ทวีปยุโรป

ลำดับตอนที่ #2 : ลักษณะภูมิประเทศ

ลักษณะของชายฝั่งทะเล ทวีปยุโรปมีฝั่งทะเลยาวมากเมื่อเปรียบเทียบกับเนื้อที่ ทั้งนี้เนื่องจากชายฝั่งทะเลมีลักษณะเว้าแหว่งมาก มีคาบสมุทรขนาดใหญ่หลายแห่งที่สำคัญ ได้แก่ คาบสมุทรสแกนดิเนเวียและคาบสมุทรจัตแลนด์ในยุโรปภาคเหนือ คาบสมุทรไอบีเรีย คาบสมุทรอิตาลีและคาบสมุทรบอลข่านในยุโรปภาคใต้ ลักษณะชายฝั่งส่วนใหญ่เป็นชายหาดแคบๆ บางแห่งไม่มีหาดทรายเลย และบางแห่งเป็นหน้าผาชันน้ำลึก

ลักษณะภูมิประเทศของทวีปยุโรปแบ่งได้เป็น 4 เขตใหญ่ๆ
                               

1.เขตภูเขาภาคเหนือ ภาคเหนือของทวีปยุโรปมีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาโดยมีที่ราบชายฝั่งทะเลเป็นบางตอน บริเวณที่เป็นภูเขาอยู่แถบคาบสมุทรสแกนดิเนเวียและในแคว้นสกอตแลนด์และแคว้นเวลส์ ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือและทางตะวันตกของเกาะบริเตนใหญ่ รวมทั้งเกาะไอซ์แลนด์

เนื่องจากภาคเหนือของทวีปยุโรปเคยมีน้ำแข็งปกคลุมมาก่อนในสมัยน้ำแข็ง จึงมีร่องรอยการกัดเซาะและการทับถมที่เกิดจากการกระทำของธารน้ำแข็ง ลักษณะภูมิประเทศที่เกิดจากการกัดเซาะของธารน้ำแข็ง คือ ชายฝั่งที่มีลักษณะเว้าแหว่งมากเป็นพิเศษ โดยมีอ่าวแคบๆ ที่มีน้ำลึกมาก เรียกว่ อ่าวฟยอร์ด ชายฝั่งเช่นนี้มีพบอยู่ทั่วไปในประเทศนอร์เวย์ และแคว้นสกอตแลนด์ของประเทศสหราชอาณาจักร
                                           
                                

2.เขตที่ราบใหญ่ภาคกลาง ตอนกลางของทวีปยุโรปมีภูมิประเทศเป็นที่ราบต่อเนื่องกันเป็นผืนใหญ่ ตั้งแต่ชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกไปจนถึงเทือกเขายูราลในรัสเซีย ครอบคลุมดินแดนซีกตะวันตกของประเทศฝรั่งเศส ภาคตะวันออกของประเทศอังกฤษ ประเทศเบลเยี่ยม เนเธอร์แลนด์ และเดนมาร์ก ดินแดนภาคเหนือของประเทศเยอรมนี และโปแลนด์ ดินแดนส่วนใหญ่ของรัสเซีย เขตที่ราบใหญ่ภาคกลางนี้มีประชากรอยู่อาศัยหนาแน่น และเป็นเขตที่มีความสำคัญทางด้านเกษตรกรรมมากที่สุดของทวีปยุโรป
                                  

3.เขตที่ราบสูงภาคกลาง อยู่ทางตอนกลางของทวีปยุโรป ได้แก่ บริเวณภาคตะวันออกของประเทศฝรั่งเศส ภาคใต้ของประเทศเยอรมนี และประเทศโปแลนด์ มีภูมิประเทศเป็นที่ราบสูง ซึ่งเป็นเขตเชื่อมต่อระหว่างเขตที่ราบใหญ่ภาคกลางกับเขตเทือกเขาสูงภาคใต้ของทวีป เขตที่ราบนี้ยังปรากฏต่อเนื่องไปในบริเวณส่วนใหญ่ของคาบสมุทรไอบีเรียในยุโรปภาคใต้ ซึ่งเป็นดินแดนของประเทศสเปนและโปรตุเกสด้วย
                     

4.เขตเทือกเขาสูงภาคใต้ ภาคใต้ของทวีปยุโรปมีเทือกเขาสูงๆ เป็นลักษณะเด่นทางด้านภูมิประเทศ เทือกเขาเหล่านี้มีอายุรุ่นราวคราวเดียวกับเทือกเขาหิมาลัยในทวีปเอเซีย ในทางธรณีวิทยาถือว่าเป็นเทือกเขารุ่นใหม่ที่มีอายุน้อย จึงมีการสึกกร่อนพังทลายไม่มาก ลักษณะเป็นยอดสุง และมีหุบเขาลึก ตามบริเวณยอดเขามีธารน้ำแข็งขนาดใหญ่ปกคลุมอยู่โดยทั่วไป ในภาคใต้ของทวีปยุโรปเป็นเขตที่เปลือกโลกยังไม่สงบตัวดี มีปรากฏการณ์แผ่นดินไหวและภูเขาไฟระเบิดเกิดขึ้นบ่อยๆ ประเทศที่มักประสบภัยจากแผ่นดินไหว ได้แก่ อิตาลี ยูโกสลาเวีย และกรีซ นอกจากนี้ยังมีภูเขาไฟที่ยังมีพลังปะทุอยู่หลายลูก ได้แก่ ภูเขาไฟวิซูเวียส ภูเขาไฟเอตนา และภูเขาไฟสตรอมโบลีในประเทศอิตาลี เมื่อปี พ.ศ.622 ภูเขาวิซูเวียสได้เกิดการปะทุครั้งสำคัญ ลาวาจากภูเขาไฟ ไหลไปท่วมทับเมืองปอมเปอีซึ่งตั้งอยู่ที่เชิงเขา ปัจจุบันจะเห็นซากของเมืองปอมเปอีที่นักโบราณคดีขุดบูรณะตกแต่งไว้แล้ว