Encyclopedia Earth

ลำดับตอนที่ #43 : ระวังจะขำไม่ออก "ก๊าซหัวเราะ - ไนตรัสออกไซด์" จะทำลาย "โอโซน" มากที่สุด

ภาพแสดงชั้นโอโซน ซึ่งอยู่ในชั้นบรรยากาศชั้นสตราโตสเฟียร์ โดยโอโซนเปรียบเสมือนเกราะป้องกันรังสีอัลตราไวโอเลตให้สิ่งมีชีวิตบนโลก ทว่าขณะนี้โอโซนกำลังถูกทำลายลงเนื่องจากก๊าซไนตรัสออกไซด์มากที่สุด (NOAA)

."ก๊าซหัวเราะ" กำลังจะทำให้เราขำไม่ออก หลังโนอาศึกษาโอโซนถูกทำลาย พบ "ไนตรัสออกไซด์" เป็นตัวการใหญ่สุด หลังหมดปัญหาสารซีเอฟซี ชี้ 1 ใน 3 มาจากฝีมือมนุษย์ คาดอาจมีปริมาณมากขึ้นอีกตลอดศตวรรษนี้ หากไม่รีบควบคุมโดยด่วน
       
       องค์การสมุทรศาสตร์และบรรยากาศสหรัฐฯ หรือโนอา (National Oceanographic and Atmospheric Agency: NOAA) ศึกษาวิจัยชั้นโอโซนพบว่า ถูกทำลายลงเนื่องจากก๊าซไนตรัสออกไซด์ (N₂O) ที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์มากที่สุด และยังมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอีกในศตวรรษด้วย ซึ่งได้ตีพิมพ์ผลงานวิจัยดังกล่าวในวารสารไซน์ (Science)
       
       เอเอฟพีระบุว่า เอ อาร์ ราวิชาญคารา (A. R. Ravishankara) หัวหน้าแผนกเคมีของโนอา ซึ่งเป็นหัวหน้าทีมวิจัยครั้งนี้ เปิดเผยในวารสารไซน์ว่า ความพยายามในการลดสารซีเอฟซี (chlorofluorocarbons: CFCs) ในชั้นบรรยากาศตลอดช่วงเวลา 20 ปีที่ผ่านมา นับเป็นความสำเร็จหนึ่งในด้านการรักษาสิ่งแวดล้อม ทว่ากลับมีปัญหาก๊าซไนตรัสออกไซด์เกิดขึ้นแทน และกำลังเป็นปัญหาใหญ่ในขณะนี้ เพราะเป็นตัวการสำคัญที่ไปทำลายลายชั้นโอโซน
       
       ก่อนหน้านี้สารซีเอฟซีเป็นตัวการใหญ่ที่ทำร้ายชั้นโอโซน จนนานาชาติมีมติให้เลิกใช้สารดังกล่าว ตามข้อกำหนดในพิธีสารมอนทรีอัล (Montreal Protocol) เมื่อปี 2530 หลังจากนั้นไนตรัสออกไซด์ก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และกลายเป็นปัญหาใหญ่แทนสารซีเอฟซี ทว่าไนตรัสออกไซด์ไม่ได้เป็นสารที่ถูกควบคุมภายใต้พิธีสารมอนทรีอัลด้วย แต่จัดเป็นหนึ่งในก๊าซเรือนกระจกที่ต้องลดปริมาณการปล่อยภายใต้พิธีสารเกียวโต (Kyoto Potocol)
       
       นักวิจัยยังระบุอีกว่าก๊าซไนตรัสออกไซด์ที่ถูกปลดปล่อยออกมาทุกวันนี้ กลายเป็นสารเคมีที่ไปทำลายโอโซนมากที่สุด และคาดว่าสารดังกล่าวน่าจะคงอยู่ในชั้นบรรยากาศ และเป็นปัญหาไปตลอดศตวรรษที่ 21 เลยทีเดียว ซ้ำยังมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นอีกด้วย
       
       ทั้งนี้ ไนตรัสออกไซด์ หรือที่รู้จักกันในนาม "ก๊าซหัวเราะ" (Laughing gas) ซึ่งเป็นสารที่ใช้ในยาชาหรือยาสลบ ถูกปลดปล่อยออกมาจากกิจกรรมของมนุษย์มากถึง 10 ล้านตันต่อปี ทั้งจากการเกษตร, การทำปศุสัตว์ , การใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล และจากโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ ซึ่งคิดเป็น 1 ใน 3 ของปริมาณที่ถูกปลดปล่อยออกมาทั้งหมด
       
       ส่วนที่เหลือ 2 ใน 3 เป็นปริมาณก๊าซที่ถูกปล่อยออกมาโดยธรรมชาติ เช่น แบคทีเรียในดินและในมหาสมุทรบางชนิด ที่ย่อยสลายสารประกอบไนโตรเจนและปลอปล่อยก๊าซไนตรัสออกไซด์ออกมา
       
       ไนตรัสออกไซด์ไปมีผลทำให้ชั้นโอโซนบางลง ซึ่งไนตรัสออกไซด์นั้น คล้ายกับสารซีเอฟซี คือเมื่อถูกปล่อยออกมาอยู่ใกล้พื้นผิวโลกจะมีความเสถียร แต่เมื่ออยู่ใกล้กับบรรยากาศชั้นสตราโตสเฟียร์จะเปลี่ยนไปอยู่ในรูปของไนโตรเจนออกไซด์ (Nitrogen oxide) และทำลายชั้นโอโซนที่เปรียบเสมือนเกราะป้องกันของสิ่งมีชีวิตบนโลก ไม่ให้ได้รับอันตรายจากรังสีอัลตราไวโอเลตที่มาจากดวงอาทิตย์ หากชั้นโอโซนบางลงมากขึ้นเรื่อยๆ จนทำให้รังสีอัลตราไวโอเลตผ่านลงมายังพื้นผิวโลกได้มากขึ้นก็จะเป็นอันตรายต่อทั้งพืชและสัตว์บนโลก
       
       ทีมวิจัยชี้ว่า การควบคุมการปล่อยก๊าซไนตรัสออกไซด์สามารถช่วยกู้ชั้นโอโซนให้กลับคืนมาได้ เหมือนดังเช่นตลอดช่วง 20 กว่าปีที่ผ่านมา ที่เราสามารถลดการทำลายชั้นโอโซนได้จากการควบคุมการปล่อยสารซีเอฟซีภายใต้พิธีสารมอลทรีอัล ซึ่งหากเราสามารถลดอัตราการปล่อยก๊าซไนตรัสออกไซด์ลงได้ก็จะเป็นผลดีต่อทั้งชั้นโอโซนและปัญหาการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ.

ยวดยานพาหนะบนท้องถนน เป็นหนึ่งในแหล่งปลดปล่อยไนตรัสออกไซด์ที่เกิดจากฝีมือมนุษย์


เอ อาร์ ราวิชาญคารา (กลาง) และทีมนักวิทยาศาสตร์โนอาที่ร่วมกันศึกษาการถูกทำลายของชั้นโอโซนเนื่องจากไนตรัสออกไซด์ 


จาก ผู้จัดการออนไลน์