เรื่องรอบ ๆ ตัวแบบนี้ "คุณรู้หรือไม่"

ลำดับตอนที่ #13 : รู้หรือไม่ "ใครกันที่ปฏิเสธการรับรางวัลโนเบล"

       รางวัลโนเบล (Nobel Prize) เป็นรางวัลประจำปี ที่มอบให้แก่บุคคลที่มีผลงานวิจัยหรือสิ่งประดิษฐ์ที่โดดเด่น หรือสร้างคุณประโยชน์ให้กับมนุษยชาติ ทั้งนี้สามารถมอบให้กับองค์กรได้ ถ้าเป็นกรณีของรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ
       
       ผู้ให้กำเนิดรางวัลโนเบลคือ อัลเฟรด โนเบล นักเคมีชาวสวีเดน ผู้คิดค้นระเบิดไดนาไมต์ ที่รู้สึกเสียใจต่อการที่ระเบิดของเขาถูกนำไปใช้ในการปลิดชีพมนุษย์ จึงได้มอบทรัพย์สิน 94 เปอร์เซนต์ ให้เป็นเงินทุนในการมอบรางวัลโนเบล เป็นครั้งแรกในปี 1901 จำนวน 5 สาขา คือ เคมี การแพทย์ วรรณกรรม สันติภาพ และฟิสิกส์ ก่อนจะเพิ่มสาขาเศรษฐศาสตร์เข้ามาเมื่อปี ค.ศ.1969
       
       ด้วยความเป็นรางวัลที่เก่าแก่และทรงเกียรติ จึงเป็นเรื่องยากที่จะมีใครปฏิเสธการรับรางวัลดังกล่าวหากได้รับการเสนอชื่อ อย่างไรก็ดีตามประวัติศาสตร์ของรางวัลโนเบล มีผู้อาจหาญปฏิเสธรางวัลอันเป็นที่ปรารถนาของใครหลายๆ คน
       
       คนแรกคือ ฌอง ปอล ซาร์ต นักเขียนนวนิยาย บทละคร นักปรัชญาชาวฝรั่งเศส และผู้มีบทบาทสำคัญในแนวคิด Existentialism เป็นนักปรัชญาผู้ประกาศเสรีภาพของมนุษย์ในแง่ปัจเจกชน ได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมเมื่อปี ค.ศ. 1964 แต่ไม่ยอมรับรางวัลดังกล่าว จากการเป็นนักเขียนหัวขบถ จึงไม่ได้ให้ความสำคัญกับรางวัลดังกล่าว และเล ดุ๊ก โถ  ซึ่งปฏิเสธโนเบลสันติภาพในปี 1973 ตอนนั้นได้รับร่วมกับคิสซิงเจอร์ สหรัฐฯ ในเรื่องการเจรจาสันติภาพในเวียดนาม เล ดุ๊ก โถเลยเห็นว่าสถานการณ์ในเวียดนามขณะนั้นไม่เหมาะสมที่จะรับรางวัล
       
       สำหรับผู้ปฏิเสธเข้ารับรางวัลโนเบล ส่วนใหญ่แล้วเป็นนักเขียน ในปี 1949 เออร์เนสต์ เฮมิงเวย์ นักเขียนใหญ่ชาวอเมริกันที่มาร่วมงานรับรางวัลไม่ได้เพราะได้รับบาดเจ็บจากอุบัติเหตุเครื่องบินตก หลังจากนั้นอีก 4 ปีต่อมา บอริส ลีโอนิโดวิช ปาสเตอร์แนก ก็ไม่มาร่วมงานเพราะถูกแรงกดดันทางการเมืองจากรัฐบาลโซเวียต ทั้งที่ตอนแรกเจ้าตัวตอบรับว่าจะมา
        
       ริชาร์ด คุห์น (Richard Kuhn) 2.อดอล์ฟ บูเทนอันดต์ (Adolf Butenandt) 3.เกอร์ฮาร์ด โดมักก์ (Gerhard Domack) ทั้งหมดเป็นชาวเยอรมันได้โนเบลวรรณกรรม แต่ฮิตเลอร์ไม่ให้รับ เลยมารับทีหลัง ได้แต่เหรียญกับใบประกาศ แต่ไม่ได้เงินรางวัล
       
       นอกจากนี้แล้วยังมี เอลฟรีเด เยลิเนก นักเขียนผู้รักสันโดษ ที่ให้สัมภาษณ์ว่าจะไม่เข้าร่วมพิธีแจกรางวัลที่จัดขึ้น ณ กรุงสตอกโฮล์ม ประเทศสวีเดน ในปี 2004 เพราะเธอเป็นโรคกลัวการเข้าสังคม แม้ว่าเธอจะรู้สึกว่ารางวัลโนเบลเป็นเกียรติยศที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยได้รับ ทว่าเธอไม่อาจทนรับความสนใจที่โถมเข้ามาหาเธอ ในรูปของเสียงโทรศัพท์และเสียงเคาะประตูบ้านที่ดังไม่หยุดได้

ที่มา หนังสือพิมพ์ผู้จัดการ