คืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด
คุณแน่ใจว่าต้องการคืนค่าการตั้งค่าทั้งหมด ?
ลำดับตอนที่ #2 : ลิลิตพระลอ
-
ลิลิพระลอ
-
พระลอเป็นนิยายถิ่นไทยทาภาเหนือ มีเ้าโรเรื่อว่าเิในแว้นลานนา แ่เป็นำประพันธ์นิลิลิ (ใ้โลและร่ายละันไป) มี้อวามระทัรั ไพเราะ รัษา้อบัับ ันทลัษ์เร่รั วรรีสโมสรยย่อให้เป็นยออวรรีประเภทลิลิ ทั้เนื้อเรื่อ ระบวนร้อยรอ และภาษาที่ใ้ เป็นรู้านแบบบับอลิลิในสมัยรุรันโสินทร์่อมา เป็นวรรีบริสุทธิ์รที่ว่า ไ้พรรนาวามรัทุประเภทอันมนุษย์ะพึมีไว้
ำนำ
หนัสือลิลิที่นับถือันว่าเป็นำราวรรีั้นเยี่ยมแ่โบรานาลบันี้ มี ๓ เรื่อ ือ ยวนพ่าย พระลอ และะเลพ่าย ใน ๓ เรื่อนั้น ะเลพ่าย รมศึษาธิารใ้เป็นแบบเรียนั้แ่ ร.ศ. ๑๒๘ (พ.ศ.๒๔๕๒) รั้นมาศนี้ ระทรวธรรมารไ้ำหนลิลิพระลอ ให้ใ้เป็นแบบเรียนวรรีสำหรับารสอบไล่ประโยมัธยมบริบูร์ (รวมทั้นิราศลอนอนอีเรื่อหนึ่ในประเภทวีนิพนธ์)เรื่อลิลิพระลอนั้น ไ้ยินว่ามีพิมพ์รั้แร่อน เป็นบับอโรพิมพ์พิศาลบรรนิิ ร.ศ.๑๒๑(พ.ศ.๒๔๔๕) ่อมาโรพิมพ์ไทย สะพานยศเส พิมพ์ึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๘ ภายหลัสมเ็พระศรีสวรินทิราบรมราเทวี พระพันวัสสามาุาเ้า โปรให้พิมพ์เมื่อ พ.ศ.๒๔๖๙ ที่โรพิมพ์โสภพิพรรธนารเป็นบับอหอสมุวิรา ที่พิมพ์เป้นำราเรียนรั้นี้ ถ้าะนับ็เป็นราวที่ ๕ ในารหา้นบับสำหรับพิมพ์เป็นหนัสือเรียน ึ่เหมาะที่ะใ้บับอหอพระสมุฯเป็นแบบ ถึระนั้น็พิมพ์ล่วมาั้ ๗-๘ ปีล่วมาแล้ว อามีบับอื่นที่ีว่านี้อี ึ่อรมศิลปารให้หา้นบับที่ีว่ามาให้ถ้ามี รมศิลปารว่าลิลิพระลอบับสมุไทยที่รบบริบูร์มี ๒ ุ ือ ๔ เล่มบุหนึ่ ึ่เ่าว่าอีุหนึ่ ๓ เล่มบ มีบับปลีอี ๑๘ เล่ม และว่าเรื่อนี้ไ้พิมพ์แล้ว ือบับหอพระสมุฯพิมพ์ พ.ศ. ๒๔๖๙ ไ้ส่บับสมุไทยุเ่าับบับพิมพ์มาให้พร้อม้วยำแนะนำอเ้าหน้าที่ผู้เยพิมพ์หนัสือลิลิพระลอว่า ำหนึ่ในบทร่ายที่ ๓๑๘ ึ่บับพิมพ์อหอพระสมุฯ เป็น"ระเหวีย"นั้นที่ถูเป็น "ระเหลีย"ออาภาษาเมร รเล แปลว่า ู หรือ ำเลือ มีหลัานที่ใ้อยู่ในศิลาารึสุโทัยหลัที่ ๒ ้านที่ ๒ บรรทัที่ ๖๒ ว่า "สูวนนเีรสสมีรลยามหนหนา"
ในราวที่พิมพ์เป็นำราเรียนนี้ึใ้้นบับอหอพระสมุฯเป็นแบบ มี้นบับสมุไทยเป็นที่ปรึษา ในเมื่อเิปัหาึ้น ึ่เ้าหน้าที่แผนแบบเรียนเป็นผู้วินิัยและลเลประำบทามวิธีที่ทำในะเลพ่ายแบบเรียนพิมพ์รั้ที่สาม เพราะเป็นหนัสือประเภทเียวัน และวระมีำอธิบายวามเพิ่มเิมไว้ในอนท้าย เพื่อประโยน์ในารเรียนในทาวรรีอย่าเียวับะเลพ่ายนั้น แ่ไม่มีโอาสพอที่ะทำไ้ในรั้นี้ เพราะำหนเวลาพิมพ์ไว้ระั้นให้ทันไ้ใ้เรียนในภา้นแห่ศนี้ เพียแ่รวสอบสมุพิมพ์ับับสมุไทย็้อทำอย่ารีบ่วน ไ้แ่ไำไว้้าท้ายเพื่อเป็นที่ปรึษาอรูไปพลา บาำที่ยับวามไม่ไ้็ทำเรื่อหมาย(?) ำับไว้พอเป็นทาำริ หวัว่าะทำำอธิบายเ่นว่ามานั้นไ้ในโอาสหลั ๆ
วันที่ ๒๕ พฤษภาม พ.ศ.๒๔๗๗
แผนแบบเรียน อวิาาร
ำนาน
เรื่อพระลอ เป็นนิทานทาอาาเลานนา(ือภาพายัพ) นัปรา์แ่เป็นลอนลิลิในสมัยรุศรีอยุธยาอน้น ราวระหว่า พ.ศ. ๑๙๙๑ - ๒๐๗๖ ่อนรัาลสมเ็พระนาราย์มหาราเ้า เพราะหนัสือินามีที่พระโหราธิบีแ่ในรัาลนั้น ไ้ัเอาโลลิลิพระลอในบทที่ ๓๐ไปใ้เป็นแบบโล ๔ สุภาพ ึ่ำราโลั้นหลั ๆไ้อ้าโลบทนี้เป็นเยี่ยอย่าามันมานถึำราันทลัษ์สยามไวยาร์
ส่วนผู้แ่ะเป็นใร? ในโลบทที่ ๔ แสว่าผู้อื่นแ่ถวายพระเ้าแผ่นิน มิใ่พระเ้าแผ่นินทรแ่เอ ในโลสุท้ายบทที่ ๖๖๐ แสว่าพระราบุรทรแ่ และในบทที่ ๖๕๙ ว่าพระเ้าแผ่นินทรแ่ (แ่โลทั้สอบทนี้เรียไว้ลำับันอยู่) รวมทั้ ๓ แห่มีเ้าว่า พระยุพราไ้แ่ถวายพระนนาถแล้วภายหลัเป็นพระเ้าแผ่นินอ์ใอ์หนึ่ ะเป็นสมเ็พระบรมราาธิราที่ ๓ (สมเ็พระอินทราาที่ ๒) หรือสมเ็พระรามาธิบีที่ ๒ หรือสมเ็พระบรมราามหาพุทธาูร็ไ้ เพราะหนัสือบทลอนที่แ่รั้รุศรีอยุธยา (ว่าามัวอย่าที่ยัมีอยุ่)นับแ่รัาลสมเ็พระบรมไรโลนาถมา อบแ่ลิลิันเป็นพื้น มีลิลิโอารแ่น้ำพิพัสัยา ลิลิเรื่อยวนพ่ายและลิลิเรื่อพระลอนี้สำนวนทันเวลาัน ทั้ไม่สู้ถือว่าะหรือเอโทเป็นสำัเท่าับำวามนี้ล่าวามที่ท่านนำทาให้ในบันทึสมามวรรี บับที่ ๕ ึ่เป็นแ่ทำวามสันนิษานไว้พลา ยัมิไ้ลมิเ็าประารไร
ุลัษะ
ลิลิเรื่อนี้มีรสไพเราะทั้ภาษิ โวหารพรรนา สำนวน ร้อยรอให้าบึ้ในธรรมาิ วามรั วามโศ และวามล้าหา ึ่มีนัปรา์ภายหลันิยมถอเ้าออมาแ่เป็นบทละรไว้่า ๆ ือวามเ่าที่สุเป็นพระรานิพนธ์ในรมพระราวับวรมหาศัิพลเสพย์ในรัาลที่ ๓ เรียว่า เรื่อพระลอนรลัษ์ เ้าพระยาเทวศรวศ์วิวัน์แ่ึ้นใหม่ในรัาลที่ ๕ ่อมาในรัาลนั้นเอ พระเ้าบรมวศ์เธอรมพระนราธิปประพันธ์พศ์ ทรนิพนธ์สำหรับเล่นละรส่วนพระอ์
นอาบทลิลิและบทละร ยัมีพระลอำลอนอีวามหนึ่ เป็นบับพิมพ์มีในห้อสมุระทรวธรรมาร ไม่ปราว่าพิมพ์ที่ไหนและใรแ่ สรุปเป็นภาษิสอนใอันไพเราะน่าฟั ลท้ายว่า -
บสุนทรลอนัมัธุรส ือย้อยยศพระลอละออโม
ทั้บุหนัศัิ์เยี่ยมเทียมพโยม มีเมือโน้มนับเสร็ร้อยเอ็เมือ
มาถูมนร์ลเล่ห์เสน่ห์นุ นม้วยมุมีื่อลือระเื่อ
้วยมาแแรมอารม์เือ ให้ลืมเมือลืมเมียนเสียาย
พี่เลี้ยสี่ที่อยู่่วยสู้รบ นั้นีลบโลเลิศามเิาย
สมเป็น้ารัเ้าบ่าวรันาย สู้ยอมายามสัย์ปิา
่ารูุ้เ้า้าวแน้ำแเือ ทนเอาเลือเนื้อสู้ศัรูผลา
สนอุบุบทบมาลย์ ื่อสะท้านโลเลื่อระเื่อลือ
อี้ำำ่อใน้อนี้ วรเอาี้ิับไว้นับถือ
เหมือนเินมืมีไฟไปับมือ หนทาื่อ้ามไ้ามใ
อันที่ริสิ่มนุษย์สุประส์ วามื่อรประเสริภพสบสมัย
ู็หมิ่นินปาไม่ยาใ แ่ยัไม่เห็นมีสัี่น
แล้วมัหัถ์ัิวหาว่าันอื้อ ันอบื่อสัย์รัษาสถาผล
ทุริบิเเรเ้าเล่ห์ล ไม่อยาปนเปื้อนเบียทั้เลียลัว
แ่้อบทโยัโยยื ไม่สิ้นพืพาลาน่านึหัว
พันนอื่นหมื่นนมาปลัว ยัไม่ั่วาิเท่าปาเราแ
ไม่อายไพร่อายผู้ีอายี้้า ไม่อายหน้าอายื่อื้ออแหล
สัว์เปลี่ยนนนเปลี่ยนลิ้นสิ้นอยาแลฟัไม่แนู่่าน่าระอาเอย
ลิลิพระลอ พระรานิพนธ์อพระนาราย์ มหาราเสียลือ เสียเล่าอ้า อันใ พี่เอย
เสียย่อมยอยศใร ทั่วหล้า
สอเือพี่หลับใหล ลืมื่น
สอพี่ิเออ้า อย่าไ้ถามเผือและนี่ือ้นแบบอโลสี่สุภาพที่ถู้อามันทลัษ์ทุประาร ที่เราท่อันอยู่ทุวัน
อบุที่มา :http://www.lawsociety6.org/sara1/sara03.htm
http://olddreamz.com/praloh/preface.html
ความคิดเห็น