วงศ์หากิน PSM และสาระดนตรีไทย

ลำดับตอนที่ #180 : [เสภา] เสภาขุนช้างขุนแผน

          
เสภาขุนช้างขุนแผน

         ส่วนเรื่องขุนช้างขุนแผน อันเป็นบทประจำสำหรับขับเสภาที่เราใช้กันในสมัยนี้ คงจะคิดแต่งกันขึ้นเมื่อราวปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา  เพราะเนื้อเรื่องของขุนช้างขุนแผนนั้นได้เค้าความของเหตุการณ์ในรัชสมัยของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 มาแต่ง ด้วยมีกลอนตอนต้นของเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผนกล่าวบ่งไว้ว่า

"จะกล่าวถึงเรื่องขุนแผนกับขุนช้าง
ศักราช (แปด) ร้อยสี่สิบเจ็ดปีกัน ทั้งนวลนางวันทองผ่องศรี
พ่อแม่เขาเหล่านี้คนครั้งนั้น"

        ศักราชที่กล่าวนี้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่า ตกคำว่า "แปด" ไปหนึ่งคำ ถ้าเป็นไปตามที่ทรงสันนิษฐาน ก็เป็นจุลศักราช 847 ตรงกับ พ.ศ. 2028 ซึ่งอาจเป็นปีที่รวมเหตุการณ์เกี่ยวกับเรื่องขุนช้างขุนแผนหรืออะไรสักอย่างหนึ่ง แต่ปีที่ขุนแผนเกิดนั้น อาจเป็นปีขาล จุลศักราช 844 เพราะมีกล่าวไว้ในกลอนบทเสภานั้นเองว่า ขุนแผนเกิด "ปีขาล วันอังคาร เดือนห้า ตกฟากเวลาสามชั้นฉาย" หรืออาจเป็นปีขาลต่อมาอีกรอบหนึ่ง ตรงกับจุลศักราช 856 ก็ตรงกับ พ.ศ. 2025 ตกอยู่ในรัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ต่อมาในรัชกาลสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ขุนแผนก็คงมีวัยหนุ่มฉกรรจ์รับราชการอยู่ในรัชกาลนั้น ซึ่งคงจะเป็นเรื่องเล่ากันเป็นนิทานมาก่อน แล้วจึงได้นำมาผูกเป็นกลอนเสภาขึ้นภายหลัง 

http://www.anurakthai.com/