~นิทานชาดก~

ลำดับตอนที่ #11 : ~วัฏฏกาชาดก-ว่าด้วยอำนาจแห่งการตั้งสัตยาธิษฐาน~

วัฏฏกาชาดก-ว่าด้วยอำนาจแห่งการตั้งสัตยาธิษฐาน

วัฏฏกาชาดก เป็นเรื่องของการอธิษฐานจิต ด้วยใจที่เป็นสมาธิระลึกนึกถึงบุญที่เคยกระทำมาในทุกๆ บุญ 

 

ลูกนกคุ่มผู้ซึ่งรอดชีวิตจากไฟป่าด้วยการตั้งสัตยาธิษฐาน

 

    ครั้งหนึ่งในสมัยพุทธกาลพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เสด็จไปยังชนบทแห่งหนึ่งใน แคว้นมคธ พระพุทธองค์ทรงนำหมู่ภิกษุสงฆ์ไปในป่าลึกเพื่อแสวงหาที่สงบ กระทำรุกขมูล เจริญภาวนาสู่วิถีแห่งวิโมกขธรรมดังเคยปฏิบัติแต่นานมา ขณะนั้นบริเวณป่าที่หมู่สงฆ์เจริญภาวนาอยู่นั้นได้เกิดไฟไหม้ลุกลามขึ้นจาก แนวไฟเล็กน้อยเพิ่มบริเวณเป็นมหันตภัยเป็นบริเวณกว้าง

 

 

พระภิกษุสงฆ์สาวกแห่งองค์พระศาสดาได้เจริญภาวนา ณ ป่าใหญ่แห่งหนึ่งในแคว้นมคธ

 

    และในเวลาไม่ช้าไฟป่าก็โหมเข้าล้อมพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและภิกษุทั้งหลายไว้ โดยรอบ มิเห็นช่องทางจะออกมาได้เลย ภิกษุรอบนอกได้กลิ่นควันและรู้สึกร้อนจึงพากันหยุดภาวนา “ท่าน..ได้กลิ่นเหม็นบ้างหรือเปล่า” “ใช่ๆๆ กลิ่นเหม็นใกล้เข้ามาทุกที” “ผิวกายนี่ร้อนผ่าวเหมือนยืนหน้าเตาไฟ เอ๊ะ!...หรือว่าไฟไหม้ป่า”

 

 

ไฟป่าลุกไหม้โหมล้อมพระศาสดาและหมู่พระภิกษุสงฆ์

 

    “นั่นไงท่าน ไฟลุกไหม้อยู่ทางโน้นจริงๆ ด้วย เร็วๆ เข้าหนีไปทางโน้นกันเถอะ” “นั่นเสียงใครดังอยู่ข้างนอก เอะอะโวยวายอะไรกัน” “นั่นไฟไหม้นี่ แย่แล้ว ไฟมันลามเข้ามาทางนี้ด้วย หนีกันเถอะ” “โอ๊ะ.. แย่แล้วไฟไหม้หนีเร็ว” ในไม่ช้าพระสงฆ์ทุกรูปก็หนีมารวมกลุ่มกันกลางวงล้อมของไฟ ทุกรูปหวาดกลัวและมองหาทางหลบหนี

 

 

พระภิกษุที่อยู่บริเวณรอบนอกเริ่มได้กลิ่นควันไฟฟุ้งตลบไปทั่วบริเวณป่า

 

    “ไฟป่าช่างน่ากลัวเกิน แล้วนี่พวกเราจะหนีไปทางใดละนี่” “โอ้..ร้อนจริงๆ เลย เหม็นกลิ่นควันด้วย” “โห้..ท่านมองทางนั้นซิ ไฟลุกลามไหม้ต้นไม้ใหญ่แล้ว” “ทำยังไงดีละพวกเรา ไฟป่าลามเข้าจะถึงตัวเราแล้ว” “ใครก็ได้ช่วยหยุดไฟป่าพวกนี้ที” “เราช่วยกันหาอะไรมาขวางกันไว้ดีไหม๊ อย่างน้อยไฟจะไหม้มาทางเราช้าลง”

 

 

ภิกษุหนุ่มรูปหนึ่งได้ร้องบอกเพื่อนภิกษุทั้งหลายว่าไฟป่ากำลังลุกไหม้บริเวณรอบนอก

 

    “หยุดมันได้จริงหรือท่าน เรานะกลัวว่ามันจะยิ่งลามเข้ามานะซิ” “ดีกว่าอยู่เฉยๆ หรือจะเอาไฟไปจุดเพื่อให้ไฟกับไฟปะทะกันก็น่าจะพอหยุดยั้งได้บ้างนะ” “ช้าก่อนเถิดพวกเราต้องไม่ลืมว่ากำลังตามเสด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้มากยิ่งในพระบารมีอยู่” “นั่นซิน่ะ พระองค์ต้องช่วยเราได้แน่ๆ” “ถูกแล้วเราจึงไม่ควรทำสิ่งใดโดยพละการดังเหมือนไม่เคารพในพระองค์

 

 

เหล่าภิกษุทั้งหลายต่างพากันตื่นตกใจกับไฟป่าที่เกิดขึ้น

 

    ซึ่งอุปมาว่าอยู่ภายใต้พระจันทร์และพระอาทิตย์ แต่มองไม่เห็นแสงสว่างเช่นนี้” “แล้ว ท่านจะให้เราทำเช่นไร ไฟลุกไหม้เข้ามาทุกทีแล้ว หากเราไม่ทำการแก้ไข ไฟอาจจะลุกไหม้ถึงพระองค์ได้” “ไม่หรอกน่าท่าน เราควรไปเฝ้าพระบรมศาสดา ขอพระบารมีมาดับทุกข์ร้อนครั้งนี้กันดีกว่า” “อือ..งั้นเรารีบไปเข้าเฝ้าพระศาสดากันเถิด”

 

 

ภิกษุทั้งหลายต่างตกอยู่ในวงล้อมของไฟป่าที่ลุกลามใกล้เข้ามา

 

    ภิกษุทั้งหลายเมื่อได้สติ ก็พากันทำสมาธิไว้มิให้ตกใจตื่นกลัว จากนั้นก็พากันไปเฝ้าพระพุทธองค์ซึ่งประทับอยู่ ณ กึ่งกลางวงล้อมไฟป่าเช่นกัน ในตอนนั้นเปลวไฟไหม้โหมหนักขึ้นเพราะแรงลมจัด แต่เมื่อไฟโชนเข้าไปใกล้ที่พระพุทธองค์ประทับ ทันใดนั้นไฟอันประทุโชติช่วงกลับหยุดสนิทดับสิ้นดุจคบเพลิงที่จุ่มลงน้ำแล้ว ดับวูบลง

 

 

ภิกษุทั้งหลายพากันทำสมาธิเพื่อไม่ให้ตื่นตกใจกับไฟป่าที่เกิดขึ้น

 

    แผ่กว้างเป็นรัศมีรายรอบประมาณ 5 เซนติเมตร พระภิกษุทั้งหลายเห็นพระพุทธบารมีเช่นนั้นก็พากันสรรเสริญโดยเคารพ “ทรงมีอานุภาพนัก แม้ไฟป่าซึ่งเป็นธรรมชาติก็ไม่อาจไหม้มาถึงที่ประทับได้เลย” “ช่างน่าอัศจรรย์จริงๆ สาธุ” พระ บรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าเมื่อได้สดับถ้อยคำดังนั้น จึงทรงระลึกชาติด้วยบุพเพนิวาสานุสติญาณ เมื่อครั้งเคยผจญอัคคีในป่าใหญ่แห่งนี้ขึ้น

 

 

ไฟป่าโหมลุกไหม้ใกล้องค์พระศาสดาเข้ามาทุกที

 

    “ดูก่อนภิกษุทั้งหลายการที่ไฟไหม้เข้ามาถึงบริเวณนี้แล้วดับลงเองนั้น มิใช่เป็นเพราะอานุภาพของตถาคตในบัดนี้ แต่เป็นเพราะอำนาจแห่งสัตยาธิษฐานของตถาคตในชาติก่อนโน้น และนับแต่ชาตินั้นมาที่บริเวณนี้ ไฟจักไม่ไหม้เป็นอันขาด และจะเป็นเช่นนี้ตลอดกัป” อดีตกาล ณ ผืนป่าใหญ่ในมคธรัฐแห่งนี้

 

 

ไฟป่าดับลงทันทีเมื่อลุกไหม้เข้ามาใกล้ที่ประทับขององค์พระศาสดา

  

    ยังมีนกคุ่มคู่หนึ่งสร้างรังอยู่กลางพื้นโดยมีผืนป่าโอบล้อมไว้รายรอบ “อยู่ในนี้นะจ๊ะลูก แม่จะฟักเจ้าให้เติบโตเป็นนกที่แข็งแรง” พ่อนกเมื่อกลับมาจากหาอาหาร ก็มาเฝ้าดูแม่นกกกไข่ทุกวัน “แม่จ๋า พ่อกลับมาแล้ว วันนี้ลูกเป็นยังไงบ้างละจ๊ะแม่” “จวนจะออกมาจากไข่แล้วละจ๊ะพ่อ” “ฮ้า.ดีใจจังเลย เราจะได้เห็นหน้าลูกของเราแล้วนะจ๊ะแม่” “ใช่จ๊ะพ่อ”

 

 

พระศาสดาทรงตรัสเล่า วัฏฏกาชาดก ซึ่งเป็นเหตุในอดีตที่ทำให้ไฟมอดดับลงอย่างน่าอัศจรรย์

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงธรรม วัฏฏกาชาดก ว่าด้วยการตั้งสัตยาธิษฐาน

    พ่อนกและแม่นกต่างก็ตื่นเต้น ใจจดใจจ่อรอดูหน้าลูก แต่แล้วชะตาร้ายก็มาเยือน เมื่อวันหนึ่งมีไฟไหม้ป่า ในวันเดียวกันนี้เอง ลูกนกคุ่มตัวน้อยก็ฟักออกจากไข่ “อึบ..อ้า..ออกมาได้แล้ว พ่อจ๋าแม่จ๋าลูกออกมาแล้ว” น่าสลดใจยิ่งนักพ่อนกและแม่นกได้ทิ้งลูกน้อยบินหนีไฟไปเสียแล้ว พ่อนกแม่นกมิรู้เลยว่าลูกน้อยที่เค้าทั้งสองเฝ้าคอยชื่นชมนั้นได้ออกมาจาก ไข่แล้ว

 

 

นกคุ่มสามีภรรยาพร้อมลูกน้อยที่ยังไม่ออกจากไข่อาศัยอยู่ในรังอย่างมีความสุข

 

    “หนีก่อนเถอะแม่ เราน่ะ เอาลูกไปด้วยไม่ได้หรอก ลูกยังไม่ออกจากไข่เลย” “ลูกแม่ แม่ขอโทษนะลูก ฮือๆๆ” ลูกนกคุ่มช่างน่าสงสารเพิ่งออกจากไข่แท้ๆ ขนก็ยังขึ้นไม่เต็มตัว ปีกยังไม่กล้า ขายังไม่แข็ง แต่ต้องเผชิญหน้ากับไฟป่าเช่นนี้ ดังถูกทิ้งให้รอความตาย “ฮือๆๆ พ่อจ๋า แม่จ๋า ฮือๆ นี่ถ้าปีกเรามีขนพอจะบินได้ เราก็คงจะบินหนีไป

 

 

เกิดไฟไหม้ลุกลามเข้ามาใกล้บริเวณรังของนกคุ่มซึ่งลูกนกกำลังออกมาจากไข่

 

    ถ้าเท้าและขามีแรงพอก็จะเดินหนีไปไม่รอความตายอยู่เช่นนี้” ลูกนกคุ่มอนาจกับชะตาชีวิตของตนมองดูร่างอันกระจ้อยร้อย ไม่มีขน ไม่มีแรงจะบิน และเดินหนีกองไฟอันมหึมาได้ “ฮือๆๆ ดูเอาเถิด แม้แต่พ่อแม่ของเรา ยังทิ้งเราเพื่อเอาชีวิตรอด ฮือๆ เราไม่มีที่พึ่งใดๆ อีกแล้ว ฮือๆๆ”

 

 

นกคุ่มบินหนีจากรังเพราะเกิดไฟป่าลุกไหม้ลามบริเวณรังที่อาศัยของตน

 

    ด้วยอานิสงส์แห่ง ความดีที่ได้ตั้งใจทำมานับภพนับชาติไม่ถ้วน ทำให้ลูกนกคุ่มคุมสติได้โดยดี ซ้ำยังระลึกถึงศีลและสัจจะได้ว่ามีอยู่จริง มีอยู่คู่โลกตลอดมา “เมื่อไม่มีใครช่วยก็คงต้องช่วยตัวเอง” ลูกนกคุ่มระลึกถึงคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งหลายในอดีต  คุณของพระธรรม คุณแห่งศีลที่มีอยู่ในโลกขึ้นทำสัตยาธิษฐาน

 

 

ลูกนกคุ่มถูกทิ้งอยู่ในรังไม่สามารถบินหนีไฟได้เพราะเพิ่งออกจากไข่ไม่สามารถช่วยตัวเองได้

 

    “ปีกของเรามีอยู่ แต่บินไม่ได้ เท้าทั้งสองมีอยู่ก็เดินไม่ได้ พ่อแม่เรามีอยู่แต่บินหนีไป ด้วยสัจจะวาจานี้ไฟเอ๋ยจงถอยกลับไปเสียเถิด อย่าได้ทำอันตรายแก่เราและสัตว์ทั้งหลายเลย” ด้วยบุญบารมีที่ลูกนกคุ่มเคยบำเพ็ญมานับภพนับชาติไม่ถ้วน และด้วยแรงอธิษฐานนี้

 

 

ลูกนกคุ่มนึกถึงบุญบารมีที่เคยกระทำมาแล้วตั้งจิตอธิษฐานขอให้ไฟมอดดับลง

 

ลูกนกคุ่มทำใจให้ใสบริสุทธิ์ระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย ระลึกถึงบุญบารมี คุณแห่งศีลและสัจจะของตนที่เคยกระทำมา ก่อนที่จะทำสัตยาธิษฐาน

    เปลวไฟที่ลุกไล่เข้ามาจึงดับสนิทลงทันทีทันใด และด้วยแรงอธิษฐานนั้นป่าในรัศมีห้าเส้นจากรังนกคุ่มบริเวณนี้ จึงมิเคยมีอันตรายจากไฟป่าแม่แต่สักครั้ง สืบมาจนถึงพุทธกาลสมัย เมื่อจบพระธรรมเทศนาแล้ว พระพุทธองค์ทรงแสดงอริยะสัจ 4_โดยเอนกปริยาย

 

 

ด้วยแรงอธิษฐานของลูกนกคุ่มทำให้ไฟป่ามอดดับลงอย่างอัศจรรย์

  

    ภิกษุในที่นั้นบังเกิดความปรีดาปราโมทย์ต่อการสดับพระธรรมนั้น เข้าถึงกายธรรมอันลุ่มลึกโดยทั่วถ้วน

 

 

ในสมัยพุทธกาลพ่อแม่ของลูกนกคุ่ม กำเนิดเป็น

พระเจ้าสุทโธธนะและพระนางสิริมหามายาพระพุทธบิดาพระพุทธมารดา

ลูกนกคุ่ม เสวยพระชาติเป็น พระพุทธเจ้า