ไต

ลำดับตอนที่ #5 : ขบวนการกรองที่ Glomerulus ( Glomerular filtration )

 ขบวนการกรองที่ Glomerulus ( Glomerular filtration )

        เป็นกลไกที่ Plasma กรองผ่าน Glomerular membrane เป็นการกรองแบบธรรมดา ( Simple filtration ) เพื่อแยกสิ่งไม่เป็นประโยชน์ออกจากโลหิต เกิดขึ้นที่ Glomerulus เนื่องจากการกรองนี้เกิดขึ้นโดยผ่านรูเล็กๆ ที่ผนัง ( Membrane ) ของ Glomerulus นี้มีคุณสมบัติให้น้ำและสารละลายผ่านได้ แต่ไม่ยอมให้ Plasma protein ผ่านออกไปได้ ขบวนการกรองจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับสิ่งสำคัญที่จะก่อให้เกิดการกรองได้ คือ ความดันโลหิตที่ Glomerulus ที่เรียกว่า Glomerular pressure (ความดันที่อยู่ใน Glomerular capillaries ซึ่งได้มาจากการบีบตัวของหัวใจ ) ซึ่งมีค่าประมาณ 80-90 mmHg ค่านี้สูงกว่าความดันที่อยู่ในเส้นเลือดฝอยทั่วไปประมาณ 2 เท่า Glomerular pressure นี้มีความสำคัญมาก เพราะเป็นความดันที่จะช่วยให้ Plasma ถูกดันผ่านรูของ Glomerulus ลงมาใน Bowman's space ซึ่งเป็นขบวนการขั้นต้นของการสร้างน้ำปัสสาวะ ของเหลวที่ได้จากการกรองที่ Glomerulus เรียกว่า Glomerular filtrate หรือ Capsular urine ส่วนประกอบของ Glomerular filtrate ประกอบด้วยน้ำ ( 93-94 % ) และสารประกอบอื่นๆ ที่เหมือนกับใน Plasma เช่น Vitamin, Hormone, Glucose, Amino acids, Electrolytes, Urea, Uric acid, Creatinine เป็นต้น แต่ไม่มีโปรตีน หรือมีน้อยมากจนถือว่าไม่มีเลยเพราะรูของ Glomerular membrane ไม่ยอมให้เม็ดเลือดและ Plasma proteins ผ่านออกมาได้ดังนั้น เราจะไม่สามารถตรวจพบเลือดและโปรตีนในปัสสาวะของคนปกติได้เลย
        อัตราการกรองของ Plasma ออกจาก Glomeruli ของไตทั้งสองข้างเรียกว่า Glomerular filtration rate ( GFR ) มีหน่วยเป็น ลบ.ซม. / นาที หรือ ml / min ค่า GFR ในคนปกติ มีค่าประมาณ 125 ml / min หรือเราอาจกล่าวได้ว่า GFR หมายถึงจำนวนของ Plasma หรือ Fluid ที่กรองผ่าน Glomeruli ของไตทั้ง 2 ข้าง ต่อเวลา 1 นาที มีหน่วยเป็น ml ต่อนาที ค่าเฉลี่ย 125 ml / min หรือ 180 ลิตร / วัน
       ดังนั้น ใน 1 วัน จะมีโลหิตมาไหลเวียนที่ไต และไตจะกรองน้ำออกมาประมาณ 180 ลิตรใน 24 ชม. แต่ไตจะทำหน้าที่ปล่อย Filtrate ออกมาในปัสสาวะเพียงวันละ 1 - 1.5 ลิตรเท่านั้น ส่วนที่เหลือประมาณ 99 % ของ Filtrate ทั้งหมด ไตจะเป็นผู้เก็บและนำกลับเข้าสู่ระบบไหลเวียนโลหิต เพื่อให้ร่างกายใช้ต่อไป โดยขบวนการดูดซึมกลับที่ท่อไต ( Tubular reabsorption )