คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #3 : บทที่ 1... ตอน: ศูนย์กลางทวารวดีอยู่ที่ไหน
อย่าทีุ่ยันไปแล้วว่าาหลัานทาโบราีและบันทึอีนทำให้เรามั่นใว่า
ทวารวีนั้นเยั้อยู่ในพื้นที่ภาลาอประเทศไทย ทีนี้เรา็มาหา้อมูลอเมือนี้ัน่อว่ามีศูนย์ลาอยู่ที่ไหน
อยู่ในัหวัใอภาลา
นัโบราีนแรอไทยที่ไ้ให้วามรู้เรื่อราวทาประวัิศาสร์และโบราวัถุในินแนไทยือ
สมเ็รมพระยาำรราานุภาพ ึ่่อมาภายหลัท่านไ้รับารยย่อเิูให้เป็นอ์บิาแห่ประวัิศาสร์และโบราีไทย
ไ้ล่าวถึทวารวีว่า มีเมือหลวอยู่ที่นรปมและน่าะแผ่ยายอาาัรไปไลถึโรา
(นรราสีมา) ึ่อยู่ทาภาะวันออเียเหนืออไทย ทั้นี้เพราะ มีาร้นพบานศิลปะามแบบอย่าอทวารวีและารึที่เี่ยวับราวศ์อทวารวีที่นั่น
อย่าไร็ามนัประวัิศาสร์และโบราีอฝรั่อย่าสีเฟน เอ เมอร์ฟี (Stephen A. Murphy) ผู้ที่ทำารศึษาวิัยใบเสมาในพื้นที่ราบสูโรา
(พื้นที่ส่วนให่อไทยในภาอีสานและพื้นที่บาส่วนอลาว) ลับให้้อสัเว่าผู้นในเพื้นที่ราบสูโราในยุนั้นน่าะรับเอาเพียศิลปวันธรรมมาาทวารวีมาเท่านั้น
ารแผ่ยายทาวันธรรมอทวารวีเป็นแบบระบบมัลา (mandala) ือมีทวารวีเป็นเมือศูนย์ลาทาศิลปวันธรรมแล้วเผยแผ่วันธรรมเหล่านั้นออไปสู่เมืออื่นๆที่อยู่โยรอบามเส้นวรัศมี
เมือที่อยู่โยรอบในอีสานนี้ไม่น่าะเป็นเมือึ้นหรือเป็นพื้นที่ส่วนหนึ่อทวารวี
ะเป็นรัอิสระ ส่วนอำนาทาารปรออทวารวีนั้นน่าะมีวามเ้มแ็และรอบลุมไปถึแ่ที่ราบลุ่มแม่น้ำเ้าพระยาอนล่าและอนบนเท่านั้น
เมอร์ฟีเห็นว่าศูนย์ลาทาวันธรรมหลัๆอทวารวี มีอยู่ห้าแห่ือ นรปม
อู่ทอ ศรีเทพ เมือเสมา และฟ้าแสยา อย่าไร็าม รศ.ร.ธิา สาระยา ลับเห็นว่าทวารวีน่าะเยั้อยู่บนพื้นที่ทาฝั่ทิศะวันอแม่น้ำเ้าพระยา
โยมีศูนย์ลาทาวันธรรมอยู่ที่นรปม ส่วนเมือโบราอื่นๆในยุนั้น่ารับเอาศิลปวันธรรมามแบบอย่าทวารวีือไปใ้
ึ่ไ้แ่ อู่ทอ ลพบุรี และันเสน ในภาลา ศรีเทพ เมือเสมา ฟ้าแสยา
ันทรวิัย และนรำปาศรี ในภาอีสาน ไยา นรศรีธรรมรา และยะรั ในภาใ้ และภาเหนือือเมือหริภุไย หม่อมเ้าสุภัทริศ ิศุล
ระบุลไปอีว่าศูนย์ลาอทวารวีนั้นือพื้นที่เมือโบราที่้นพบอยู่โยรอบพระปมเีย์
ึ่อ บวสเอลิเยร์ (Jean Boisselier) เอ็เห็น้วยที่ว่าศูนย์ลาอทวารีนั้นอยู่ที่นรปม
และสันนิษานว่าอาาเอทวารวีน่าะใ่บริเวพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำเ้าพระยาทั้หม
หรือที่ราบลุ่มแม่น้ำเ้าพระยาฝั่ะวันอย่าน้อยาเพรบุรีถึสุพรรบุรี ส่วนลพบุรีนั้น็ือเมือลวปุระ
ที่อยู่ในยุเียวันับทวารวี ึ่ในเรื่อนี้ ศ.ร.ศัิ์ัย สายสิห์ เห็นว่าลพบุรีหรือลวปุระนั้นน่าะเป็นรัหรืออาาัรอิสระาทวารวี
แ่ร่วมสมัยัน
ส่วนศูนย์ลาอทวารวีนั้นน่าะอยู่ที่นรปมและอู่ทอเพราะ้นพบเหรียารึทวารวีทั้สอแห่
(ในวามเป็นริแล้วหรียารึทวารวีถู้นพบในหลายัหวัในภาลา
ัไ้ล่าวไว้แล้วในอน้น) อย่าไร็าม รศ.ร.พิริยะ ไรฤษ์
ผู้ึ่เรียทวารวีว่าอาาัรมอและเรียศิลปะในยุอทวารวีว่าศิลปะมอนั้น
เห็นว่าศูนย์ลาให่ออาาัรมอือทวารวี เริรุ่เรืออยู่ในพื้นที่ภาลาอไทยแถบลุ่มน้ำเ้าพระยาและแม่น้ำป่าสั
(ลพบุรี) ่วพุทธศวรรษที่ 11-14 (ริสศวรรษที่ 6-9) และ่อมาไ้เริรุ่เรืออยู่แถบลุ่มน้ำีทาภาะวันออเียเหนือ
ราวพุทธศวรรษที่ 13-16 (ริสศวรรษที่ 8-11)
เมอร์ฟีั้้อสัเว่าหาะเปรียบเทียบวามสำัอนรปมับอู่ทอ้วยพื้นที่ทาารเษรในสมัย่อนนั้น
ะเห็นว่านรปมมีพื้นที่เษรรรมมาว่าเมืออู่ทอ
ันั้นนรปมึน่าะเป็นเมือเอในะที่อู่ทอน่าะเป็นแ่เมือั้นรี
อย่าไร็ามเมืออู่ทอะมีวามสำัในอีอยู่มา
เพราะไ้้นพบแผ่นารึทอแอษัริย์ที่นั่น (เรียว่าารึแผ่นทอแอู่ทอ) โยอาารย์พิริยะไ้าเาอายุอารึนั้นราวลาพุทธศวรรษที่
12 (ลาริสศวรรษที่ 7) แ่้อมูลาเวปไ์อาน้อมูลารึในประเทศไทย
(ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร) ไ้ประมาอายุารึนี้อยู่ที่พุทธศวรรษที่ 15 (ริสศวรรษที่ 10)
ทั้นี้เพราะอัษรที่ใ้ารึนั้นเป็นอัษรหลัปัลลวะ เนื้อหาารึมีอยู่ว่า “พระเ้าศรีหรรษวรมัน (King Sri Harsavarman) ผู้เป็นหลานอพระเ้าศรีอีสานวรมัน (King Sri
Isanavarman) ผู้ึ่มีวามรุ่เรือนเป็นที่ประัษ์ทั่วไป
ไ้ึ้นรอราย์ และพระอ์ไ้ถวายสรีที่เพียบพร้อมสวยาม้วยเรื่อประับและศิลปะในารฟ้อนรำและับร้อแ่อ์พระศรีมมระเศวร
(Sri
Matamaratakesavara) านั้นพระอ์ไ้ถวายสิ่ออันเลิศพร้อม้วยนัฟ้อนนัร้อแ่อ์ศิวลึ์ผู้เป็นเสมือนัวแทนออ์ศรีธาเรศวร
(Sridharesavara)” าารึนี้ทำให้โรเบิร์ แอล บราวน์
(Robert L. Brown)
ผู้เี่ยวา้านประวัิศาสร์และโบราี และศึษาวิัยเรื่อธัมมัรในทวารวีโยเพาะ
เห็นว่าพระเ้าศรีหรรษวรมันนั้น เป็นษัริย์ออู่ทอผู้มีเื้อสายมาาษัริย์อ์สำัออมือพระเ้าศรีอีสานวรมัน
แ่เมอร์ฟี็ั้้อสันนิษานึ้นว่าพระเ้าศรีหรรษวรมันและพระเ้าศรีอีสานวรมันนั้นน่าะเป็นื่อษัริย์อทวารวีแ่มีื่อพ้อับื่อษัริย์ออาาัรอม
ในประเ็นนี้ผู้เียนเห็นว่า
เมื่อพิาราามวิวันาารออัษรในินแนไทยแล้ว
อัษรหลัปัลลวะที่เ่าสุพบที่เนินสระบัว (ารึเนินสระบัว) ัหวัปราีนบุรี
ารึึ้นในพ.ศ. 1304 (.ศ. 761)
เมื่อนำมาเทียบับารึแผ่นทอแอู่ทอะเห็นว่าัวอัษรอารึแผ่นทอแฯนั้นมีารประยุ์และประิษ์ให้อ่อน้อยาม้วยหาอัษรที่ยาวมาึ้น
ันั้นารึนี้น่าะารึึ้นหลัปีพุทธศวรรษที่ 13 (ริสศวรรษที่ 8) และาหลัานารึเนินสระบัวที่ารึ้วยภาษาอมเป็นหลั
อมเริ่มแผ่ยายอำนาทั้้านำลัผู้นและวันธรรมเ้ามาในินแนไทยั้แ่พุทธศวรรษที่
13 และเรืออำนามาใน่วพุทธศวรรษที่ 15-16 (ริสศวรรษที่ 10-11) ทั้ในภาะวันออ
ะวันออเียเหนือและภาลาอประเทศไทย
อีทั้ยัพบารึอพระเ้าสูริยวรมันที่ 2 (Suryavarman
II) ที่ลพบุรี ประิษ์ึ้นในพ.ศ. 1568 (.ศ. 1025) ันั้นอาเป็นไปไ้ว่าารึแผ่นทอแฯนี้ถูารึึ้นราวพุทธศวรราที่
14-15 (ริสศวรรษที่ 9-10) ึ่ใน่วนั้นอู่ทออยู่ใ้อำนาารปรอออม
โยพระเ้าศรีอีสานวรมัน ษัริย์ออม ไ้ส่พระเ้าศรีหรรษวรมัน ผู้เป็นหลาน มาปรอเมืออู่ทอ็เป็นไ้
ึ่ในะนั้นทวารวีะอ่อนำลัอำนาลแล้ว
หาพิาราาหลัานทาประวัิศาสร์แล้วะเห็นว่านรปมนั้นมีหลัานทาโบราีที่เี่ยวโยับ่วสมัยทวารวีมาว่าอู่ทอและเมืออื่นๆ
เป็น้นว่า าวิหาร สถูป ธรรมัร พระพุทธรูป เหรียารึทวารวี ารึภาษาสันสฤและบาลี
และเรื่อราในพิธีราาภิเษอษัริย์ ึ่หาะพิาราถึลัษะารใ้ภาษาาารึที่้นพบในนรปมะเห็นว่าภาษาสันสฤมัะพบในารึที่เี่ยว้อับษัริย์หรือราวศ์
ส่วนภาษาบาลีนั้นพบในารึทาพุทธศาสนาและแน่นอนว่าเป็นอพุทธเถรวาท ส่วนะเป็นนิายไหนอย่าไรนั้น
ผู้เียนะวิเราะห์เพิ่มเิมในหัว้อเี่ยวับหลัาน้านารึ ันั้นนรปมึน่าะเป็นศูนย์ลาทาารปรอ
วัหลวและศิลปวันธรรม่าๆอทวารวี ส่วนเมืออู่ทอนั้น นอาะ้นพบหลัานทาศิลปวันธรรมามแบบอทวารวีแล้ว
ยัพบหลัานโบราวัถุายุฟูนันในพื้นที่นี้้วย ึอาเป็นไปไ้ว่า อู่ทอเยเป็นเมือที่รุ่เรือในสมัยฟูนันมา่อน
่อมาอ่อนำลัอำนาลและลายเป็นส่วนหนึ่อทวารวีใน่วพุทธศวรรษที่ 12-14
(ริสศวรรษที่ 7-9) และเมื่อทวารวีเสื่อมอำนาล อมึไ้เ้ามาปรอแทน
ใน่วพุทธศวรษที่ 14-18 (ริสศวรรษที่ 9-13) โยประมา
สำหรับหลัานอาร้นพบเหรียทวารวีที่อู่ทอนั้นไม่น่าะใ่เหุผลที่สำัในาระอนุมานว่าอู่ทอือศูนย์ลาทาวันธรรมอทวารวี
ทั้นี้เพราะเหรียนี้อาใ้แลเปลี่ยนในระบบเินราหรือเป็นเหรียที่ระลึอษัริย์ทวารวีที่มอบให้แ่ผู้ปรอหัวเมือ่าๆ็เป็นไ้
ทำให้เหรียนี้ไปปราอยู่ในหลายพื้นที่อัหวัในภาลาไม่ใ่เพาะนรปมหรืออู่ทออย่าที่ล่าวไว้ในอน้น
นอานี้นัวิาารยัมีวามเห็นแ่าันในเรื่อสถานภาพเมืออทวารวีว่าบาทีอาะไม่ไ้ยิ่ให่ถึนา้อนิยามันว่าเป็นอาาัร็ไ้
แล้วทวารวีวรมีศัยภาพทาารเมือารปรออยู่ในระับใ? เรามาิามันในอน่อไป
ความคิดเห็น