สวดมนต์ เจริญธรรม เจริญปัญญา

ลำดับตอนที่ #4 : บทสวด ธรรมจักรกัปปวัตนสูตร พร้อมคำแปล

 

บทสวดธัมมจักรกัปปวัตตนะสูตร

                เอวัมเม สุตัง เอกัง สะมะยัง ภะคะวา พาราณะสิยัง วิหะระติ อิสิปะตะเน มิคะทาเยฯ
                ข้าพเจ้าได้ฟังจากพระผู้มีพระภาคเจ้าอย่างนี้ว่า ในสมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จประทับยับยั้งอยู่ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสีฯ
                ตัตระ โข ภะคะวา ปัญจะวัคคิเย ภิกขู อามันเตสิฯ เทฺวเม ภิกขะเว อันตา ปัพพะชิเตนะ นะ เสวิตัพพา
                ในกาลนั้นแล พระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ตรัสเตือนสติ แก่เหล่าปัญจวัคคีย์ว่า ฯ ดูก่อน  ภิกษุทั้งหลาย  ที่สุด ๒ เหล่า อย่างนี้ อันบรรพชิตไม่ควรเสพ

                โย จายัง กาเมสุ กามะสุขัลลิกานุโยโค (หนึ่ง คือ การประกอบตนให้พัวพันในกามทั้งหลาย)
ฮีโน ( เป็นธรรมอันทราม )
คัมโม ( เป็นของชาวบ้าน )
โปถุชชะนิโก ( เป็นของปิถุชนผู้มีกิเลสหนา )
อะนะริโย (ไม่ใช่ของพระอริยะที่ไปจากกิเลส )
อะนัตถะสัญหิโต (ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ) 
โย จายัง อัตตะกิละมะถานุโยโค
(สอง คือ ประกอบความเหน็ดเหนื่อย ลำบากเดือดร้อนให้แก่ด้วยตน)ทุกโข ( ให้เกิดทุกข์แก่ผู้ประกอบ)
อะนะริโย (ไม่ใช่ของพระอริยะที่ไปจากกิเลส )
อะนัตถะสัญหิโต ( ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ )

                เอเต เต ภิกขะเว อุโภ อันเต อะนุปะคัมมะ มัชฌิมา ปะฏิปะทา
 ( ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อปฏิบัติอันเป็นกลาง ไม่เอียงเข้าใกล้ที่สุดของสองอย่างเหล่านั้น)
ตะถา คะเตนะ อะภิสัมพุทธา ( อันตถาคตได้ตรัสรู้ชอบแล้ว )
จักขุกะระณี ญาณะกะระณี ( ก่อให้เกิดจักษุ(ปัญญา) ก่อให้เกิดปรีชาหยั่งรู้(ญาณ) )
อุปะสะมายะ อะภิญญายะ สัมโพธายะ นิพพานายะ สังวัตตะติฯ
 ( ย่อมเป็นไปเพื่อความสงบระงับจากกิเลส เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความรู้ดี เพื่อความดับเพลิงกิเลส คือนิพพาน )

                กะตะมา จะ สา ภิกขะเว มัชฌิมา ปะฏิปะทา (ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อปฏิบัติอันเป็นกลางนั้นเป็นไฉน? ตะถา คะเตนะ อะภิสัมพุทธา ( อันตถาคตได้ตรัสรู้ชอบแล้ว )
จักขุกะระณี ญาณะกะระณี ( ก่อให้เกิดจักษุ(ปัญญา) ก่อให้เกิดปรีชาหยั่งรู้(ญาณ) )
อุปะสะมายะ อะภิญญายะ สัมโพธายะ นิพพานายะ สังวัตตะติฯ 
( ย่อมเป็นไปเพื่อความสงบระงับจากกิเลส เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความรู้ดี เพื่อความดับเพลิงกิเลส คือนิพพาน )

                อะยะเมวะ อะริโย อัฏฐังคิโก มัคโค ฯ 
(ทางที่นำไปสู่ความไกล จากกิเลสเครื่องรัดรึงใจทั้งหลาย มี ๘ อย่าง ) 
เสยยะถีทัง ( ได้แก่สิ่งเหล่านี้คือ )สัมมาทิฏฐิ ( ปัญญาอันเห็นชอบ )สัมมาสังกัปโป ( ความดำริชอบ )
สัมมาวาจาชอบ ( วาจาชอบ ) สัมมากัมมันโต ( การงานชอบ )สัมมาอาชีโว (เลี้ยงชีวิตชอบ ) 
สัมมาวายาโม ( ความเพียรชอบ ) สัมมาสติ ( การระลึกชอบ ) สัมมาสมาธิ ( ความตั้งจิตชอบ ) 

                อะยัง โข สา ภิกขะเว มัชฌิมา ปะฏิปะทา ( ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้แลคือข้อปฏิบัติที่เป็นกลางนั้น ) ตะถา คะเตนะ อะภิสัมพุทธา ( อันตถาคตได้ตรัสรู้ชอบแล้ว )
จักขุกะระณี ญาณะกะระณี ( ก่อให้เกิดจักษุ(ปัญญา) ก่อให้เกิดปรีชาหยั่งรู้(ญาณ) )
อุปะสะมายะ อะภิญญายะ สัมโพธายะ นิพพานายะ สังวัตตะติฯ ( ย่อมเป็นไปเพื่อความสงบระงับจากกิเลส เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความรู้ดี เพื่อความดับเพลิงกิเลส คือนิพพาน )

                อิทัง โข ปะนะ ภิกขะเว ทุกขัง อะริยะสัจจัง (ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็นี้แลเป็นตัวทุกข์อย่างแท้จริง คือ) ชาติปิ ทุกขา ( แม้ความเกิดก็เป็นทุกข์ ) 
ชะราปิ ทุกขา ( แม้ความแก่ ก็เป็นทุกข์ ) 
มะระณัมปิ ทุกขัง ( แม้ความตาย ก็เป็นทุกข์ ) 
โสกะปริเทวะทุกขะโทมะนัสสุกปายาสาปิ ทุกขา
 ( แม้ความโศก ความร่ำไรรำพัน ความไม่สบายใจ ความคับแค้นใจ ก็เป็นทุกข์ ) 
อัปปิเยหิ สัมปะโยโค ทุกโข ( ความประสบพบกับสิ่งไม่เป็นที่รักที่พอใจ ก็เป็นทุกข์ ) 
ปิเยหิ วิปปะโยโค ทุกโข ( ความพลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รักที่พอใจก็เป็นทุกข์ )
 ยัมปิจฉัง นะ ละภะติ ตัมปิ ทุกขัง ( มีความปรารถนาสิ่งใด ไม่ได้สิ่งนั้น ก็เป็นทุกข์ )
 สังขิตเตนะ ปัญจุปาทานักขันธา ทุกขา ฯ ( ว่าโดยย่อ อุปาทานขันธ์ทั้ง ๕ เป็นตัวทุกข์ ) 

                อิทัง โข ปะนะ ภิกขะเว ทุกขะสะมุทะโย อะริยะสัจจัง 
( ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ข้อนี้แลเป็นเหตุให้ทุกข์อย่างแท้จริง คือ )
ยายัง ตัณหา ( ความทะยานอยากนี้ใด )
โปโนพภะวิกา ( ทำให้มีภพอีก )
นันทิราคะสะหะคะตา ( เป็นไปกับความกำหนัด ด้วยอำนาจความเพลิน)
ตัตระ ตัตราภินันทินี ( เพลินยิ่งในอารมณ์นั้น ๆ )
เสยยะถีทัง ( ได้แก่สิ่งเหล่านี้ คือ )  กามะตัณหา ( ความทะยานอยาก ในอารมณ์ความใคร่ )
 ภะวะตัณหา ( ความทะยานอยาก ในความอยากมี อยากเป็น )
 วิภะวะตัณหา ( ความทะยานอยาก ในความไม่อยากมี ไม่อยากเป็น )

                อิทัง โข ปะนะ ภิกขะเว ทุกขะนิโรโธ อะริยะสัจจัง ( ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อนี้แลเป็นความดับทุกข์ )โย ตัสสาเยวะ ตัณหายะ อะเสสะวิราคะนิโรโธ ( ความดับโดยสิ้นกำหนัด โดยไม่เหลือแห่งตัณหานั้นนั่นแหละใด )จาโค ( ความสละตัณหานั้น ) ปะฏินิสสัคโค ( ความวางตัณหานั้น ) มุตติ ( การปล่อยตัณหานั้น ) อะนาละโย ( ความไม่พัวพันแห่งตัณหานั้น ) 

           อิทัง โข ปะนะ ภิกขะเว ทุกขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะริยะสัจจัง
( ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็นี้แลเป็นข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์อย่างแท้จริง คือ )

           อะยะเมวะ อะริโย อัฏฐังคิโก มัคโค ฯ (ทางที่นำไปสู่ความไกล จากกิเลสเครื่องรัดรึงใจทั้งหลาย มี ๘ อย่าง ) เสยยะถีทัง ( ได้แก่สิ่งเหล่านี้คือ )สัมมาทิฏฐิ ( ปัญญาอันเห็นชอบ )สัมมาสังกัปโป ( ความดำริชอบ )สัมมาวาจาชอบ ( วาจาชอบ ) สัมมากัมมันโต ( การงานชอบ )สัมมาอาชีโว (เลี้ยงชีวิตชอบ ) 
สัมมาวายาโม ( ความเพียรชอบ ) สัมมาสติ ( การระลึกชอบ ) สัมมาสมาธิ ( ความตั้งจิตชอบ )

            อิทัง ทุกขัง อะริยะสัจจันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ 
จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า นี่เป็นทุกข์อริยสัจ
                ตัง โข ปะนิทัง ทุกขัง อะริยะสัจจัง ปะริญเญยยันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อน ว่า ก็ทุกข์อริยสัจนี้นั้นแล ควรกำหนดรู้
            ตัง โข ปะนิทัง ทุกขัง อะริยะสัจจัง ปะริญญาตันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อน ว่า ก็ทุกข์อริยสัจนี้นั้นแล เราได้กำหนดรู้แล้ว

            อิทัง ทุกขะสุมุทะโย อะริยะสัจจันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า นี่คือทุกข์สมุทัยอริยสัจ
            ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะสะมุทะโย อะริยะสัจจัง ปะหาตัพพันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า นี่ทุกข์สมุทัยอริยสัจนี้แล ควรละเสีย
            ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะสะมุทะโย อะริยะสัจจัง ปะฮีนันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า นี่ทุกข์สมุทัยอริยสัจนี้แล เราละได้แล้ว
            อิทัง ทุกขะนิโรโธ อะริยะสัจจันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า นี่คือ ทุกขนิโรธอริยสัจ
            ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะนิโรโธ อะริยะสัจจัง สัจฉิกาตัพพันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า ทุกขนิโรธอริยสัจนี้นั้นแล ควรทำให้แจ้ง
            ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะนิโรโธ อะริยะสัจจัง สัจฉิกะตันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า ก็ทุกขนิโรธอริยสัจนี้นั้นแล เราทำให้แจ้งแล้ว
            อิทัง ทุกขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะริยะสัจจันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า นี่คือ ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ
            ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะริยะสัจจัง ภาเวตัพพันติ เม ภิกขะเว 
ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ 
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า ก็ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจนั้นแล ควรทำให้เจริญ
            ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะริยะสัจจัง ภาวิตันติ เม ภิกขะเว
ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ
                ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย ดวงตาได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้ว แก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เรา ไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า ก็ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจนั้นแล เราทำให้เจริญแล้ว
            ยาวะกีวัญจะ เม ภิกขะเว อิเมสุ จะตูสุ อะริยะสัจเจสุ เอวันติปะริวัฏฏัง ทวาทะสาการัง ยะถาภูตัง ญาณะทัสสะนัง นะ สุวิสุทธัง อะโหสิ ฯ 
                ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ปัญญาอันรู้ตามความเป็นจริงอย่างไร ในอริยสัจ ๔ เหล่านี้ ของเรา ซึ่งมีรอบ ๓ มีอาการ ๑๒ อย่างนี้ ยังไม่หมดจดเพียงใดแล้ว
            เนวะ ตาวาหัง ภิกขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรัหมะเก สัสสะมะณะพราหมะณิยา ปะชายะ สะเทวะมะนุสสายะ อะนุตตะรัง สัมมาสัมโพธิง อะภิสัมพุทโธ ปัจจัญญาสิง ฯ 
                ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราจะไม่ประกาศยืนยันตนแก่ มนุษยโลก เทวโลก มารโลก พรหมโลก รวมทั้งหมู่สัตว์ พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ พร้อมทั้งเทวดาและมนุษย์ ให้ได้รู้เพียงนั้น ว่าเราได้ตรัสรู้พร้อมยิ่งซึ่งปัญญาเป็นเครื่องตรัสรู้โดยชอบอันยอดเยี่ยม ซึ่งไม่มีความตรัสรู้อื่นในโลกใด ๆ  จะเทียบได้ ฯ   

            ยะโต จะ โข เม ภิกขะเว อิเมสุ จะตูสุ อะริยะสัจเจสุ เอวันติปะริวัฏฏัง ทวาทะสาการัง ยะถาภูตัง ญาณะทัสสะนัง สุวิสุทธัง อะโหสิ ฯ 
                ดูก่อนภิษุทั้งหลาย เมื่อใดแล ปัญญาอันเห็นตามเป็นจริงอย่างไร ในอริยสัจ๔ เหล่านี้ของเรา
มีรอบ ๓ มีอาการ ๑๒ อย่างนี้ หมดจดดีแล้ว
            อะถาหัง ภิกขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรัหมะเก สัสสะมะณะพราหมะณิยา ปะชายะ สะเทวะมะนุสสายะ อะนุตตะรัง สัมมาสัมโพธิง อะภิสัมพุทโธ ปัจจัญญาสิง ฯ 
                ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อนั้น เราจึงประกาศยืนยันแก่ มนุษยโลก เทวโลก มารโลก พรหมโลก รวมทั้งหมู่สัตว์ พร้อมทั้งสมณพราหมณ์ พร้อมทั้งเทวดาและมนุษย์ ให้ได้รู้เพียงนั้น ว่าเราได้ตรัสรู้พร้อมยิ่งซึ่งปัญญาเป็นเครื่องตรัสรู้โดยชอบอันยอดเยี่ยม ซึ่งไม่มีความตรัสรู้อื่นในโลกใด ๆ  จะเทียบได้ ฯ   
            ญาณัญจะ ปะนะ เม ทัสสะนัง อุทะปาทิ  ก็แล ปัญญาอันรู้เห็นได้เกิดขึ้นแก่เราแล้ว
อะกุปปา เม วิมุตติ อะยะมันติมา ชาติ นัตถิทานิ ปุนัพภะโวติ ฯ 
ว่า การหลุดพ้นของเราไม่กลับมากำเริบ ชาตินี้เป็นที่สุดแล้ว บัดนี้ไม่มีการเวียนว่ายตายเกิดอีก
           อิทะมะโวจะ ภะคะวา ฯ  พระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ตรัสธรรมปริยายนี้แล้ว
อัตตะมะนา ปัญจะวัคคิยา ภิกขู ภะคะวะโต ภาสิตัง อะภินันทุง ฯ 
พระภิกษุปัจจวัคคีย์ก็มีใจยินดีเพลิดเพลินภาษิตของพระผู้มีพระภาคเจ้า 
อิมัสมิญจะ ปะนะ เวยยากะระณัสมิง ภัญญะมาเน 
ก็แล เมื่อไวยากรณ์นี้ อันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอยู่
อายัสมะโต โกณทัญญัสสะ วิระชัง วีตะมะลัง ธัมมะจักขุง อุทะปาทิ 
จักษุในธรรม อันปราศจากธุลี ปราศจากมลทิน ได้เกิดขึ้นแล้ว แก่พระผู้มีอาวุโส โกณทัญญะ
"ยังกิญจิ สะมุทะยะธัมมัง สัพพันตัง นิโรธะธัมมันติ" ฯ 
ว่า " สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดาแล้ว สิ่งนั้นทั้งปวง ก็ต้องดับสลายไปเป็นธรรมดา " 
            ปะวัตติเต จะ ภะคะวะตา ธัมมะจักเก ก็เมื่อธรรมจักรอันพระผู้มีพระภาคเจ้า ให้เป็นไปแล้ว 
ภุมมา เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง  เหล่าภูมิเทวดา ก็ส่งเสียงให้บันลือลั่นขึ้นว่า 
เอตัมภะคะวะตา พาราณะสิยัง อิสิปะตะเน มิคะทาเย อะนุตตรัง ธัมมะจักกัง ปะวัตติตัง อัปปะฏิวัตติยัง สะมะเณนะ วา พราหมะเณนะ วา เทเวนะ วา มาเรนะ วา พรัหมุนา วา เกนะจิ วา โลกัสมินติ" ฯ 
                ว่านั่นจักรคือธรรม ไม่มีจักรอื่นสู้ได้ อันพระผู้มีพระภาคเจ้าให้เป็นไปแล้ว ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสี อันสมณพราหมณ์ เทวดา มาร พรหม และใคร ๆ ในโลกยังให้เป็นไปไม่ได้ เช่นนี้      

           ภุมมานัง เทวานัง สัททัง สุตวา จาตุมมะหาราชิกา เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง ฯ 
เทวดาเหล่าชั้นจาตุมหาราชิรา ได้ฟังเสียงของ เหล่าภูมิเทวดาแล้ว ก็ยังเสียงให้บันลือลั่น 
จาตุมมะหาราชิกานัง เทวานัง สัททัง สุตวา ตาวะติงสา เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง ฯ 
เทวดาเหล่าชั้นดาวดึงส์ ได้ฟังเสียงของ เทวดาเหล่าชั้นจาตุมหาราชิกาแล้ว ก็ยังเสียงให้บันลือลั่น
ตาวะติงสานัง เทวานัง สัททัง สุตวา ยามา เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง ฯ 
เทวดาเหล่าชั้นยามา ได้ฟังเสียงของเทวดาเหล่าชั้นดาวดึงส์แล้ว ก็ยังเสียงให้บันลือลั่น
ยามานัง เทวานัง สัททัง สุตวา ตุสิตา เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง ฯ 
เทวดาเหล่าชั้นดุสิตได้ฟังเสียงของเทวดาเหล่าชั้นยามาแล้ว ก็ส่งเสียงให้บันลือลั่น
ตุสิตานัง เทวานัง สัททัง สุตวา นิมมานะระตี เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง ฯ 
เทวดาเหล่าชั้นนิมมานรดี ได้ฟังเสียงของเทวดาเหล่าชั้นดุสิตแล้ว ก็ส่งเสียงให้บันลือลั่น
นิมมานะระตีนัง เทวานัง สัททัง สุตวา ปะระนิมมิตะวะสะวัตตี เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง ฯ 
เทวดาเหล่าชั้นปรนิมมิตวสวัตดี ได้ฟังเสียงของเทวดาเหล่าชั้นนิมมานรดีแล้ว ก็ยังเสียงให้บันลือลั่น
ปะระนิมมิตะวะสะวัตตีนัง เทวานัง สัททัง สุตวา พรัหมะกายิกา เทวา สัททะมะนุสสาเวสุง 
พรหมเจ้าที่เกิดในชั้นพรหม ได้ฟังเสียงของเทวดาเหล่าชั้นปรนิมมิตวสวัตตีแล้ว ก็ส่งเสียงให้บันลือลั่นขึ้นว่า 
            "เอตัมภะคะวะตา พาราณะสิยัง อิสิปะตะเน มิคะทาเย อะนุตตะรัง ธัมมะจักกัง ปะวัตติตัง อัปปะฏิวัตติยัง สะมะเณนะ วา พราหมะเณนะ วา เทเวนะ วา มาเรนะ วา พรัหมุนา วา เกนะจิ วา โลกัสมินติ" ฯ 
                “ นั่นจักรคือธรรม ไม่มีจักรอื่นสู้ได้ อันพระผู้มีพระภาคเจ้าให้เป็นไปแล้ว ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสี อันสมณพราหมณ์ เทวดา มาร พรหม และใคร ๆ ในโลก ไม่สามารถให้เป็นไปได้ เช่นนี้ ”
            อิติหะ เตนะ ขะเณนะ เตนะ มุหุตเตนะ ยาวะ พรัหมะโลกา สัทโท อัพภุคคัจฉิ ฯ 
โดยขณะหนึ่งครู่หนึ่งนั้น เสียงขึ้นไปถึงพรหมโลกด้วยประการฉะนี้ ฯ 
อะยัญจะ ทะสะสะหัสสี โลกะธาตุ สังกัมปิ สัมปะกัมปิ สัมปะเวธิ ฯ 
ทั้งหมื่นโลกธาตุ ได้หวั่นไหวสะเทือนสะท้านลั่นไป 
อัปปะมาโณ จะ โอฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุระโหสิ 
ทั้งแสงสว่างอันใหญ่ยิ่งไม่มีประมาณ ได้ปรากฏแล้วในโลก
อะติกกัมเมวะ เทวานัง เทวานุภาวัง ฯ 
เหนือกว่าเทวานุภาพของเทวดาทั้งหลายเสียหมด ฯ 
              อะถะ โข ภะคะวา อุทานัง อุทาเนสิ 
ในลำดับนั้นแล พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงเปล่งอุทานขึ้นว่า 
อัญญาสิ วะตะ โภ โกณทัญโญ อัญญาสิ วะตะ โภ โกณทัญโญติ
โกณทัญญะผู้เจริญ ได้รู้แล้วหนอ โกณทัญญะผู้เจริญ ได้รู้แล้วหนอ
อิติหิทัง อายัสมะโต โกณทัญญัสสะ "อัญญาโกณทัญโญ" เตววะ นามัง อะโหสีติ ฯ 

เพราะเหตุนั้น นามว่า "อัญญาโกณทัญญะ" นี้นั่นเทียว ได้มีแล้วแก่พระโกณทัญญะผู้มีอาวุโส ด้วยประการฉะนี้ แลฯ