เรื่องน่ารักน่ารู้ของอัญมณี

ลำดับตอนที่ #13 : อัญมณีที่น่าสนใจ I

          คราวนี้จะเป็นเรื่องราวของอัญมณีที่น่าสนใจเล็กๆ น้อยๆ นะคะ อาจจะมีไม่มาก แต่ทอฝันจะพยายามหามาเพิ่มค่ะ

          คอรันดัม [Corundum] เป็นชื่อของแร่ชนิดหนึ่ง ซึ่งมีองค์ประกอบพื้นฐานคืออะลูมิเนียมออกไซด์ โดยแร่ชนิดนี้ในสภาพบริสุทธิ์จะมีคุณสมบัติคือใส ไม่มีสี แต่ถ้ามีธาตุเจือปนบางชนิดในโครงสร้างภายในแม้จะเพียงเล็กน้อย ก็จะทำให้พลอยมีสีต่างๆ กันไป

          โดยพลอยต่างๆ ในจำพวกคอรันดัมนี้ ล้วนงดงามและมีเสน่ห์ทุกชนิดคือ ทับทิม (สีแดง), ไพลิน (สีน้ำเงิน), บุษราคัม (สีเหลือง), พัดพระราชา (สีส้มแดง), เขียวส่อง (สีเขียว) และอีกหลากสีที่เรียกว่า แฟนซีซัฟไฟร์ (Fancy Sapphire)

          ทับทิม [Ruby] เป็นพลอยในกลุ่มคอรันดัม

          - มีความแข็ง 9 รองลงมาจากเพชร

          - มีค่าดัชนีหักเห 1.762 - 1.77

          - มีธาตุโครเมียม (Cr) ที่ให้สีแดง

          ถ้าเป็น Star Ruby จะมี 6 ขา ต่างจากพลอยชนิดอื่นที่มี 4 ขา ทับทิมที่มีคุณภาพดีสุด สีสวยที่สุดมาจากเหมือง Mogok และเหมือง Mong shu ในประเทศพม่า ส่วนทับทิมไทยหรือทับทิมสยามจะมีสีแดงเข้ม (แดงปนดำ) เพราะมีธาตุเหล็ก (Fe) ผสมอยู่

          พลอยที่มีสีคล้ายกับทับทิม สปิเนลสีแดง ทัวร์มาลีนสีแดง โกเมนสีแดง แก้วสีแดง

          ไพลิน [Blue Sapphire] เป็นพลอยในกลุ่มคอรันดัม

          - มีความแข็ง 9

          - มีค่าดัชนีหักเห 1.762 - 1.77

          - มีธาตุให้สีสีน้ำเงินคือ เหล็ก (Fe) และไททาเนียม (Ti)

          สีน้ำเงินของไพลินมีหลายประเภทดังนี้

          Royal blue เป็นสีน้ำเงินเข้ม เจือม่วงอ่อนๆ

          Cornflower blue มีสีน้ำเงินเสมอแต่จะสดน้อยกว่า Royal blue จึงดูสว่างกว่า

          Milky blue มีสีน้ำเงินที่มีความขุ่นปนอยู่ เนื่องจากมีตำหนิแบบฝุ่น หรือ เส้นไหม บริเวณที่มีฝุ่นจะเห็นสีชัดเจนกว่าบริเวณที่ไม่มีฝุ่น

          Inky blue มีสีน้ำเงินเสมอและมักมีความสว่างน้อย ทำให้พลอยดูมืดทั้งเม็ด เมื่อมองจากหน้าพลอยจะเห็นเป็นสีน้ำเงินอมเขียว

          พลอยที่มีสีคล้ายไพลิน โทแพส สปิเนล เพทาย แก้วสีน้ำเงิน

          มรกต [Emerald] อยู่ใน species Beryl มีความแข็ง 7.5 – 8

          จัดเป็นพลอยที่มีตำหนิมาก มีรอยแตกมาก มักนำไปปรับปรุงคุณภาพโดยการแช่น้ำมัน ตำหนิของมรกต สามารถจำแนกแหล่งที่มาได้

          พลอยที่จัดอยู่ในตระกูลเดียวกันกับมรกต อความารีน [Aquamarine] มีสีฟ้า Morganite มีสีชมพู

          แต่มีข้อสังเกตอยู่ว่า พลอยชนิดอื่นๆ ในตระกูล Beryl ไม่ได้มีรอยแตกและตำหนิมากมายเช่นมรกตเลย แม้แต่ Green Beryl ที่มีสีเขียวจากสิ่งเจือปนอื่นที่ไม่เหมือนมรกต ก็มีเนื้อที่ใสสะอาดแทบจะไร้ตำหนิ ซึ่งแตกต่างจากมรกตมาก ในขณะที่มรกตชั้นดีก็มีเนื้อที่ดูสะอาดเช่นกัน แต่จะมีตำหนิบ่งชี้อยู่บ้างว่าเป็นมรกต

          ปัจจุบันในท้องตลาด มีการผลิตพลอยขึ้นมาชนิดหนึ่ง โดยมีส่วนประกอบของเศษมรกตแท้อยู่ด้วย ซึ่งทางการวิเคราะห์จะไม่ตัดสินให้เป็น Synthetic Emerald แต่ จะเรียกพลอยที่ทำขึ้นมาชนิดนี้ว่า Created Emerald หรือ Hydrothermal Emerald

          ซึ่งพลอย Man-Made ชนิดนี้ จะมี Fingerprint อยู่ในเนื้อพลอยด้วย และเนื้อจะใสสะอาดกว่ามรกตธรรมชาติโดยทั่วไป

          สปิเนล [Spinel] เป็นพลอยที่มีหลายสี มีค่าดัชนีหักเห 1.718 มีความแข็ง 8

          ลักษณะเด่นคือ มีตำหนิผลึกสปิเนล รูป octahedron กระจายอยู่ใน ถ้ามีสีแดงมักเรียกผิดเป็นทับทิมบาลาส [Balas Ruby] (มีความหมายคือ เลียนแบบทับทิม)

          Rhodolite อยู่ในกลุ่มโกเมน มีค่าดัชนีหักเห 1.760 มีความแข็ง 7 - 7.5 มีสีแดงคล้ายทับทิม เป็นโกเมนผสมระหว่าง Pyrope และ Almandite

          ทัวร์มาลีน [Tourmaline] มีค่าดัชนีหักเห 1.624 - 1.644 มีความแข็ง 7 - 7.5

          ชนิดที่สำคัญคือ ทัวร์มาลีนสีแดงออกชมพูเรียก Rubellite มีลักษณะคล้ายทับทิม

          สีเขียวเข้มเรียก Chrome Tourmaline และใน 1 ก้อนมีสีมากกว่า 1 สี เรียก Parti - colored Tourmaline