ผิดที่ใคร?

ทับทิมเกิดมาในครอบครัวที่แตกแยก แม่และพ่อของทับทิมมีลูกด้วยกันสามคน แต่ว่าทั้งพ่อแม่พี่และน้องต้องแยกกันไปคนละทิศคนละทางด้วยเหตุผลกลใดที่เป็นเวรกรรมมาแต่ชาติปางนี้หรือปางก่อนก็ไม่มีใครบอกได้ ในวัยเด็กพ่อแม่ของทับทิมแยกทางกันโดยที่ยังไม่อย่าขาดจากกันแต่ก็ต่างคนต่างไปมีครอบครัวใหม่ทิ้งให้ทับทิมกับพี่สาวอาศัยให้ย่าเลี้ยงดู แม่ของทับทิมเล่าว่าในตอนก่อนที่จะแยกทางกันกับพ่อของทับทิม พ่อไปเป็นทหารเกณฑ์กลับมาพบว่าแม่กำลังตั้งท้องจึงโกรธจัดมากคิดว่าแม่ของทับทิมครบชู้สู่ชายและทะเลาะกับแม่อย่างรุนแรงแล้วก็จากไปตั้งแต่ตอนนั้นปล่อยให้แม่อุ้มท้องและเลี้ยงทับทิมที่วัยยังไม่ถึงสองขวบไปด้วย ก่อนหน้านี้แม่เคยเลี้ยงพี่สาวของทับทิมด้วยแต่เพราะความดื้อรั้นของพี่สาวของทับทิมทำให้แม่ดูแลไม่ไหวจึงต้องเอาพี่สาวของทับทิมไปฝากให้ย่าเลี้ยงให้ส่วนตัวทับทิมเป็นคนเลี้ยงง่ายแม่บอกอะไรก็เชื่อฟัง แม่บอกให้นั่งก็นั่ง บอกให้ยืนก็ยืน จะไม่ขยับไปไหนจนกว่าแม่จะสั่งให้เปลี่ยนแปลง แม่ของทับทิมมีอาชีพหาบขนมจีนขาย ข้างหนึ่งก็ใส่ทับทิมไว้ในหาบ อีกข้างหนึ่งก็ใส่ขนมจีนกับน้ำยา หาบกระเตงกันไปเรื่อยจนกว่าจะขายหมด เป็นที่เอ็นดูของผู้ที่พบเห็น มันเป็นวิถีชีวิตของคนจนๆที่พบเห็นกันได้ทั่วๆไป ไม่มีที่ไร่ที่นาให้ทำ ยายของทับทิมมีลูกชายหญิงถึงสิบคนแต่ยายก็ไม่มีสมบัติจะแบ่งให้ลูกคนไหนเลย คลอดมาแล้วก็เลี้ยงตามมีตามเกิด การศึกษาก็แค่ตามภาคบังคับให้พอเรียนจบ ผลการเรียนแต่ละคนก็ไม่มีใครหัวดีกันสักคน แต่อย่างน้อยก็พอจะมีลูกชายคนโตลำดับที่หกที่พอจะอ่านออกเขียนได้ภายหลังได้เป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐและได้เป็นหัวคะแนนประจำหมู่บ้าน และก็พี่สาวคนโตลำดับที่หนึ่งแกมีเสน่ห์ปลายจวักทำกับข้าวได้อร่อยทุกอย่างเลยแถมยังได้สามีดีมีความซื่อสัตย์รักครอบครัวและมีความเอื้อเฟื้อกับพี่น้องทุกคนไม่ว่าจะเป็นญาติฝ่ายตนเองหรือฝ่ายภรรยา นอกนั้นก็ไม่มีใครได้เรื่องได้ราวกันสักคนรวมทั้งแม่ของทับทิมก็อ่านหนังสือไม่ออกเขียนหนังสือก็ไม่ได้แถมทำกับข้าวก็ไม่เป็นมีดีอยู่อย่างเดียวคือความสวยแม่ของทับทิมเป็นคนสวยและชอบแต่งตัวให้ดูดีอยู่เสมอถึงแม้จะยากจนข้นแคล้นแต่ก็ไม่ยอมให้ตัวเองทรุดโทรมไม่มีข้าวกินไม่เป็นไรแต่ขอสวยไว้ก่อน ที่เป็นแม่ค้าขายขนมจีนได้ก็เพราะพี่สาวคนโตเป็นคนสอนให้ แม่ของทับทิมหาบกระเตงขนมจีนและทับทิมในวัยเด็กตั้งแต่ท้องอ่อนจนท้องแก่ใกล้คลอด จนวันหนึ่งสามีภรรยาที่ทำงานอยู่ที่ป้ำน้ำมันแห่งหนึ่งแกเอ่ยปากทักท้วงว่า "ลูกในท้องฉันสองคนสามีภรรยาขอนะแม่ ดูแม่ท่าทางจะหากินลำบากเพราะต้องเลี้ยงลูกตามลำพัง ค่าทำคลอดหรือค่ารักษาพยาบาลระหว่างทำคลอดเราสองคนจะเป็นคนจัดการให้เอง ไม่ว่าเด็กในท้องจะเป็นผู้หญิงหรือผู้ชายก็ยกเขาให้พวกเราเถอะนะแม่เราสองคนสามีภรรยาอยู่กินกันมาตั้งหลายปีแล้วแต่ก็ไม่มีลูกเสียที" แม่ของทับทิมได้แต่ฟังสองสามีภรรยาเกลี้ยกล่อมอยู่พักใหญ่แต่ก็ไม่ตอบว่าอย่างไร แต่สองสามีภรรยาก็เทียวไปเยี่ยมที่บ้านเช่าของแม่ของทับทิมทุกครั้งที่แม่ของทับทิมไม่ได้ออกขายของเพราะความเหนื่อยอ่อน จนกระทั่งวันคลอดมาถึงแม่ของทับทิมคลอดน้องชายให้กับทับทิม ทันทีที่หมออนุญาตให้กลับบ้านได้ สองสามีภรรยาพอจ่ายค่ารักษาพยาบาลทุกอย่างเรียบร้อยแล้วก็อุ้มเด็กกลับบ้านของตัวเอง ส่วนแม่ของทับทิมก็ยังนิ่งเงียบไม่ตอบตกลงยกลูกให้แต่ก็ไม่คัดคร้านที่พวกเขาจะพาลูกไป หลังจากนั้นแม่ของทับทิมก็ไม่ได้พบเจอสองสามีภรรยานั้นอีกเลยเพราะเขาพากันย้ายไปอยู่ที่อื่นแล้ว แม่ของทับทิมเล่าว่าบางทีเขาอาจจะกลัวแม่ของทับทิมไปทวงเอาลูกคืน

หลังจากแม่ของทับทิมคลอดน้องชายใฟ้ทับทิมได้ไม่นานพักฟื้นอยู่บ้านเพียงแค่หนึ่งถึงสองวันแม่ของทับทิมก็กลับไปขายของตามเดิมเพราะความจนไม่สามารถพักฟื้นได้นานไม่งั้นอาจจะไม่มีเงินมาซื้อของมาทำขายได้อีก ภาพเหตุการณ์เดิมๆก็กลับมาคือแม่ของทับทิมยังคงหาบขนมข้างหนึ่งและทับทิมอีกข้างหนึ่งดังเช่นเคยแตกต่างก็เพียงท้องที่เคยปล่องหายไปแล้ว จนกระทั้งวันหนึ่งมีสามล้อหนุ่มอีสานบ้านเฮาเข้ามาซื้อขนมจีนแถมจีบแม่ค้าลูกน้อยเพื่อหวังเคลมเล่นๆเพราะเห็นเป็นแม่ม่ายลูกติดไม่อยากจะจริงจังด้วย เล่นไปเล่นมาแม่ของทับทิมทีาทำหมันด้วยการใส่ห่วงหมันหลุดตอนที่ทับทิมอายุได้ห้าขวบพ่อเลี้ยงของทับทิมก็หนีไปอยู่กับน้องสาวของเขาเพราะทะเลาะกันอยู่บ่อยๆกับแม่ของทับทิมเลยเกิดความลำคาญ แม่ของทับทิมเป็นคนที่มีฝีปากเป็นเลิศรู้ดีในทุกๆเรื่องอวดเก่งเป็นที่หนึ่ง ในหลายๆครั้งที่ทะเลาะกันกับพ่อเลี้ยงของทับทิมแท่ของทับทิมจะเถียงเก่งมากจนพ่อเลี้ยงของทับทิมเถียงสู้ไม่ได้ก็ลงไม้ลงมือตีแม่ของทับทิมอยู่บ่อยครั้ง หลายๆครั้งที่ทับทิมต้องหนีไปอยู่บ้านป้าและนั่งกอดกันร้องกับลูกสาวของป้าฟังเสียงพ่อแม่ตีกันจนบ้านแทบพังข้าวของกระจุยกระจายเพราะบ้านป้ากับบ้านแม่อยู่ติดกันไม่มีรั้วกั้นเพราะเป็นแหล่งสลัม

หลังจากพ่อเลี้ยงหนีไปอยู่กับน้องสาวได้เพียงไม่นานแม่ของทับทิมก็รู้ตัวว่าตัวเองท้องก็อุ้มท้องไปตามตื้อพ่อเลี้ยงของทับทิมกลับมาอยู่ด้วยกันได้สำเร็จ อาจเป็นเพราะแม่ของทับทิมตั้งท้องน้องสาวและญาติๆของพ่อเลี้ยงจึงพากันเกลี้ยกล่อมให้กลับมาอยู่ด้วยกัน หลังจากที่แม่คลอดลูกของพ่อเลี้ยงออกมาซึ่งก็เป็นเด็กผู้ชาย ทับทิมก็กลายเป็นหมาหัวเน่า เพราะทั้งพ่อเลี้ยงและแม่ของทับทิมก็พากันโอ๋ลูกชายของตัวเองอยากได้อะไรก็ประเคนให้หมด หน้าที่เลี้ยงน้องตกเป็นของทับทิมทุกอย่างซึ่งตอนนี้ทับทิมก็อายุได้หกขวบแล้วและกำลังเตรียมเข้าประถมวัย

ทับทิมชอบเรียนหนังสือมาก ทุกๆครั้งที่ลูกสาวของป้ากลับมาจากโรงเรียนทับทิมในวัยห้าขวบก็จะวิ่งไปหาพี่สาวซึ่งเป็นลูกสาวของป้าเพื่อให้หล่อนสอนหนังสือให้ทุกวัน พอเข้าโรงเรียนทับทิมจึงมีพื้นฐานที่ดีเรียนรู้ได้วัยไม่ว่าวิชาไหนๆทับทิมก็ทำได้ดีหมดซึ่งเกรดเฉลี่ยออกมาก็ได้เกรดสี่ทุกวิชาตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่หนึ่งถึงชั้นประถมศึกษาปีที่หกแต่ทับทิมก็ไม่มีโอกาสได้เรียนต่อในชั้นมัธยมศึกษาเพราะพ่อเลี้ยงไม่ยอมให้แม่ส่งเรียน ทับทิมจึงต้องพักการเรียนไปและไปเลี้ยงลูกให้คุณครูที่เคยสอนในชั้นประถมอยู่ครึ่งปีแต่ทับทิมก็ไม่เคยได้รับค่าจ้างเลยเพราะแม่เป็นคนไปรับค่าจ้างทั้งหมดไว้ใช้เอง แต่ด้วยทับทิมเป็นเด็กที่ยังใช้เงินไม่เป็นผู้ใหญ่ซื้ออะไรให้กินก็กินตามนั้นเพราะทับทิมอาศัยอยู่ที่บ้านของคุณครูกินนอนอยู่ที่นั่นมีข้าวทั้งสามมื้อมีขนมให้กินด้วยความเป็นเด็กดีไม่ดื้อกับผู้ใหญ่แม่ของคุณครูก็เป็นคนใจดีเขาจะพาทับทิมไปอยู่ที่กรุงเทพแต่แม่ของทับทิมไม่ยอมก็เลยให้ทับทิมลาออกและบังเอิญแม่ของทับทิมทะเลาะกับพ่อเลี้ยงและแยกกันอยู่อีกแล้วแม่ของทับทิมบอกกับทับทิมว่า "แม่จะไปทำงานที่เมืองนอก" ให้ทับทิมกลับไปเรียนต่อ ด้วยความที่ทับทิมไม่ได้จับหนังสือมาเป็นเวลาหนึ่งปีเพื่อนก็ขึ้นชั้นมัธยมศึกษาปีที่สองกันหมดแล้วทับทิมเลยต้องไปสมัครสอบเข้าชั้นมัธยมศึกษาปีที่หนึ่งของโรงเรียนสัตรีประจำจังหวัดเพียงลำพัง วันที่ไปสอบทับทิมขึ้นรถเมล์ไปคนเดียวแต่เพื่อนๆคนอื่นๆเขามีพ่อแท่ไปให้กำลังใจ ทับทิมไม่มีเวลาอ่านหนังสือมากนักเพราะห่างหนังสือมาทั้งปีแถมแม่ก็พาไปสมัครแบบเร่งด่วนและทับทิมก็อยู่ในวัยเริ่มจะเป็นสาวเป็นเด็กสาวที่เก็บกดในหลายๆเรื่องแต่ก็ยังโชคดีที่สอบผ่านได้อย่างฉิวเฉียดได้อยู่ห้องท้ายสุดแต่ก็ยังดีที่เข้าได้เพราะเป็นโรงเรียนในฝันของพ่อแม่ใครหลายๆคน แต่สุดท้ายแม่ก็ไม่ได้ไปทำงานเมืองนอกอน่างที่หวังเพราะโดนนายหน้าโกงเงินไปหมดและภายหลังแม่ของทับก็กลับไปคืนดีกับพ่อเลียงอีกครั้ง