Encyclopedia Earth

ลำดับตอนที่ #46 : ยุคตื่นทอง

ในขณะที่ยุโรปยุคหลังนโปเลียน กำลังก้าวสู่ยุคของการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง โลกใหม่ในทวีปต่างๆ ก็ได้ค้นพบขุมทรัพย์ที่เปลี่ยนสภาพของความมั่งคั่งของโลกครั้งใหม่ ไม่คาดฝัน ยุคของการตื่นทองมีความสำคัญต่อโครงสร้างความมั่งคั่งของโลกได้มากน้อยเพียงใด? 

คุณค่าของโลหะทองคำต่อและในสายตาของมวลมนุษย์นั้น มีมากมหาศาล แต่ตลอดยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ ทองคำเป็นของหายาก (ยกเว้นทองคำที่ได้จากการปล้นชิงเมืองเท่านั้น) เมื่อเทียบกับโลหะมีค่าชนิดอื่นๆ

ก่อนหน้า ค.ศ. 1848 ฐานะและบทบาทของทองคำเมื่อเทียบกับโลหะเงินในทางเศรษฐกิจและการค้าของประชาคมโลกแล้ว ถือว่าน้อยจนกระทั่งไม่อาจจะเทียบกันได้เลย

ข่าวลือของการค้นพบสายแร่ทองคำในสังคมต่างๆ มีมาไม่ต่อเนื่อง แต่ละครั้งก่อให้เกิดการตื่นตัวขุดค้นอย่างเอาเป็นเอาตายเสมอ

กลางฤดูหนาวอันเย็นยะเยือก ของ ค.ศ. 1847-48 ที่โรงเลื่อยชานเมืองซาคราเมนโต ของ จอห์น ออกัสตัส ซัตเตอร์ คนงานปากเปราะของโรงเลื่อยแห่งนี้ชื่อ จอห์น มาร์แชล ได้พลัดตกลงไปในธารน้ำข้างโรงเลื่อย และโดยบังเอิญได้พบว่าในโคลนของแม่น้ำ เต็มไปด้วยทองคำ

ข่าวทองคำ ไม่อาจปิดได้มิด มันแพร่กระจายไปทั่วเมืองในเวลาอันรวดเร็ว ความหวังของซัดเตอร์ และมาร์แชล ที่จะเก็บงำสมบัติของพวกเขาไว้แบ่งสองคน กลายเป็นหมันไปเพราะคนนับพันต่างทะลักกันมาที่โรงเลื่อยดังกล่าวพร้อมกับอุปกรณ์ขุดค้นหาทองคำที่คาดว่าจะร่อนได้ ทั้งในแม่น้ำ และริมฝั่งแม่น้ำ

ทองคำที่พบในอเมริกานี้ เป็นฝุ่นผงขนาดเล็กที่ต้องนำไปร่อน และหลอมด้วยวิธีพิเศษเพื่อให้เกาะตัวกันเป็นสินแร่ที่มีค่า

ภายใน 1 ปีถัดจากนั้นมา กระแสตื่นทองคำได้ผลักดันผู้คนนับแสนพากันหลั่งไหลเข้ามาในรัฐแคลิฟอร์เนีย และเมื่อถึง ค.ศ. 1853 จำนวนคนตื่นทองพุ่งขึ้นไปมากกว่า 250,000 คน

รูปแบบของกระแสตื่นทองในอเมริกา กลายเป็นต้นแบบของการทำเหมืองแร่ภายใต้กระแสตื่นทองที่อื่นทั่วโลกจนถึงปัจจุบัน นั่นคือ เริ่มด้วยกำลังแรงงานพร้อมอุปกรณ์อย่างง่ายๆ ในการขุดค้นและร่อนหาสินแร่ทองคำ หลังจากนั้นก็จะมีการนำเทคโนโลยีใหม่ๆ พร้อมเครื่องมือทุ่นแรงในการค้นหาทองคำ และร่อนสินแร่ที่มีคุณภาพสูงมากขึ้นเรื่อยๆ

กระแสตื่นทองคำ ไม่เพียงนำนักแสวงโชคที่มากับความเพ้อผันที่จะร่ำรวยในชั่วข้ามคืน หากยังนำคนที่ไม่เกี่ยวข้องอย่างพ่อค้า นักการเงิน นักการพนัน และอื่นๆ เข้ามาในชุมชนเมืองที่เต็มไปด้วยสีสัน

ชุมชนเมืองในยุคตื่นทองที่ระยะแรกเต็มไปด้วยคนนอกกฎหมาย เริ่มมีการจัดระเบียบทีละน้อยเมื่อทางการยื่นมือเข้ามาเกี่ยวข้อง เพื่อให้พฤติกรรมนอกกฎหมายและความรุนแรงลดลง ซึ่งกว่าจะถึงขั้นตอนนี้ ทองคำในดินก็ร่อยหรอลงไปเกือบหมดแล้ว

ซานฟรานซิสโก เมืองเก่าของสเปนในอดีต ได้กลายเป็นแหล่งชุมชนที่มั่งคั่งขึ้นมาจากการเป็นศูนย์กลางการค้าของยุคตื่นทอง และยั่งยืนต่อมาแม้ทองจะหมดไป

ในช่วงที่กระแสตื่นทองกำลังระบาดนี้เอง ซานฟรานซิสโก ได้กลายเป็นแหล่งรับคนงานเหมืองชาวจีนที่ถูกระดม หรือ ”อุ้ม” มาจากเมืองจีน เป็นกรรมกรอพยพรุ่นล่าสุดของอเมริกายุคหลังสงครามกลางเมือง

คนงานชาวจีนเหล่านี้ไม่ได้มาเพราะสมัครใจ หากมีหลักฐานจำนวนมากที่ยืนยันว่า คนงานชาวจีนเหล่านี้ ส่วนใหญ่ถูกแอบ”อุ้ม”จากโรงยาฝิ่นที่มีอยู่ดาษดื่นในหัวเมืองชายทะเลของจีน มาลงเรือกลไฟที่แล่นข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกมาที่ซานฟรานซิสโก ก่อนจะถูก”แจกจ่าย” ไปยังนายจ้างยังเหมืองทองคำที่ต่างๆ

จำนวนชาวจีนที่หลั่งไหลเข้ามายังอเมริกาในช่วงตื่นทองนี้ ไม่เพียงแต่ทำให้นายจ้างอเมริกันได้เรียนรู้พลังของแรงงานผิวเหลืองจากเอเชียตะวันออกเท่านั้น หากยังได้ทำให้ชาวจีนจำนวนมากได้เรียนรู้ที่จะอยู่ในวัฒนธรรมตะวันตกในเวลาต่อมาด้วย

แรงงานจีนเหล่านี้ ถูกระดมเข้ามาเป็นแรงงานในอเมริกามากขึ้นหลังจากยุคตื่นทอง ในยุคที่ ”ขุนนางโจร” (robber baron) เข้ามามีบทบาทครอบครองอเมริกาในช่วงถัดมา ด้วยการก่อสร้างทางรถไฟเชื่อมฝั่งตะวันออก และตะวันตกของอเมริกาอย่างเป็นล่ำเป็นสัน

กระแสตื่นทองและการหลั่งไหลของชาวจีน ทำให้ชุมชนการค้าของชาวจีนในซานฟรานซิสโก ได้กลายเป็นชุมชนขนาดใหญ่ตั้งแต่ยุคตื่นทองที่มีเอกลักษณ์มาจนถึงปัจจุบัน

การค้นพบสายแร่ทองคำในอเมริกายังไม่ทันสิ้นสุดลง การค้นพบสายแร่ทองคำแหล่งใหม่ในออสเตรเลียก็เกิดขึ้นไล่เลี่ยกัน เมื่อนักโทษอาณานิคมจากอังกฤษได้ค้นพบสายแร่ทองคำในรัฐวิกตอเรีย ในแถบเมืองเมลเบิร์นใน ค.ศ. 1851

ทองคำที่พบในออสเตรเลีย น่าตื่นใจกว่าอเมริกามาก เนื่องจากเป็นก้อนทองคำขนาดใหญ่ที่จับต้องได้ชัดเจน บางก้อนมีขนาดใหญ่มากถึง 75 กิโลกรัมเลยทีเดียว

ชะตากรรมของกระแสตื่นทองในออสเตรเลีย สิ้นสุดลลงในเวลาไม่นานนัก และกระแสตื่นทองเล็กต่อมาในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ก็เกิดขึ้นอีกหลายครั้งในแคนาดา และอเมริกา

จนกระทั่งถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 การตื่นทองครั้งสำคัญของโลก และการค้นพบสินแร่ทองคำมหาศาลในโลก เกิดขึ้นที่รัฐทรานสวาลในแอฟริกาใต้ ซึ่งไม่เพียงแต่มีทองคำเท่านั้น หากยังเต็มไปด้วยเพชรอีกด้วย

การตื่นทองในแอฟริกาใต้เกิดขึ้นช่วงสั้นๆ เนื่องจากทางการอาณานิคมของอังกฤษได้เข้ามาจัดการและมอบสัมปทานแก่เอกชนในการผูกขาดขุดทองอย่างเป็นระเบียบ ซึ่งยังคงดำเนินมาจนถึงปัจจุบัน