"ฟรีวิลลี" (Free Willy) ภาพยนร์ัเมื่อสิบว่าปี่อน ทำให้นทั่วโลประทับใในวามน่ารัและแสนรู้อ "วาฬเพา" แ่เมื่อมี่าวว่าวาฬเพาในสวนสัว์น้ำทำร้ายรูฝึนถึแ่ีวิ ็สร้าวามะลึและวามเลือบแลสสัยให้นทั่วไปไม่น้อยว่า เหุใวาฬเพาที่ไ้รับารฝึหัอย่าี ถึ่อเหุสะเทือนวัไ้เ่นนี้
วาฬเพา สัว์สัมที่มีพฤิรรมับ้อน (ภาพประอบา NOAA)
"ออร์า" (Orca) หรือ "วาฬเพา" (Killer whales) เป็นสัว์เลี้ยลู้วยนมนาให่ อยู่ในวศ์โลมา (Delphinidae) มีื่อวิทยาศาสร์ว่า ออินัส ออา (Orcinus orca) วาฬเพาอาศัยอยู่ในมหาสมุทรไ้ทั่วโล ั้แ่อาร์ิเรื่อยไปนถึแอนาร์ิ รวมทั้ในทะเลแถบเร้อน
นัวิทยาศาสร์ำแนวาฬเพาออเป็น 3 สายพันธุ์หลั ไ้แ่
- สายพันธุ์ทั่วไป (Resident) ส่วนให่อาศัยอยู่ามายฝั่้านะวันออเียเหนืออมหาสมุทรแปิฟิ อยู่รวมันเป็นรอบรัวอย่าเหนียวแน่น
- สายพันธุ์อพยพ (Transient) มัเินทาไปทั่วามายฝั่ทะเล รวมลุ่มันเล็ๆ ราว 2-6 ัว แ่ไม่เป็นรอบรัวเหนียวแน่นและมีพฤิรรมไม่ับ้อนเท่าสายพันธุ์ทั่วไป
- สายพันธุ์ทะเลลึ (Offshore) นัวิทยาศาสร์เพิ่้นพบวาฬเพาสายพันธุ์นี้เมื่อปี 1988 ึ่มีพันธุรรมแยออา 2 สายพันธุ์้า้นอย่าัเน ส่วนให่อาศัยอยู่ในทะเลเปิ มัรวมัวันเป็นฝูนาให่ประมา 60 ัว แ่พฤิรรมอื่นๆ ยัมี้อมูลน้อยมา
ลัษะเ่นอวาฬเพาือ มีสีำบริเวส่วนหลั และมีส่วนอและท้อเป็นสีาว รวมทั้บาส่วนอ้าน้าลำัวและ้านหลัวาที่มีสีาวเ่นัน ลำัวนาให่และแ็แรมา มีรีบหลันาให่ล้ายรูปสามเหลี่ยมมสูถึ 2 เมร โยทั่วไปวาฬเพาัวผู้ะมีวามยาว 6-8 เมร และมีน้ำหนัประมา 6-7 ัน ส่วนัวเมียมีนาเล็ว่าไม่มา แ่วาฬเพาบาัวอามีวามยาวไ้สูสุเือบ 10 เมร และหนัถึ 10 ัน ึ่วาฬเพาสามารถว่ายน้ำไ้เร็วว่า 56 ิโลเมร่อั่วโม
ลัษะรูปร่าที่น่ารัอวาฬเพา ยาะบอไ้ว่ามีนิสัย้าวร้าวหรือี้เล่น (ภาพประอบา NOAA)
วาฬเพาเป็นสัว์สัมที่มีพฤิรรมับ้อน มีัวเมียเป็น่าฝู หามีีวิอยู่ในธรรมาิ วาฬเพาเพศเมียะมีอายุยืนเลี่ย 50-60 ปี หรืออายืนยาวถึ 90 ปี ะที่วาฬเพาเพศผู้ะมีอายุเลี่ยที่ 29 ปี และอายุยืนสูสุไ้ถึ 60 ปี แ่หาเป็นวาฬเพาที่ถูเลี้ยไว้ในสวนสัว์น้ำ ะมี่วอายุสั้นว่าพวเียวันที่อยู่ในธรรมาิอย่ามา บาัวอาอยู่ไ้ไม่เิน 25 ปี็มี
เหุที่ไ้ื่อว่า "วาฬเพา" เพราะวาฬนินี้ินสัว์ทะเลอื่นๆ เป็นอาหาร รวมทั้ลาม โลมา แมวน้ำ สิโทะเล เพนวิน หรือแม้แ่วาฬ่าสปีีส์ที่มีนาให่ว่า ึไ้ื่อว่าเป็นวาฬนิทีุ่ร้ายที่สุในโล ึ่เทนิารล่าเหยื่ออวาฬเพามีหลายรูปแบบึ้นอยู่ับนิอเหยื่อผู้โร้าย แ่โยทั่วไปวาฬเพาในธรรมาิะไม่ทำร้ายมนุษย์ เว้นแ่รีอวาฬเพาที่ถูนำมาััและเลี้ยไว้ามสวนสัว์น้ำ่าๆ ึ่เยเิึ้นมาแล้วหลายรั้
ล่าสุวาฬเพาื่อ "ทิลิัม" (Tilikum) ่อเหุทำร้ายรูฝึนถึแ่ีวิภายในสวนสัว์น้ำีเวิล์ (SeaWorld) ในเมือออร์แลนโ มลรัฟลอริา สหรัฯ เมื่อวันที่ 24 .พ. ที่ผ่านมา สร้าวามะลึให้ับนทั่วโล และทำให้หลายนเิ้อสสัย ว่าเหุใวาฬที่ไ้รับารฝึและเลี้ยูมาอย่าีึมีพฤิรรม้าวร้าวและเป็นอันราย่อมนุษย์
แบร แฮนสัน (Brad Hanson) นัีววิทยาประำศูนย์วิทยาศาสร์ารประมะวันเียเหนือ (Northwest Fisheries Science Center) ออ์ารมหาสมุทรและบรรยาาศแห่สหรัฯ (National Oceanic and Atmospheric Administration) ึ่เป็นผู้หนึ่ที่ไ้ศึษาพฤิรรมอวาฬเพาในธรรมาิ ไ้ให้สัมภาษ์แ่ไเอนิฟิอเมริันว่า ้วยนาและฟันอวาฬเพา มันถูออแบบึ้นมาเพื่อล่าเหยื่อที่มีนาเล็ว่า และสามารถทำอันราย่ออะไร็ามไ้ในเวลาอันรวเร็ว
พละำลัที่มหาศาลอวาฬเพา อาพิามนุษย์ที่มันหยอล้อเล่น้วยไ้่ายๆ (ภาพประอบา Scientific American)
"เท่าที่เยรู้มา ไม่เยมีเหุาร์วาฬเพาที่อาศัยอยู่ามธรรมาิทำร้ายมนุษย์มา่อนเลย แ่หนัสือพิมพ์เยรายาน่าวรีนัเล่นระานโ้ลื่นถูสัว์ทะเลทำร้ายบริเวนอายฝั่รัแลิฟอร์เนีย เมื่อปี 1972 ึ่บริเวนั้น็มีเหุาร์มนุษย์ถูลามทำร้ายหลายรั้ แ่รีนี้ไม่ทราบแน่ัว่าเาถูอะไรัันแน่ และาร่อรอยบาแผลแล้วสันนิษานว่าอาไม่ใ่ลาม" แฮนสัน เผย
เป็นไปไ้หรือไม่ที่สภาพแวล้อมในสวนสัว์น้ำอาเป็นมูลเหุให้วาฬเพาทำร้ายนบ่อยรั้ แฮนสันบอว่า มันเป็นสิ่สำัมาที่เรา้อระลึไว้เสมอว่า "วาฬเพาเป็นสัว์สัม" พวมันมีวามผูพันทาสัมที่เหนียวแน่นมา ไม่เพียำเพาะเาะ่อสปีีส์เียวันเท่านั้น แ่ยัรวมถึผู้นที่พวมันใ้ีวิอยู่้วยในสถานที่ที่พวมันไ้รับารเลี้ยูมา
แม้ในสภาพธรรมาิ วาฬเพาะแสพฤิรรมออไปในทาที่ทำให้เราใลัว ึ่พวมันมัใ้ฟันอมันแสปิสัมพันธ์ับสัว์นิอื่นๆ ไม่ว่าะเป็นารแสอออวาม้าวร้าว หรือวามี้เล่น มัน็ยาที่ะบอไ้าสิ่ที่เห็น ส่วนหนึ่นั้นเป็นเพราะเราเห็นวาฬเพาในธรรมาิใน่วเวลาที่ำัมาเมื่อมันึ้นแหวว่ายอยู่บริเวผิวน้ำ แ่เราแทบไม่รู้เลยว่าเมื่อมันอยู่มันอยู่ลึลไปใ้น้ำนั้นมีอะไรเิึ้นบ้า
"วาฬเพาเป็นสัว์นาให่และแ็แรมา หามันแสพละำลั่อสิ่ใหรือสัว์นิใที่มีนาให่พอฟัพอเหวี่ยับมัน เหมือนอย่าที่มันแสออ่อพวเียวัน ็ไม่มีผลอะไรมานั แ่หาทำอย่านั้น่อมนุษย์ ย่อม้อส่ผลระทบอย่ามาแน่นอน" แฮนสัน ล่าว.
| 
ความคิดเห็น