท แลับารไ้รอบรอที่ินที่ับอไว้ำนวน 200 ไร่ ทำให้านะทาเศรษิอรอบรัวย่ำแย่ลไปอี ้ออทนเป็นหนี้สินอยู่หลายปี[28] เหุาร์รั้นั้นยัทำให้ราษรผู้บุเบิับอที่ินมา่อน้อสูเสียที่ินไปเป็นำนวนมาและลายเป็นาวนาผู้เ่าที่ในที่สุ[29][30]
าารเิบโในรอบรัวาวนานี้เอ ปรีีึไ้สัมผัสรับรู้เป็นอย่าีถึสภาพวามเป็นอยู่และวามทุ์ยาอ นั้นาวนาทั้หลายที่ฝาีวิไว้ับวามไม่แน่นอนอินฟ้าอาาศ ราาพืผลในลา และอเบี้ยอนายทุน นอานี้ยั้อพบับารถูเอารัเอาเปรียบาเ้าที่ินศัินาที่ระทำ ผ่านารเ็บภาษีและารถือรอรรมสิทธิ์ที่ิน ประสบาร์เหล่านี้เป็นแรระุ้นให้ปรีีิารเปลี่ยนแปลทาสัม เศรษิ และารเมืออประเทศในเวลา่อมา[31]
ปรีีเมื่อรั้เยาว์วัยเป็นเ็หัวี ่าิ ่าสัเวิเราะห์ และเริ่มมีวามสนใทาารเมือมาั้แ่อายุเพีย 11 ปี าเหุาร์ปิวัิในประเทศีนที่นำโย ุน ยัเ็น และเหุาร์บ ร.ศ. 130 ในสยาม ึ่ปรีีไ้แสวามเห็นอเห็นใอย่ามา่อผู้ที่ถูลโทษในรั้นั้น[32]
ถึแม้ว่าปรีีะเิในรอบรัวาวนา แ่บิาอเา็เป็นผู้ใฝ่รู้และเล็เห็นประโยน์อารศึษา ึสนับสนุนให้บุรไ้รับารศึษาที่ีมาโยลอ[33] เ้าพระยายมรา (ปั้น สุุม) ึ่เป็นาิผู้ให่ฝ่ายภรรยาปรีี ไ้เยล่าวถึนายเสีย พนมย์ ว่า
 |
|
 |
ารศึษา
ปรีีเริ่มเรียนหนัสือที่บ้านรูแส[35] ำบลท่าวาสุรี และสำเร็ารศึษาในระับประถมที่โรเรียนวัศาลาปูน[36] อำเภอรุเ่า านั้นไปศึษาั้นมัธยมเรียมที่โรเรียนมัธยมวัเบมบพิร[37] แล้วย้ายไปศึษา่อที่โรเรียนัวอย่าประำมลรุเ่า (ปัุบันือ โรเรียนอยุธยาวิทยาลัย)[38] นสอบไล่ไ้ั้นมัธยม 6 ึ่เป็นั้นสูสุสำหรับหัวเมือ แล้วไปศึษา่อที่โรเรียนสวนุหลาบวิทยาลัย[39]
ในปี พ.ศ. 2460 เ้าศึษาที่โรเรียนหมาย ระทรวยุิธรรม และศึษาภาษาฝรั่เศสที่เนิบัิยสภา ับอาารย์เลเแร์ (E.Ladeker) ที่ปรึษาศาล่าประเทศระทรวยุิธรรม[40] ่อมาสอบไล่วิาหมายั้นเนิบัิไ้ในะมีอายุ 19 ปี แ่าม้อบัับสมัยนั้นยัเป็นเนิบัิไม่ไ้เพราะอายุยัไม่รบ 20 ปีบริบูร์ ้อรอนอายุรบ 20 ปีบริบูร์ึไ้เป็นสมาิสามัแห่เนิบัิยสภา[41]
่อมาไ้รับารัเลือาระทรวยุิธรรมให้ทุนไปศึษา่อที่ประเทศฝรั่เศส ในปี พ.ศ. 2463[42] โยเ้าศึษาวิาหมายที่มหาวิทยาลัยอ (Université de Caen) นสอบไล่ไ้ปริารัเป็น "บาเอลิเอร์" หมาย (Bachelier en Droit) และไ้ปริารัเป็น "ลิอิเอ" หมาย (Licencié en Droit) ามลำับ[43][44]
ปรีีสำเร็ารศึษาระับปริาเอสาานิิศาสร์ที่มหาวิทยาลัยปารีส ในปี พ.ศ. 2469 ้วยะแนนเียรินิยมีมา (Trés Bien) นับเป็นนไทยนแรที่ไ้ปริาเอแห่รั (Doctorat d'État) เป็น "ุษีบัิหมาย" (Docteur en Droit) ฝ่ายนิิศาสร์ (Sciences Juridiques)[45] นอานี้เายัสอบไล่ไ้ประาศนียบัรารศึษาั้นสูในสาาเศรษศาสร์าร เมือ (Diplôme d'Etudes Supérieures d'Economie Politique) อี้วย[46]
ารสมรสและรอบรัว
ปรีีสมรสับ พูนศุ ป้อมเพร์ ธิา มหาอำมาย์รี พระยาัยวิิวิศิษ์ธรรมธาา (ำ ป้อมเพร) ับ ุหิเพ็ ัยวิิวิศิษ์ธรรมธาา (สุวรรศร) เมื่อวันที่ 16 พฤศิายน พ.ศ. 2471[47] มีบุร-ธิา้วยันทั้หม 6 น ือ
- นาสาวลลิา พนมย์ ป่วยเป็นโรประสาทและศาลแพ่ประาศให้เป็นบุลเสมือนไร้วามสามารถะที่ นายปรีีและภริยาพำนัอยู่ในประเทศฝรั่เศส[48]
- นายปาล พนมย์ สมรสับ นาเลิศศรี พนมย์ (ุรพฤษ์)
- นาสาวสุา พนมย์
- นายศุปรีา พนมย์ สมรสับ นาีรวรร พนมย์ (วริล)
- นาุษี พนมย์ บุทัศนุล สมรสับ นายา บุทัศนุล
- นาวาี พนมย์ สายประิษ์ สมรสับ นายสุรพันธ์ สายประิษ์
หน้าที่าราน่อนเ้าสู่ารเมือ
เมื่อลับถึรุเทพมหานรในปี พ.ศ. 2470 ปรีีเริ่มทำานในำแหน่ผู้พิพาษาประำระทรวยุิธรรม ่อมาไ้เลื่อนำแหน่เป็นผู้่วยเลานุารรมร่าหมาย (ปัุบันือสำนัานะรรมารฤษีา) และไ้รับพระราทานบรราศัิ์เป็น "หลวประิษ์มนูธรรม"[49]เมื่อ พ.ศ. 2471 ะมีอายุ 28 ปี ่อมาใน พ.ศ. 2475 ไ้รับแ่ั้เป็นรรมารรมร่าหมาย[50] (่อมาไ้ลาออาบรราศัิ์พร้อมับะรัมนรีุที่ 9 ใน พ.ศ. 2485 และลับไปใ้ื่อเิมือ นายปรีี พนมย์[51])
ใน่วที่รับราารในระทรวยุิธรรมนี้ ปรีีไ้รวบรวมหมายไทยั้แ่แรนถึปัุบันึ่อยู่ในสภาพระัระาย ให้มารวมเป็นเล่มเียว ใ้ื่อว่า “ประุมหมายไทย” และไ้รับารีพิมพ์ใน พ.ศ. 2473 ที่โรพิมพ์นิิสาสน์ึ่เป็นิารส่วนัวอเาเอ หนัสือเล่มนี้ไ้รับวามนิยมและสร้ารายไ้ให้ับปรีีเป็นอย่ามา[52]
นอาานที่รมร่าหมายแล้ว ปรีียัเป็นอาารย์ผู้สอนที่โรเรียนหมาย ระทรวยุิธรรม ในั้นแรไ้สอนวิาหมายแพ่และพาิย์ บรรพ 3 ว่า้วยลัษะหุ้นส่วน บริษัทและสมาม ่อมาไ้สอนวิาหมายระหว่าประเทศ แผนีบุล ลูศิษย์อเาใน่วัล่าวนี้ไ้แ่ สัา ธรรมศัิ์ ิิ ิศภัทิย์ ิเร ัยนาม เสริม วินิัยุล เสว เปี่ยมพศ์สาน์ ไพโรน์ ัยนาม ินา ัยรัน์ โิ สุวรรโพธิ์ศรี และศิริ สันะบุร
ในปี พ.ศ. 2474 ปรีีเป็นนแรที่เริ่มสอนวิาหมายปรอ (Droit Administratif)[52] ล่าวันว่าวิาหมายปรอนี้ เป็นวิาที่สร้าื่อเสียแ่ปรีีเป็นอย่ามา เพราะสาระอวิานี้ เป็นส่วนหนึ่อวิาหมายมหาน ึ่อธิบายถึหลัารแบ่แยอำนาอธิปไยอันเป็นหัวใอารปรอในระบอบประาธิปไย ในะที่ประเทศไทยยัปรออยู่ในระบอบสมบูราาสิทธิราย์[53] ในะเียวัน ็ไ้อาศัยารสอนที่โรเรียนัล่าว ปลุิสำนึนัศึษาให้สนใเป็นั้น ๆ ถึวามำเป็นที่ะ้อเปลี่ยนระบบารปรอาระบบเิมให้เป็นระบบราา ธิปไยภายใ้ธรรมนูารปรอแผ่นินประาธิปไย นอานี้ยัไ้เปิอบรมทบทวนวิาหมายที่บ้านถนนสีลมเพื่อส่เสริมวาม สัมพันธ์ับนัศึษาให้แน่นแฟ้นยิ่ึ้น ึมีลูศิษย์ลูหาเ้าร่วมเป็นสมาิและผู้สนับสนุนะราษรในเวลา่อมาหลายน[54][55]
บทบาททาารเมือ่อนสรามโลรั้ที่สอ
ารเปลี่ยนแปลารปรอ
ในะที่อยู่ในประเทศฝรั่เศส ปรีี พนมย์ ไ้ร่วมับเพื่อนอี 6 น ประุมอย่าเป็นทาารรั้แรเพื่อ่อั้ "ะราษร" เมื่อเือนุมภาพันธ์ พ.ศ. 2469 หอพัแห่หนึ่ย่าน "Rue Du Sommerard" รุปารีส ผู้ร่วมประุมประอบ้วย ร.ท.ประยูร ภมรมนรี, ร.ท.แปล ิะสัะ, ร..ทัศนัย มิรภัี, ภ.ั้ว ลพานุรม, หลวสิริราไมรี (รู สิหเสนี), นายแนบ พหลโยธิน โยมีวัถุประส์ือ เปลี่ยนารปรอาระบอบสมบูราาสิทธิราย์มาเป็นระบอบราาธิปไยภายใ้รัธรรมนู[56] และารำเนินเพื่อให้สยามบรรลุหลั 6 ประาร ือ
- ะ้อรัษาวามเป็นเอราทั้หลาย เ่น เอราในทาารเมือ ในทาศาล ในทาเศรษิ ฯลฯ อประเทศไว้ให้มั่น
- ะรัษาวามปลอภัยในประเทศ ให้ารประทุษร้าย่อันลน้อยลให้มา
- ะ้อบำรุวามสมบูร์อราษรในทาเศรษิ โยรับาลใหม่ะัหาานให้ราษรทำ ะวาโรารเศรษิแห่าิ ไม่ปล่อยให้ราษรออยา
- ะ้อให้ราษรมีสิทธิเสมอภาัน ไม่ใ่ให้พวเ้ามีสิทธิยิ่ว่าราษรเ่นที่เป็นอยู่
- ะ้อให้ราษรไ้มีเสรีภาพ มีวามเป็นอิสระ เมื่อเสรีภาพนี้ไม่ั่อหลั 4 ประารัล่าว้า้น
- ะ้อให้ารศึษาอย่าเ็มที่แ่ราษร
วันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ปรีีร่วมับสมาิะราษรที่ประอบ้วยลุ่มทหารบ ทหารเรือ และพลเรือน ทำารยึอำนาารปรอประเทศาพระบาทสมเ็พระปเล้าเ้าอยู่หัว เพื่อเปลี่ยนแปลารปรอไ้ สำเร็โยไม่มีารเสียเลือเนื้อ หลัานั้นะราษรโยปรีี พนมย์ ไ้ัให้มีารประุมระหว่าะราษร และเสนาบี ปลัทูลลอ ึ้น พระที่นั่อนันสมาม เพื่อี้แุประส์ หลัารระบอบใหม่ หมายพระธรรมนูารปรอแผ่นินโยย่อ และอวามร่วมมือในารบริหารราารแผ่นิน่อไป[57][58][59][55]
ารวารูปแบบารปรอในระบอบประาธิปไย
ภายหลัารเปลี่ยนแปลารปรอ ปรีี พนมย์ ถือเป็นผู้มีบทบาทสำัในารัวารูปแบบารปรอในระบอบใหม่ เป็นผู้ให้ำเนิรัธรรมนูบับแรอประเทศ โยเป็นผู้ร่าพระราบััิธรรมนูารปรอแผ่นินสยามั่วราว พุทธศัรา 2475[60] ที่ประาศใ้เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2475 พร้อมันนั้นยัมีบทบาทสำัในารร่ารัธรรมนูบับ 10 ธันวาม พ.ศ. 2475 อันเป็นรัธรรมนูถาวรบับแรอสยาม[61] ที่ใ้เป็นบรรทัานอารปรอในระบอบใหม่
ในะเียวัน ปรีี็ไ้รับแ่ั้าสภาผู้แทนราษรให้เป็นเลาธิารนแรอสภาผู้แทนราษรสยาม ้วยำแหน่ัล่าว ทำให้เามีบทบาท้านนิิบััิในารวาหลัสิทธิ เสรีภาพ และวามเสมอภาให้แ่ราษร โยเป็นผู้ยร่าพระราบััิารเลือั้บับแร และเป็นผู้ริเริ่มให้สรีมีสิทธิ์ในารออเสียเลือั้และสมัรรับเลือั้ผู้แทนราษรไ้เ่นเียวับเพศาย[62] และาารที่ไ้ไปศึษาในประเทศฝรั่เศส ปรีีึสนับสนุนแนวิเรื่อศาลปรอ และ็เป็นผู้นำเอาวิา "หมายปรอ" (Droit Administratif) มาสอนเป็นนแร โรเรียนหมายระทรวยุิธรรม แนวิัล่าวแสให้เห็นถึวาม้อารให้ราษรสามารถรวสอบฝ่ายปรอ ไ้ และมีสิทธิในทาารเมือเท่าเทียมับ้าราารอย่าแท้ริ
เมื่อเปลี่ยนแปลารปรอแล้วเาึผลัันให้รับาลยานะรมร่าหมายและสถาปนาึ้นเป็น "ะรรมารฤษีา"[63] ทำหน้าที่ยร่าหมายและเป็นที่ปรึษาหมายอแผ่นิน ทั้ยัพยายามผลัันให้ะรรมารฤษีาทำหน้าที่ศาลปรออี้วย แ่็ทำไม่สำเร็ เนื่อาวันธรรมในทาอำนานิยมอรัไทยยัมีอยู่หนาแน่น วามพยายามในารั้ศาลปรออปรีีึประสบอุปสรรมาโยลอ[64]
ในปี พ.ศ. 2476 ไ้เสนอเ้าโรารเศรษิ หรือที่เรียันว่า "สมุปเหลือ" ่อรับาลเพื่อใ้เป็นนโยบายเศรษิอประเทศ[65][66] ามหลั 6 ประารอะราษร โยำเนินเศรษิแบบสหร์ แ่ไม่ทำลายรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินอเอน ึ่เาไ้ี้แไว้ว่า
|
|
|
|
ปรีียัไ้วาหลัารประันสัม ือ ให้ารประันแ่ราษรทั้หลายั้แ่เินาย ที่ะไ้รับวามอุปาระารับาล หาไม่สามารถทำานไ้ ึ่ระบุไว้อย่าัเนในหมวที่ 3 แห่เ้าโรารเศรษิ ในื่อร่า "พระราบััิว่า้วยารประันวามสุสมบูร์อราษร"[68] แ่แนววามิัล่าวถูมอว่าเป็นอมมิวนิส์ และถูั้านอย่าหนัาลุ่มอนุรัษนิยม[66][55][69]
ารระายอำนาารปรอ
ปรีีเป็นผู้มีบทบาทสำัในารร่าพระราบััิระเบียบราารบริหารแห่ราอาาัรสยาม พ.ศ. 2476 เพื่อให้รูปแบบและระเบียบารบริหารราารแผ่นินำเนินไปอย่ามีประสิทธิภาพ และมีารระายอำนาารปรอสู่ท้อถิ่น
เมื่อเ้าำรำแหน่รัมนรีว่าารระทรวมหาไทย (พ.ศ. 2476 - พ.ศ. 2478) ็ไ้ริเริ่มให้มีารัั้ "เทศบาล" ทั่วราอาาัรสยาม าม พระราบััิเทศบาล โยมุ่หวัให้ารปรอทัอถิ่นเป็นราานสำัอระบอบประาธิปไย และไ้วันให้มีารเลือั้ผู้ให่บ้านและำนันาม พระราบััิปรอท้อที่ และัั้รมโยธาเทศบาลเพื่อสอล้อับารปรอเทศบาลและสร้าทาท้อที่ หลายัหวั นอานี้เายัไ้สร้าโรพยาบาลหลายแห่ รวมทั้ัให้มีเรือพยาบาลามลำน้ำโโยใ้สลาินแบ่อท้อที่ สร้าฝายและพนัหลายแห่เพื่อ่วยาวนาและเษรร สร้าทันิมเพื่อให้ผู้พ้นโทษแล้วมีที่ินอน ฯลฯ[70][71]
้านารศึษา
ในะำรำแหน่รัมนรีว่าารระทรวมหาไทย ปรีี พนมย์ ไ้สถาปนา "มหาวิทยาลัยวิาธรรมศาสร์และารเมือ" (มธ.) ึ้นเมื่อ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2477 และไ้รับแ่ั้เป็น "ผู้ประศาสน์าร"[72] (พ.ศ. 2477 - พ.ศ. 2490) นแรและนเียวอมหาวิทยาลัย เพื่อสนอเนารม์อะราษรที่ว่า "ะ้อให้ารศึษาอย่าเ็มที่แ่ราษร" ้วยเห็นว่าในะนั้น สถาบันารศึษาในระับอุมศึษาที่มีอยู่มิไ้เปิว้าเพื่อนส่วนให่ ันั้นมหาวิทยาลัยใหม่ามแนววามิอเา ึเป็นมหาวิทยาลัยที่เปิว้าเพื่อราษร เป็นลาวิา ทุนมีสิทธิเสรีภาพในารศึษาเล่าเรียนเท่าเทียมัน[73] ปรีีล่าวไว้ในวันสถาปนามหาวิทยาลัยว่า
|
|
|
|
มหาวิทยาลัยวิาธรรมศาสร์และารเมือในระยะแรมิไ้ใ้บประมาแผ่นิน หาอาศัยเินที่มาา่าสมัรเ้าเรียนอนัศึษาทั่วราอาาัรและอผล ที่ไ้มาาธนาารแห่เอเียเพื่อพาิยรรมและอุสาหรรม ึ่ปรีีเป็นผู้่อั้ โยให้มหาวิทยาลัยถือหุ้นถึ 80%[75] นอานี้ปรีียัไ้ยิารโรพิมพ์นิิสาส์นอเาให้แ่มหาวิทยาลัยเพื่อพิมพ์เอสารำราำสอนแ่นัศึษา[76] นับว่าเป็นสถาบันที่มีเสรีภาพทาวิาารและเป็นอิสระาารวบุมอรัอย่าแท้ริ[้อารอ้าอิ] มหาวิทยาลัยัล่าวไ้เป็นำลัสำัในารพันาระบอบประาธิปไยอไทย ยิ่ไปว่านั้นยัมีบทบาทสำัในาร่อ้านสรามและ่อสู้เพื่อสันิภาพ โยมหาวิทยาลัยเป็นที่ั้ศูนย์บัาารให่อบวนารเสรีไทยใน่วสรามโลรั้ที่สอ[้อารอ้าอิ]
ภายหลัาที่ปรีี้อลี้ภัยทาารเมือ รับาลไ้เปลี่ยนื่อมหาวิทยาลัย โยัำว่า "วิา" และ "ารเมือ" ออ เหลือเพียมหาวิทยาลัยธรรมศาสร์ เพื่อไม่ให้นัศึษายุ่เี่ยวับารเมือ ทั้ยัทำารายหุ้นทั้หมอมหาวิทยาลัย นไม่มีวามสามารถที่ะเลี้ยัวเอไ้ ลายเป็นมหาวิทยาลัยปิที่้ออาศัยบประมาารับาล[77][78]
้านาร่าประเทศ
เมื่อภาริ้านารปรอในระทรวมหาไทยเ้ารูปเ้ารอยแล้ว ปรีี พนมย์ ไ้้าวเ้าำรำแหน่รัมนรีว่าารระทรวาร่าประเทศ (พ.ศ. 2478 - พ.ศ. 2481)[79][80] ในเวลานั้นสยามยัอยู่ภายใ้บัับอสนธิสัาระหว่าประเทศอันไม่เป็นธรรม ที่รับาลสมัยสมบูราาสิทธิราย์ไ้ถูบัับให้ทำไว้ับประเทศ่า ๆ 13 ประเทศ ในนามอ "สนธิสัาทาไมรีพาิย์และารเินเรือ"
ในปี พ.ศ. 2478 หลัาไ้ประาศใ้ประมวลหมายแล้ว รับาลเห็นว่าถึเวลาแล้วที่วระหาทายเลิสนธิสัาที่ไม่เสมอภา และทวอำนาอธิปไยอประเทศลับืนมา โยยึหลัเอราทั้ในทาารเมือ ารศาล และเศรษิ ลอนหาทาลอัราอเบี้ยในารู้ยืมเินที่รับาลเ่าไ้ทำสัาไว้ ปรีี พนมย์ และะึออเินทาไปพบปะเราับผู้นำประเทศมหาอำนา่า ๆ ในยุโรป อเมริา และเอเีย อาทิ เบนิโ มุสโสลินี ผู้นำฟาสิส์แห่อิาลี ปีแอร์ ลาวาล นายรัมนรีฝรั่เศส ฮาล์ มาร์ าท์ัวแทนอออล์ฟ ฮิเลอร์ ผู้นำนาีเยอรมัน เอร์ แมมวล ฮอร์ รัมนรีว่าารระทรวาร่าประเทศอัฤษ อร์เล ฮัลล์ รัมนรีว่าารระทรวาร่าประเทศสหรัอเมริา ัรพรริฮิโรฮิโแห่ี่ปุ่น และบุลสำัอื่น ๆ ในหลายประเทศ
ความคิดเห็น