เรื่องรอบ ๆ ตัวแบบนี้ "คุณรู้หรือไม่"

ลำดับตอนที่ #76 : รู้หรือไม่ "ทำไมธนบัตรต้องมีลายเซ็นของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง"

ลายมือชื่อ

เคยสังเกตกันมั้ยว่า ทำไมธนบัตรในแต่ละใบจึงมีลายมือชื่อ ลายเซ็นของ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง และผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยกำกับไว้ทุกฉบับ และลายเซ็นไหนเป็นที่ต้องตาต้องใจคนมากที่สุด

 

สงสัยกันละซิ....

ลายมือชื่อบนธนบัตรนั้นถือเป็นเรื่องสำคัญมาก และเริ่มนำมาใช้กันจริงจังตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2445 เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน

ที่ว่าเป็นเรื่องสำคัญ เพราะเป็นจุดสำคัญอย่างหนึ่งที่ใช้ในการตรวจพิสูจน์ และยืนยันได้อย่างแน่ชัดว่าเป็นธนบัตรของรัฐบาลหรือไม่

นอกจากนี้ ยังเป็นสิ่งที่ช่วยควบคุมความปลอดภัยในกระบวนการผลิต

เพราะผู้มีอำนาจลงนามทั้ง 2 คนนั้น เป็นผู้มีอำนาจสูงสุดในการควบคุมระบบเศรษฐกิจ และเสถียรภาพทางการเงินของไทย

เรื่องนี้มีความเป็นมาตาม มาตรา 5 แห่งพระราชบัญญัติธนบัตรสยาม รัตนโกสินทรศก 121 บัญญัติไว้ว่า

“...ธนบัตร์ทุกๆ ฉบับ ให้มีนามเปนลายมือชื่อเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ และนามเจ้าพนักงานธนบัตร์ด้วย แต่นามนี้ให้ตีพิมพ์ด้วยเครื่องพิมพ์ได้

นามที่ตีพิมพ์ในธนบัตร์ด้วยเครื่องพิมพ์เช่นนี้ให้เปนที่เชื่อถือ และใช้ได้เหมือนลงชื่อด้วยลายมือ หรือตราตำแหน่งในที่ทั้งปวง...”

ดังนั้น เสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ จึงอาศัยอำนาจตาม มาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติธนบัตรสยามฯ ออกประกาศว่าด้วยการออกใช้ธนบัตรแบบ 1 ลงวันที่ 7 ก.ย. ร.ศ.121 (พ.ศ. 2445) ข้อ 5 ความว่า

“...ธนบัตร์ทุกๆ ฉบับมีนามเปนลายพระหัตถ์พระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย พิมพ์ไว้ข้างขวามือ เหนือคำว่าเสนาบดี พระองค์เจ้ารัชนีแจ่มจรัส พิมพ์ไว้ที่ข้างซ้าย เหนือคำว่าเจ้าพนักงาน ถ้าเปลี่ยนผู้ลงนามในธนบัตร์นี้เมื่อใด ก็จะประกาศในพระราชกิจจานุเบกษาให้ทราบทั่วกัน...”

ธนบัตรรุ่น 1 ทุกฉบับจึงมีแค่ลายมือชื่อ พระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย และ พระองค์เจ้ารัชนีแจ่มจรัส

ล่วงถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ทรงดำริว่า กฎหมายเดิมนั้น ยังหาต้องตามลักษณะแห่งธนบัตรที่จะจำหน่ายในกาลข้างหน้าไม่ จึงโปรดให้แก้ไขเพิ่มเติม ลงวันที่ 17 ก.ค. พ.ศ. 2468 กำหนดให้ “...ธนบัตรทุกๆ ฉบับให้มีลายมือเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ นามนี้ให้ตีพิมพ์ด้วยเครื่องพิมพ์ก็ได้...”

ดังนั้น นับแต่นั้นมาธนบัตรไทยก็มีลายมือชื่อแค่ลายมือชื่อเดียวคือ เสนาบดีพระคลังมหาสมบัติ เท่านั้น

และต่อมาก็ได้เปลี่ยนมาเป็น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพระคลัง และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ตามประกาศปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดิน

ตัดทิ้งเจ้าพนักงานออกไป 

ที่มา หนังสือพิมพ์โพสต์ทูเดย์