วิทยาศาสตร์น่ารู้ (รู้ไว้ใช่ว่าใส่บ่าแบกหาม)

ลำดับตอนที่ #46 : เกิดอะไรขึ้นขณะที่เราหลับฝัน?

 เมื่อครั้งที่แล้ว เราได้รู้ถึงความสำคัญของการนอนกันไปแล้ว คุณเคยคิดบ้างไหมว่า ขณะที่เรานอนหลับเกิดอะไรขึ้น ? ขณะที่เราหลับนั้นเรากำลังฝัน การฝันเป็นการนอนหลับแบบหนึ่ง ซึ่งนักวิทยาศาสตร์เรียกว่า การหลับแบบกลอกตาเร็ว ภาษาอังกฤษเรียกว่า Rapid eye movement (REM) หรือบางทีเรียกว่า ?การหลับแบบขัดแย้ง? (paradoxical sleep) เมื่อเราเริ่มฝัน ความดันโลหิต การเต้นของหัวใจและการหายใจจะไม่สม่ำเสมอ โสตสัมผัสจะไว และตาจะกลอกไปมาคล้ายๆกับเวลาที่เรากำลังดูหนัง ซึ่งการหลับแบบนี้ สมองของเรายังคงทำงานเหมือนกับยามเราตื่น และมีคลื่นสมองเหมือนกับที่ปล่อยออกมาตอนกลางวัน ซึ่งตามปกติคืนหนึ่งๆเราจะฝันประมาณร้อยละ 25 ของการหลับทั้งหมด คุณเคยสงสัยหรือไม่ว่า ถ้าหากเราถูกปลุกขึ้นมาระหว่างที่เรากำลังหลับฝัน หรือหลับแบบกลอกตาเร็ว จะมีผลอย่างไรต่อตัวเรา ?

ถ้าหากว่าเราถูกปลุกขึ้นมาระหว่างหลับแบบกลอกตาเร็ว หรือกำลังฝันอยู่ จะทำให้เรารู้สึกเพลียเมื่อเราตื่นนอนในตอนเช้า และในทันทีที่เรามีโอกาสได้หลับโดยไม่มีใครรบกวน เราก็จะฝันเกือบตลอดเวลา คล้ายกับว่าเราต้องฝันชดเชยให้ครบตามความต้องการ ดังนั้นความฝันจึงสำคัญต่อสุขภาพของเรา โดยเฉพาะสุขภาพจิต นอกจากนี้ความฝันยังช่วยให้สมองกลั่นกรองข้อมูล ข้อมูลใดที่มีประโยชน์จะถูกบันทึกไว้ และข้อมูลใดที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์จะถูกลบออกจากความจำ รวมถึงความฝันได้ช่วยเปิดโอกาสให้มนุษย์ได้ระบายความปรารถนาที่ต้องห้ามออกมาในรูปแบบที่แอบแฝง แล้วเวลาฝันเราฝันเป็นภาพสีหรือภาพขาวดำ? ถ้าหากเราถูกปลุกขณะหลับฝัน หรือหลับแบบกลอกตาเร็ว แล้วให้เล่าความฝันให้ฟังทันที คนส่วนมากมักจะฝันเห็นเป็นภาพสี แต่บางคนอาจฝันเห็นเป็นภาพขาวดำอาจเนื่องมาจากส่วนที่เป็นสีในความฝันนั้นถูกลืมไปหมดแล้ว

ที่มา:
Guiness, A.E. and others. ABC?s of the Human Body. พ.ญ.ปรียา กุลละวณิชย์ และคณะ
 กรุงเทพมหานคร: บริษัทอัมรินทร์พริ้นติ้งแอนพลับลิชชิ่ง จำกัด, 2541