นางขุชชุตตรา

เนื้อเรื่อง

พุทธสาวิกา

นางขุชชุตตรา

พระเจ้าอุเทนมีมเหสี 3 พระองค์ คือ พระมเหสีองค์แรกชื่อ พระนางสามาวดี

พระมเหสีองค์ที่สองชื่อ วาสุลทัตตา พระมเหสีองค์ที่สามชื่อ มาคันทิยา พระเจ้าอุเทนได้สร้างพระราชวังให้แก่พระมเหสีทุก ๆ พระองค์และจัดหานางกำนัลบริวารข้ารับใช้ประทานให้แก่พระมเหสีพระองค์ละ 500 นาง (ล้วนเป็นสตรีไม่มีบุรุษ)

นางขุชชุตตราเป็นนางกำนัล 1 ใน 500 นางของพระนางสามาวดีซึ่งเป็นมเหสีของพระเจ้าอุเทนผู้ครองแคว้นวังสะ นางเป็นหญิงหลังค่อมที่มีปัญญาดี มีหน้าที่ออกไปจัดซื้อดอกไม้มาตกแต่งพระราชวังทุก ๆ เช้า

วันหนึ่งนางขุชชุตตราได้ออกจากวังไปจัดซื้อดอกไม้เข้าไปตกแต่งภายในพระราชวังเหมือนเช่นปกติ นายสุมลมาลาผู้ขายดอกไม้ได้ชวนนางขุชชุตตราว่า “วันนี้ท่านอยู่ก่อนเถิด อย่าเพิ่งกลับพระราชวังเลย วันนี้ท่านอยู่ฟังพระพุทธเจ้าเทศน์ที่บ้านของข้าพเจ้าก่อนแล้วค่อยกลับ” นางขุชชุตตราก็ไปฟังเทศน์ที่บ้านของนายสุมลมาลา เมื่อนางขุชชุตตราได้ฟังเทศน์จากพระพุทธเจ้าแล้วก็เกิดดวงตาเห็นธรรมบรรลุมรรคผลขั้นโสดาบัน

หลังจากนั้นแล้วเมื่อนางขุชชุตตรากลับพระราชวัง พระนางสามาวดีก็ทรงตรัสถามนางขุชชุตตราว่าเพราะเหตุใดนางจึงมาช้า นางขุชชุตตราจึงทูลพระนางสามาวดีว่าตนเองนั้นไปฟังพระพุทธเจ้าเทศน์มาและทูลให้พระนางสามาวดีฟังว่าพระพุทธเจ้าเทศน์ว่าอย่างไร เมื่อพระนางสามาวดีได้ฟังธรรมที่พระพุทธเจ้าเทศน์จากนางขุชชุตตรา ก็บังเกิดความเลื่อมใสศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาและพระพุทธเจ้า จึงแต่งตั้งให้นางขุช-ชุตตราเป็นอาจารย์ของพระนาง ให้นางอาบน้ำอบ น้ำปรุงอย่างดี แต่งตัวสวยงามด้วยผ้าอย่างดีให้สมฐานะที่เป็นอาจารย์ของพระนางมีหน้าที่ไปฟังเทศน์ทุกวันเพื่อกลับมาสอนพระนางและบริวารเพราะพระนางไม่สามารถออกไปเองได้ เนื่องจากพระเจ้าอุ-เทนไม่อนุญาต

นางขุชชุตตราได้ออกไปฟังเทศน์ทุกวันและนำกลับมาสอนพระนางสามาวดีและบริวารทั้งหลายจนนางกำนัลทุกนางและพระนางสามาวดีเกิดดวงตาเห็นธรรมบรรลุมรรคผลขั้นโสดาบัน พระนางสามาวดีสั่งให้นางกำนัลเจาะหน้าต่างเป็นรูใหญ่ ๆ เพื่อเวลาเช้าของทุกวันตอนพระพุทธเจ้าเสด็จออกบินฑบาตรผ่านมาจะได้มองเห็นและจะได้กราบพระพุทธเจ้าทุกเช้า

พระนางมาคันทิยาพระมเหสีพระองค์ที่สามของพระเจ้าอุเทน ซึ่งมีความเคียดแค้นต่อพระพุทธเจ้าเพราะถูกพระพุทธเจ้าปฏิเสธไม่ยอมรับตนเองเป็นภรรยา จึงยั่วยวนพระเจ้าอุเทนแทนเพื่อหวังจะแก้แค้นพระพุทธเจ้า ได้ทราบว่าพระนางสามาวดีศรัทธาในพระพุทธศาสนาและพระพุทธเจ้าจึงตั้งตนเป็นศรัตรูและหาทางใส่ร้ายพระนางสามาวดีมากมาย แต่ก็ไม่สำเร็จ จนในที่สุดพระนางมาคันทิยาก็ได้หาทางยั่งยุให้พระเจ้าอุเทนโกรธพระนางสามาวดีว่าพระนางสามาวดีรักและเทิดทูนพระพุทธเจ้ามากกว่าพระเจ้าอุเทนเพราะพระนางสามาวดีนำอาหารที่ปรุงขึ้น ไปถวายพระพุทธเจ้าก่อนนำมาถวายพระเจ้าอุเทน พระเจ้าอุเทนโกรธพระนางสามาวดีมากจึงสั่งประหารพระนางสามาวดี แต่พระนางสามาวดีก็ไม่เป็นอะไร

พระเจ้าอุเทนจึงอัศจรรย์ใจเป็นยิ่งนักและนับถือพระนางสามาวดีเป็นที่พึ่ง แต่พระนางสามาวดีก็ทรงตรัสทูลพระเจ้าอุเทนว่าพระพุทธเจ้าต่างหากที่สมควรยึดถือเป็นที่พึ่ง และถ้าพระองค์ทรงเมตตากระหม่อมขอทรงได้โปรดอนุญาตให้กระหม่อมได้ไปฟังเทศน์ของพระพุทธเจ้าทุกวันด้วยเถิด พระเจ้าอุเทนจึงทรงอนุญาตแต่มีข้อแม้ว่าให้นิมนต์พระพุทธเจ้ามาเทศน์ในพระราชวังแทน

แต่พระพุทธเจ้าเสด็จมาไม่ได้จึงให้พระอานนท์เสด็จแทน เมื่อพระอานนท์เทศน์จบ พระนางสามาวดีก็ทรงถวายผ้าจีวร 500 ผืน แก่พระอานนท์ พระอุเทนจึงคิดในใจว่าพระรูปนี้โลภแท้ แล้วตรัสถามพระอานนท์ว่า “ผ้าจีวร 500 ผืนนี้ ท่านจะนำไปทำอะไรตั้งมากมาย”

พระอานนท์จึงตอบว่า “จะนำไปให้พระสงฆ์รูปที่ผ้าจีวรขาดแล้ว”

พระเจ้าอุเทนจึงตรัสถามอีกว่า “แล้วผ้าจีวรที่ขาดนั้นเล่า”

พระอานนท์จึงตอบว่า “นำไปทำเป็นที่ผ้าห่ม”

พระเจ้าอุเทนจึงตรัสถามอีกว่า “แล้วผ้าจีวรที่ขาดมากเล่า”

พระอานนท์จึงตอบว่า “นำไปทำเป็นที่ผ้าขี้ริ้ว”

พระเจ้าอุเทนจึงตรัสถามอีกว่า “แล้วผ้าจีวรที่ขาดป่นเล่า”

พระอานนท์จึงตอบว่า “นำไปสานเป็นที่บังลม”

เมื่อพระเจ้าอุเทนได้ทราบดังนั้นแล้วจึงเกิดความเลื่อมใสในตัวพระอานนท์ว่าเป็นผู้ที่ไม่โลภอย่างที่ตนเองคิดในตอนแรก แต่เป็นผู้ที่รู้จักใช้สิ่งของให้เกิดประโยชน์สูงสุดจึงถวายผ้าจีวรอีก 500 ผืน แก่พระอานนท์

ภายหลังมาเมื่อครั้งพระเจ้าอุเทนออกล่าสัตว์ พระนางมาคันทิยาก็ได้ถือโอกาส

วางเพลิงพระตำหนักของพระนางสามาวดี พระนางสามาวดีกับข้าทาสนางกำนัล (รวมนางขุชชุตตราด้วย) ก็ถูกไฟครอกเสียชีวิตไปด้วย

ในสมัยนั้นมีพระรูปหนี่งสงสัยว่าทำไมนางขุชชุตราจึงมีชะตาชีวิตอย่างนี้จึงทูลถามพระพุทธเจ้าว่าเมื่อชาติก่อนนางทำกรรมอันใดไว้ พระองค์ทรงตอบว่าเมื่อชาติที่แล้วได้มีพระปัจเจกพุทธไปยังบ้านของนาง พระปัจเจกพุทธนั้นหนังค่อมเล็กน้อยนางจึงล้อเลียนพระปัจเจกพุทธนั้นชาตินี้จึงต้องกลายเป็นหญิงหลังค่อมและที่ต้องมาเป็นคนจัดหาดอกไม้ก็เพราะว่านางเคยใช้พระปัจเจกพุทธหยิบตระกร้าดอกไม้ให้ ส่วนที่นางต้องมาเสียชีวิตอย่างนี้ก็เพราะว่าเมื่อชาติที่แล้วพวกนางกำนัลทั้งหลายโดยมีพระนางสามาวดีเป็นผู้นำเคยวางเพลิงป่าที่มีพระปัจเจกพุทธอาศัยอยู่ชาตินี้จึงต้องมาเสียชีวิตเพราะถูกไฟครอก

สรุป

นางขุชชุตราเป็นพุทธสาวิกาที่น่ายกย่องคนหนึ่งเพราะเป็นบุคคลที่แสดงให้เห็นว่าการที่คนเรามีความรู้นั้นจะทำให้ไม่ต้องลำบาก และเป็นบุคคลที่สามารถชักนำให้มีผู้คนเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนาตามมาอีกมากมาย